UPDATE 02-12-2019
Sinds de ‘gewone’ sigaret in de westerse wereld onder vuur is komen te liggen, is Big Tobacco met ‘minder schadelijke’ alternatieven gekomen, van e-sigaretten tot en met heat-not-burn-producten. TabakNee houdt de lobby voor de Nieuwe Sigaret nauwlettend in de gaten.

Door de webredactie

Wat begon met de e-sigaret is intussen een nieuwe rokersmarkt geworden met sigaretten die niet worden verbrand maar verhit: tobacco heating products of heat-not-burn-producten. De e-sigaret zou bedoeld zijn voor verstokte rokers. Maar dat is slechts het halve verhaal. Ook jongeren zijn doelgroep voor de e-fabrikanten. Je krijgt er een “heel hip publiek” mee in je zaak én het is een fijn verdienmodel.
Half mei 2018 schreef TabakNee over de eerste onderzoeksresultaten van de Foundation for a Smoke-Free World, een nieuwe ‘onafhankelijke’ onderzoeksorganisatie van tabaksfirma Philip Morris, maar in werkelijkheid een slimme marketingtruc. Er werd onder andere onderzocht hoe rokers naar de IQOS/Heets kijken, de Nieuwe Sigaret die in het voorjaar van 2017 door Philip Morris werd gelanceerd. In de westerse wereld is roken omstreden, anders dan in bijvoorbeeld een land als Indonesië, waar roken nog niet aan banden is gelegd.

Glo, Ploom, Pax en Pulze

De IQOS bestaat uit drie onderdelen: een batterijoplader, het dampapparaat en de korte Heets-sigaretten. Niet te verwarren met een e-sigaret, want daar zit geen tabak in. Dit rookloze tabaksproduct wordt niet verbrand maar verhit tot ongeveer 350 graden Celsius. Na de IQOS van Philip Morris volgden British American Tobacco (BAT) met Glo en Japan American Tobacco (JTI) met Ploom en Pax. Ook Imperial is aan de slag gegaan met de Nieuwe Sigaret en kwam met Pulze.
Volgens Philip Morris zou hun ‘sigaret’ maar liefst 90 tot 95 procent minder schadelijk zijn dan een gewone. De wetenschappelijke studie van de tabaksfabrikant bestond onder andere uit een onderzoek naar de toxiciteit van de IQOS bij ratten gedurende 90 dagen.
Over de gevolgen van langdurig gebruik bij mensen zijn uiteraard nog geen gegevens bekend. Bij sigaretten zie je pas na twintig jaar de kwalijke gevolgen in de vorm van longkanker, COPD of hart- en vaatziekten. Maar zo lang wilde Philip Morris niet wachten. Volgens onafhankelijk onderzoek bevat de ‘damp’ van de IQOS/Heets wel degelijk kankerverwekkende stoffen. Dat mensen verslaafd blijven aan nicotine is minstens zo kwalijk.

Daad van barmhartigheid

Aanvoerder van de lobby voor de Nieuwe Sigaret in Nederland was Robert Wassenaar. Bij de introductie van het nieuwe tabaksproduct ging hij in debat met longarts Pauline Dekker van Stichting Rookpreventie Jeugd in het tv-programma Nieuwsuur. Wassenaar sprak zich uit tegen jeugdroken (“Het is bijzonder belangrijk kinderen ervan te weerhouden iets te roken dat verslavend is en ziektes kan veroorzaken”), maar kon de indruk niet wegnemen dat zijn firma er alles aan gelegen is om het roken in stand te houden.
Op 2 oktober 2017, aan de vooravond van de jaarlijkse campagne ‘Stoptober’, tijdens een debat met longarts Wanda de Kanter van Stichting Rookpreventie Jeugd in het BNNVARA-programma Kassa, probeerde Wassenaar de zaak zelfs om te draaien door te beweren dat De Kanter “de traditionele sigaret in bescherming neemt”. (Bekijk hier het hele debat.)
UPDATE: De opvolger van Wassenaar is Peter van den Driest.

Verleiding en instructie

Philip Morris zet alles op alles om de IQOS te promoten. Zo worden er in tabakswinkels in Amsterdam jonge mensen ingezet die rokers proberen te verleiden over te stappen en potentiële IQOS-rokers te instrueren hoe het apparaat te gebruiken. Het Nieuwe Roken is kennelijk niet zo eenvoudig. Mag dat wel, mensen de IQOS leren roken? Naar aanleiding van het artikel over de IQOS-medewerkers van Philip Morris werden Kamervragen aan staatssecretaris Blokhuis gesteld. Op 18 februari 2019 gaf hij antwoord: “Het uitleg geven over een (tabaks)product is niet verboden.”

Geen afschrikwekkende plaatjes?

Op het pakje van de Heets staat slechts een bescheiden waarschuwing, namelijk: ‘Dit tabaksproduct schaadt uw gezondheid en is verslavend.’ Op 15 mei 2018 berichtte TabakNee dat staatssecretaris Blokhuis de Tweede Kamer beloofd had de Tabakswet aan te passen, zodat er verplichte gezondheidswaarschuwingen en plaatjes op de IQOS-verpakkingen zouden komen te staan. Daarna bleef het stil.
In 2019 vroeg de SP wanneer de plaatjes op de IQOS-pakjes zouden komen. Staatssecretaris Blokhuis antwoordde op 18 februari 2019 en refereerde aan het Nationaal Preventieakkoord, waarin wetswijzigingen op verschillende tabaksonderwerpen worden aangekondigd. “Bij de uitwerking hiervan zullen ook nadere regels worden gesteld aan de verhittingsapparaten en benodigde accessoires die gebruikt kunnen worden voor het verhitten van tabak. Deze voorstellen zullen, gezien de genoemde inwerkingtredingsdata, zo snel als mogelijk in procedure worden gebracht.” Met de “genoemde inwerkingtredingsdata” moet Blokhuis het jaar 2021 bedoelen, wanneer het reclameverbod voor tabakswaren van start moet gaan. Maar is het wel zeker dat er dan ook gezondheidswaarschuwingen op de IQOS zullen staan?