Aan de vooravond van Stoptober gingen in het consumentenprogramma Kassa Philip Morris-directeur Robert Wassenaar en longarts Wanda de Kanter met elkaar in discussie over de ambitie van de sigarettenfabrikant om de traditionele sigaret uit te faseren. “Philip Morris gebruikt mensen als proefkonijnen”, stelde De Kanter.
Door de webredactie

“De IQOS is absoluut geen schadeloos product. Laat dat heel helder zijn. U kunt beter niet roken. Als u geen gezondheidsrisico’s wilt lopen dan kunt u beter stoppen met roken.” Aan het woord is Robert Wassenaar, directeur Corporate Affairs van Philip Morris Benelux die afgelopen zaterdag te gast was in het BNNVARA-programma Kassa. Wassenaar ging daarin in discussie met longarts Wanda de Kanter, voorzitter van de Stichting Rookpreventie Jeugd, over het streven van Philip Morris (PM) om tot een rookloze wereld te komen.

Slimme marketingtruc

Eerder is op deze plaats al vastgesteld dat dat streven vooral moet worden gezien als een slimme marketingtruc om de IQOS, de nieuwe smeltsigaret van PM, aan de man te brengen. Wassenaar liet de kans dan ook niet voorbijgaan om te vermelden dat volgens eigen onderzoek van PM de opwarmsigaret 90 tot 95 % minder schadelijke stoffen uitstoot dan gewone sigaretten.
In een filmpje waarmee de discussie werd ingeleid, was te zien hoe een roker die is overgestapt op de smeltsigaretten nu minder gemotiveerd is om helemaal te stoppen met roken, omdat het nieuwe product toch minder schadelijk zou zijn.

Gezonder?

Maar, vroeg presentatrice Brecht van Hulten aan Wassenaar, “zegt u ook dat het daardoor minder schadelijk is voor de gezondheid?” Nee, zei Wassenaar, daarvoor is vervolgonderzoek nodig. Hij koos zijn woorden vervolgens zorgvuldig en zei: “We hebben klinische onderzoeken gedaan en non-klinische onderzoeken gedaan en alles wijst in de richting van minder schadelijkheid.”
De Kanter reageerde sceptisch. “Het lastige is, dat al het onderzoek waaruit dit blijkt onderzoek is van Philip Morris zelf. Het onderzoek dat gedaan is door artsen en medisch specialisten en gepubliceerd in het medisch tijdschrift JAMA laat zien dat er heel veel kankerverwekkende stoffen in zitten.” Ze wees erop dat longkanker pas na 20 jaar begint te manifesteren en dat het dus volstrekt ongewis is wat de langetermijneffecten van de opwarmsigaret zijn. PM gebruikt “mensen in feite als proefkonijnen”, stelde De Kanter, die vindt dat voor smeltsigaretten precies dezelfde regels moeten gelden als gewone sigaretten.

Popfestivals

Wassenaar werd ook aangesproken op het net onthulde feit dat tabaksfabrikanten verboden afspraken over exclusieve verkoop op popfestivals maken. “We verkopen sigaretten op festivals, ja,” beaamde Wassenaar, die niettemin beweerde: “Maar we hebben de ambitie om zo snel mogelijk die sigaretten uit te faseren en te vervangen door rookloze alternatieven.” En om dat te staven stelde hij: “70 procent van onze ontwikkelingskosten gaan op dit moment naar rookloze alternatieven; 30 procent van onze wereldwijde budgetten wordt gealloceerd geïnvesteerd in die rookloze alternatieven en die maken nog maar 4 procent van onze omzet uit.”

Zes miljard naar kindermarketing

De Kanter bracht daar de nodige nuance bij aan. PM steekt nu 80 miljoen dollar in een fonds voor een rookvrije wereld, stelde ze. “Tegelijkertijd gaat er 6 miljard naar kindermarketing in derdewereldlanden. Philip Morris heeft maximaal ingezet in landen waar kinderen nu niet meer doodgaan aan kinderziekten of diarree. Die worden nu gemarket op de straathoeken van scholen en via de Be Marlboro-campagne. Er is geen enkel teken dat er iets wordt gedaan om minder dan de 6 miljoen rookdoden per jaar te krijgen.”
De Kanter wees ook op het weinig overtuigende track record van PM op het gebied van schadebeperking. De light-sigaret die het concern introduceerde, en die inmiddels is verboden, bleek in feite een truc om de testmachines van rookwaren te misleiden.

Replacement smokers

Tegen het einde werd het debat feller. Wassenaar beweerde dat de Association for the Study of Lung Cancer, waar De Kanter lid van is, de overstap naar rookloze alternatieven zou toejuichen. De Kanter somde vervolgens een aantal feiten op die de ware aard van de tabaksindustrie illustreren. Ze noemde het marketen van derdewereldlanden, de aanwezigheid op muziekfestivals, de aanduiding van kinderen als ‘replacement smokers’ en het feit dat sigaretten zo verslavend mogelijk worden gemaakt waardoor kinderen binnen vier weken verslaafd zijn. De industrie richt zich op Young Adult Smokers, Yasjes in jargon, “en over 20 jaar zullen wij ze weer in onze spreekkamer zien. En ik moet echt zeggen: ze zitten hier achter mij, al die mensen die dood zijn gegaan al die jaren.”
Wassenaar: “Dat roken schadelijk is voor de gezondheid dat is toch evident…”
De Kanter: “U maakt ze verslaafd”
Wassenaar: “…daarom is er een alternatief, want u weet net zo goed als ik dat er grote groepen zijn die niet kunnen stoppen met roken.”
De Kanter: “Dat is onzinnig.”
Wassenaar: “Wat u in feite doet, wellicht onbedoeld, maar u beschermt de traditionele sigaret. U beschermt de traditionele sigaret, mevrouw De Kanter.”
De Kanter: “U market kinderen.”
Wassenaar: “Mevrouw De Kanter, de fabrikanten waar u zo’n hekel aan heeft, die geen cent gestoken hebben in de ontwikkeling van rookloze alternatieven, die beschermt u. Want die krijgen geen concurrenten meer en kunnen hun sigaretten blijven verkopen. En dat is wellicht feitelijk onbedoeld, maar uw aversie tegen de industrie maakt u blind voor reële feiten.”
De Kanter: “Minder schadelijk is niet bewezen en u blijft het herhalen. U mag niet dingen beweren die over 20 jaar alsnog mijn wachtkamer zullen vullen.”

Het hele item is terug te zien op kassa.bnnvara.nl