Meer dan 120 gezondheidsorganisaties, verenigd in vier Europese koepels, steunen in een brief aan Eurocommissaris Olivér Várhelyi de oproep van 12 EU-lidstaten om met spoed de herziening van de Europese tabakswetten ter hand te nemen.

Door de webredactie

In een brief aan Eurocommissaris Olivér Várhelyi (Volksgezondheid en Dierenwelzijn) pleiten meer dan 120 gezondheidsorganisaties deze week voor snelle aanpassing van de Europese regels voor tabak en aanverwante producten. In de brief spreken het Smoke Free Partnership (SFP), de European Respiratory Society (ERS), het European Network for Smoking and Tobacco Prevention (ENSP) en de European Cancer Organisation (ECO) hun krachtige steun uit voor de oproep van 12 EU-lidstaten om met spoed de herziening van de Tabaksproductenrichtlijn (TPD), de Tabaksreclamerichtlijn (TAD) en de Tabaksaccijnsrichtlijn (TTD) door te zetten. De brief van de 12 lidstaten van 21 maart met die oproep was een initiatief van staatssecretaris Vincent Karremans (VWS, VVD).

In hun brief schrijven de Europese gezondheidsorganisaties: “Meer dan tien jaar na de laatste herziening van de Tabaksproductenrichtlijn in 2014 heeft de opkomst van nieuwe tabaks- en nicotineproducten het productlandschap fundamenteel veranderd. Tabaksgebruik veroorzaakt jaarlijks meer dan 700.000 sterfgevallen in Europa, vergelijkbaar met de bevolking van Frankfurt of Krakau, en brengt € 779 miljard aan gezondheids- en sociaaleconomische kosten met zich mee. Tabak blijft een belangrijke oorzaak van vermijdbare sterfgevallen en is verantwoordelijk voor 27% van alle kankergevallen in de EU.”

Aantal rokers neemt weer toe

Na de vorige herziening van de TPD in 2014, die in de lidstaten in 2016 effectief werd, liep het percentage rokers tussen 2017 en 2020 met 3 procent terug, stelt de brief. Maar tussen 2020 en 2023 is dat percentage onder jongeren tussen de 15 en 24 jaar weer gestegen van 20 naar 22 procent. Tegelijk is er een toename van het gebruik van verhitte tabak, e-sigaretten en nicotinezakjes zichtbaar, die alle winst in tabaksontmoediging teniet dreigt te doen.

De organisaties wijzen op de wetenschappelijke bevindingen van de door de EU gefinancierde Joint Action on Tobacco Control, waarin wetenschappelijke instituten waaronder het RIVM samenwerken aan onderzoek naar beleidsmaatregelen. De adviezen van deze samenwerking kunnen worden gebruikt bij de aanpassing van de TPD.

De brief wijst de Eurocommissaris ten slotte ook op de dringende oproep die vanuit het Europees Hof van Justitie aan het adres van de Commissie klonk tijdens de behandeling op 10 maart jl. van de zaak rond de sjoemelsigaret. In die zaak, in 2019 begonnen door Rookpreventie Jeugd, boog het Europees Hof zich eerder al over prejudiciële vragen. In het arrest van 22 februari 2022 waarin het Hof daarop antwoord gaf, las de vicepresident van het Hof nu tijdens de zitting in maart een duidelijke opdracht aan de Europese Commissie om de regels voor de meting van teer, nicotine en koolmonoxide in de emissies van sigaretten aan te passen.

Aanbevelingen voor herziening TPD

Voor verdere handvatten voor de herziening van de Europese regelgeving verwijst de brief naar de position paper die SFP in januari publiceerde met in de kern tien aanbevelingen voor aanpassing van de TPD. Daaronder zijn een generatiegebonden verkoopverbod van tabaksproducten voor iedereen geboren vanaf 2012, een verbod op sigarettenfilters, verplichte standaardverpakkingen voor tabaks- en aanverwante producten, afschrikwekkende afbeeldingen ter grootte van ten minste 80 procent van de verpakking en een verbod op smaaktoevoegingen aan alle tabaks- en aanverwante producten. Ook moet er een verbod op wegwerp-e-sigaretten komen en eventuele wegwerpvarianten van verhitte tabak moeten onmogelijk worden.

Het SFP pleit er verder voor dat lidstaten de mogelijkheid krijgen om niet-medicinale nicotineproducten te verbieden als de volksgezondheid daarom vraagt. Ook moet er een Europees systeem komen voor de toelating van nieuwe tabaksproducten en moet de reikwijdte van de TPD zo worden uitgebreid dat lidstaten gemakkelijker toekomstige producten kunnen reguleren of verbieden.