Sinds vorige week gelden in Australië nieuwe maatregelen voor sigaretten. Pakjes moeten aan standaardmaten voldoen en nieuwe waarschuwingen bevatten, ook op bijsluiters. Ook zijn er voorschriften voor de afmetingen, kleur en smaaktoevoegingen van sigaretten, die elk apart een waarschuwing moeten hebben.

Door de webredactie

In Australië, het land dat ver vooroploopt met tabaksontmoediging, zijn per 1 april nieuwe maatregelen van kracht geworden. Die omvatten nieuwe regels voor standaardformaten van sigarettenpakjes en sigaretten, nieuwe afbeeldingen als waarschuwing, waarschuwingen op elke afzonderlijke sigaret en een verbod op menthol en andere ingrediënten die sigaretten beter laten smaken en makkelijker laten roken. De nieuwe regels zijn eind 2023 al in de wet opgenomen. Retailers kunnen nog tot 1 juli bestaande voorraden verkopen. Voor The Conversation beschreef Becky Freeman, hoogleraar Publieke gezondheid aan de Universiteit van Sydney, de achtergronden bij deze maatregelen.

Australië kent de hoogste accijnstarieven in de wereld, een pakje sigaretten kost er omgerekend rond de 30 euro, en Australië was in 2012 het eerste land ter wereld dat standaardverpakkingen voor sigaretten (plain packaging) invoerde. Pakjes mochten geen merkkenmerken meer tonen en moesten afschrikwekkende beelden en waarschuwingen voeren. Sindsdien zijn er geen nieuwe voorschriften voor de verpakkingen gekomen, terwijl bekend is dat de effectiviteit van de plaatjes in de loop van de tijd afneemt. Vandaar dat nu tien nieuwe beelden verplicht worden, waaronder de waarschuwing dat roken de kans op baarmoederhalskanker verdubbelt en diabetes kan veroorzaken. Er zijn ook beelden voor shag, sigaren, bidi’s en shisha.

Standaardmaten voor pakjes en sigaretten

Sigarettenpakjes moeten minimaal 85x55x20 mm meten en niet groter zijn dan 90x60x24 mm. Ze moeten bijsluiters bevatten met waarschuwingen en informatie over hulp bij het stoppen met roken. Voor sigaretten gelden nu ook standaardafmetingen (82-85 mm) en voorschriften over de vorm (doorsnee 7,56-8 mm) en de kleur (wit met imitatiekurk filter). Bovendien moet elke afzonderlijke sigaret zijn voorzien van een van acht voorgeschreven waarschuwingen op het filter. Verplichte teksten zijn bijvoorbeeld ‘Causes 16 cancers’, ‘Poison in every puff’ en ‘toxic addiction’.

Ingrediënten die de smaak versterken, inclusief menthol, worden verboden. Ook accessoires als klikballetjes die smaak toevoegen aan sigaretten zijn verboden. Met name dit soort mentholcapsules waren de afgelopen tijd populair onder scholieren in Australië. Jongeren die ze gebruikten gaven aan vaker recent te hebben gerookt en waren ook van plan dat in de toekomst vaker te doen.

‘Handhaving moet opgevoerd’

De maatregelen hebben de potentie om het roken in Australië verder terug te dringen. Maar dan moet de overheid wel veel harder optreden tegen illegale handel, stelt Freeman. De georganiseerde misdaad bevoorraadt de handel met illegaal geïmporteerde tabaksproducten, waar de overheid tot voor kort veel te laks op heeft gereageerd. In de twee dichtstbevolkte staten van Australië, New South Wales en Victoria, en ook in Queensland bestaat of komt pas dit jaar een vergunningplicht voor tabakswinkeliers. Volgens Freeman is het nog steeds veel te makkelijk en te geaccepteerd om aan zo’n verslavend en schadelijk product als tabak te komen. Er moeten veel hardere consequenties komen voor winkeliers die zich niet aan de regels houden en de hele toeleveringsketen moet scherp gecontroleerd worden.

Oorlog tussen criminele bendes

Vorig jaar nam Australië al maatregelen om het gebruik van e-sigaretten in te dammen. Deze mogen sinds 1 juli 2024 alleen nog verkocht worden door apotheken. Eerdere maatregelen om het vapen aan banden te leggen ontketenden ernstige geweldsincidenten door georganiseerde misdaadgroepen, die winkeliers afpersen en onder druk zetten, onder meer door winkels in brand te steken. Ook worden onderlinge vetes tussen bendes uitgevochten. De bloeiende illegale handel is koren op de molen van de tabaksindustrie, die de hoge accijnstarieven in Australië de schuld geeft. Maar zoals de Australische emeritushoogleraar Volksgezondheid en antitabaksactivist Simon Chapman recent beschreef is het verband tussen hoge accijnzen en smokkel een drogredenering. Ook hij pleit voor strenge handhaving.