Mogen medewerkers van Philip Morris International (PMI) lesgeven aan sigarettenrokers in het gebruik van de IQOS, het zogenaamd ‘veiliger roken’-product van deze tabaksgigant? En waarom staan er nog steeds geen gezondheidswaarschuwingen op de IQOS-sigaretten? Die vragen stelde de SP aan staatssecretaris Paul Blokhuis (Volksgezondheid). Twee dagen geleden kwamen zijn antwoorden.

Door de webredactie

Eind januari 2019 verscheen het artikel Undercover in de wereld van het Nieuwe Roken – hoe Philip Morris rokers een vals alternatief aansmeert op deze website. Daaruit bleek onder andere dat medewerkers van tabaksreus Philip Morris International afreizen naar kleine tabakswinkels in Amsterdam om rokende klanten die willen overstappen op een volgens de fabrikant zelf 'gezonder alternatief’ het IQOS-Roken aan te leren.

Best ingewikkeld

De IQOS bestaat uit drie onderdelen: een batterijoplader, het damp-apparaat en opvallend korte Heets-sigaretten. Dit rookloos tabaksproduct wordt niet verbrand maar verhit tot ongeveer 350 graden Celsius en is daarmee een tobacco heating product of een heat-not-burn-product. Wie geïnteresseerd is, ontdekte TabakNee, moet zijn telefoonnummer achterlaten, waarna hij door een medewerker van Philip Morris wordt gebeld om een afspraak te maken in de betreffende tabakswinkel. Het roken van de IQOS blijkt namelijk best ingewikkeld, en zonder goede instructies dreigt de Nieuwe Roker af te haken.

Kamervragen

Naar aanleiding van genoemd artikel stelde de SP Kamervragen aan staatssecretaris Blokhuis: “Wat vindt u ervan dat medewerkers van Philip Morris International afreizen naar tabakswinkels om klanten te leren hoe zij de IQOS moeten gebruiken? Is deze vorm van promotie niet wettelijk verboden?”
Twee dagen geleden, op 18 februari, kwam het antwoord van Blokhuis: “Het uitleg geven over een (tabaks)product is niet verboden. Daarnaast is reclame of promotie binnen een tabaksspeciaalzaak op dit moment ook toegestaan. Met de in het preventieakkoord aangekondigde uitbreiding van het reclameverbod gaan we hier nadere regels aan stellen.”

Preventieakkoord

Blokhuis doelt op het Nationaal Preventieakkoord, dat de Rijksoverheid in 2018 heeft gesloten met meer dan 70 verschillende maatschappelijke organisaties, en waarin de ambities zijn vastgelegd om overgewicht, problematisch alcoholgebruik en roken aan te pakken. Daarnaast stelt Blokhuis dat het reclameverbod voor rookwaren per 2021 eveneens zal gelden voor “speciaalzaken. […] Reclame blijft wel toegestaan in speciaalzaken die alleen rookwaren, rookaccessoires, loten en dagbladen verkopen, alsmede in bestaande kleine zaken waar ten minste 75% van de omzet uit tabaksproducten wordt gehaald”.

Afschrikwekkende plaatjes

In het nieuwsbericht op TabakNee werd nóg iets opgemerkt: op de IQOS-sigaretten staan geen afschrikwekkende plaatjes, terwijl de IQOS kankerverwekkende stoffen bevat, net als gewone sigaretten. In mei 2018 liet Blokhuis de Tweede Kamer weten hiertegen in actie te komen. “Het is tijd voor wettelijke maatregelen.”
Blokhuis beloofde de Tabakswet aan te passen zodat er verplichte gezondheidswaarschuwingen én afschrikwekkende plaatjes op de IQOS-verpakkingen zouden komen te staan en er ook een reclameverbod voor het Nieuwe Roken zou komen. Daarna is niets meer van Blokhuis’ beloftes vernomen.

Hierover stelde de SP eveneens Kamervragen: “Wanneer gaat u de aangekondigde wijziging van de Tabakswet aan de Kamer sturen die regelt dat er onder andere verplichte gezondheidswaarschuwingen en afschrikwekkende plaatjes op de IQOS-verpakkingen komen te staan?” Blokhuis: “In het preventieakkoord is een aantal wetswijzigingen aangekondigd op verschillende tabaksonderwerpen. Bij de uitwerking hiervan zullen ook nadere regels worden gesteld aan de verhittingsapparaten en benodigde accessoires die gebruikt kunnen worden voor het verhitten van tabak. Deze voorstellen zullen, gezien de genoemde inwerkingtredingsdata, zo snel als mogelijk in procedure worden gebracht.”

Met de “genoemde inwerkingtredingsdata” moet Blokhuis het jaar 2021 bedoelen, wanneer het reclameverbod voor tabakswaren van start moet gaan. Maar is het dan wel zeker dat er ook gezondheidswaarschuwingen op de IQOS zullen staan?

Niet verbaasd

Frits van Dam, secretaris van Stichting Rookpreventie Jeugd, is niet verbaasd over de antwoorden van de staatssecretaris. “Hij wil wel maar hij kan niet, in het parlement zitten nu eenmaal remmers in vaste dienst, die zijn binnen de coalitie vooral bij de VVD te vinden,” zegt hij. “Het is geen gewonnen strijd.”

Van Dam betreurt het dat rokers zelfs gestimuleerd worden om dit schadelijke product te gaan gebruiken. ”Toe maar, probeer het nu, we komen je helpen oefenen in het gebruik. Alsof de cocaïnedealer zijn klanten instrueert hoe hij een lijntje moet maken. De enige troost is dat het product tot nu toe in Nederland niet aan lijkt aan te slaan.”

U kunt hier de antwoorden van staatsecretaris Blokhuis inzien.