Philip Morris is in Frankrijk veroordeeld voor illegale promotie van zijn tabaksverhittingsapparaat IQOS. De rechtbank oordeelde dat dit apparaat als tabaksproduct moet worden beschouwd en dus onder de tabakswet valt.

Door de webredactie

In Parijs is tabaksfabrikant Philip Morris afgelopen vrijdag 3 december 2021 veroordeeld tot 75.000 euro boete voor het maken van illegale reclame voor de IQOS, het apparaatje waarmee tabakssticks worden verhit. De rechtbank oordeelde dat de IQOS slechts één gebruiksdoel heeft, namelijk het verhitten van tabak, en daarom onder de regelgeving voor tabaksproducten valt. Philip Morris had aangevoerd dat het apparaat zelf geen tabaksproduct is en dat er daarom wel reclame voor mocht worden gemaakt.

De zaak was aangespannen door het Comité National Contre le Tabagisme (CNCT), dat sinds de introductie van de IQOS in Frankrijk in 2017 verschillende vormen van promotie en reclame voor de IQOS vaststelde. De vereniging Demain sera non fumeur (DNF) was mede-aangever.

Yves Martinet, president van CNCT reageerde verheugd op de veroordeling: “Dit is een zeer belangrijke beslissing voor Frankrijk, maar ook op Europees en internationaal niveau. Het maakt duidelijk dat IQOS inderdaad een tabaksproduct is, met de bijbehorende risico’s en dat het dus onderworpen moet worden aan dezelfde reclamebeperkingen.”

In Le Monde spreekt Gérard Audureau, president van DNF, van een “zeer belangrijke beslissing”, omdat die een einde maakt aan de reclame voor een product dat weliswaar nog niet erg wijdverbreid is in Frankrijk, maar dat dankzij de publicitaire kracht van Philip Morris wel voet aan de grond dreigt te krijgen.

IQOS is wel degelijk schadelijk

Net als in Nederland en andere delen van de wereld, voert Philip Morris in Frankrijk een agressieve marketingcampagne voor de IQOS, het apparaatje dat wordt gebruikt om tabakssticks van het merk Heets in te verwarmen. Volgens de fabrikant levert dit ‘rookloze’ product minder gezondheidsschade op dan de traditionele sigaret die wordt verbrand, maar CNCT voerde bij de rechter met succes aan dat daar tot nog toe geen enkel wetenschappelijk bewijs voor is gevonden. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) constateerde dat de emissie – door Philip Morris als aerosol omschreven, wat een ander woord is voor rook – net zo goed schadelijke stoffen bevat. Ook Amerikaans onderzoek en de Wereldgezondheidsorganisatie waarschuwden voor de gevaren van de IQOS.

Uitgebreide promotie

CNCT verzamelde een groot aantal voorbeelden van de allesomvattende promotiecampagne die Philip Morris sinds 2017 voert voor de IQOS. De campagne omvatte een website, de inzet van ambassadeurs van het product tijdens avondbijeenkomsten en bij verkooppunten, een postercampagne bij tabakswinkels die vanaf de straat zichtbaar was en een loyaliteitsprogramma voor klanten. Ook bracht CNCT een publicitaire reportage naar voren die in 2017 was uitgezonden op het kanaal BMF Business.

De rechtbank gaf CNCT gelijk dat in al deze gevallen sprake is van illegale reclame, omdat het IQOS-apparaat beschouwd dient te worden als een tabaksproduct. Philip Morris kreeg daarvoor een boete van 75.000 euro opgelegd. Philip Morris Frankrijk en Philip Morris Products moeten ook 50.000 euro schadevergoeding en 5.000 euro ter vergoeding van juridische kosten betalen aan elk van de twee antirookverenigingen die hen hebben aangeklaagd.

Ook intensieve campagne in Nederland

Ook in Nederland voert Philip Morris een intensieve campagne voor de IQOS waarbij het bedrijf de grenzen van de wet opzoekt en overschrijdt. In november werd duidelijk dat de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) PMI heeft beboet voor de paginagrote advertentie in mei in De Telegraaf die door de tabaksfabrikant als een ‘informatiecampagne’ werd aangemerkt.

TabakNee onthulde begin november ook hoe Philip Morris verboden bonussen uitdeelt aan winkeliers om reclame te maken voor de IQOS. De tabaksfabrikant gebruikte ook media als NRC, FD en NPO Radio1 om het publiek ‘te informeren over rookloze alternatieven’ voor de traditionele sigaret. En ook in Nederland zet Philip Morris ‘merkambassadeurs’ in om het verhittingsapparaat aan de man te brengen. In tabakswinkels proberen zij klanten over te halen op de IQOS over te stappen. Op internationale schaal worden influencers ingezet om op social media de alternatieve rookwaar te promoten en alleen de hashtag #iqos levert al bijna 600.000 posts op Instagram.

Staatssecretaris Blokhuis (Volksgezondheid) besloot in 2018 al om de IQOS als tabaksproduct te beschouwen en onder de tabakswet te brengen. Dat proces nadert drieënhalf jaar later zijn voltooiing. Eind november is het wetsvoorstel dat dit moet regelen door de Eerste Kamer aangenomen, zodat het binnenkort in het Staatsblad kan worden gepubliceerd. Zodra dit het geval is kan er geen discussie meer zijn of promotie in welke vorm dan ook voor elektronische verhittingsapparaten voor tabak is toegestaan of niet. De NVWA moet er dus altijd tegen optreden.