Bij de kick-off van Stoptober gaf het NPO Radio 1-programma Spraakmakers ruim baan aan IQOS, de ‘smeltsigaret’ van tabaksmultinational Philip Morris. Via de publieke omroep kreeg dit zogenaamd minder schadelijke roken gratis reclame.

Door de webredactie

Het is 1 oktober, de dag dat Stoptober begint. Stoptober is het jaarlijkse evenement waarbij rokers een maand lang proberen niet te roken. Spraakmakers, een programma op NPO Radio 1, heeft een opmerkelijke gast: Abe Brandsma, de woordvoerder in ons land van Philip Morris International (PMI), producent van de bekende Marlboro-sigaret. PMI promoot IQOS, een door Philip Morris op de markt gebracht heat-not-burn-product – een apparaatje waarin tabak niet wordt verbrand maar verhit.

Mooie praatjes

Presentatrice Ghislaine Plag geeft Brandsma een warm onthaal met de mededeling dat “jullie bezig zijn met alternatieven voor de klassieke sigaret. Lukt het om mensen ervan af te helpen?”
“Ja, dat lukt steeds beter,” antwoordt Brandsma. “We hebben nu alternatieve, rookloze tabaksproducten in 58 landen. 14,6 miljoen mensen zijn overgestapt, van wie 10 miljoen volledig.” Deze cijfers zijn niet te controleren, maar Plag gaat er niet op in. Sterker, Plag geeft haar sigarettengast alle ruimte reclame te maken voor IQOS en Brandsma grijpt die kans met beide handen aan. Soms probeert ze kritisch te zijn, bijvoorbeeld met de vraag waarom PMI niet met de verkoop van gewone sigaretten stopt, maar ze laat zich vooral inpakken door Brandsma’s mooie praatjes (geluidsfragment).

Een rookvrije toekomst ontwerpen

We vernemen dat Philip Morris pal achter het tabaksontmoedigingsbeleid staat, dat deze multinational met de ‘rookvrije sigaret’ een rookvrije toekomst probeert te ontwerpen, dat de IQOS ‘aantoonbaar minder schadelijk’ is dan een gewone sigaret en dat de verslavende stof nicotine geen probleem, maar juist deel van de oplossing is.

Bert Huisjes, algemeen directeur en hoofdredacteur van omroep WNL, die ook te gast is, blijkt kritisch over de financiële motieven van PMI, maar toont zich een ouderwetse liberaal door verslaving met te verwarren met vrije keuze: “Ik vind het prima dat het ontmoedigd wordt, maar het blijft een individuele keuze of je wilt toegeven aan een verslaving.”
Presentatrice Plag doet er een schepje bovenop met de opmerking: “Dus je zegt: ‘Zet iemand die rookt niet weg als een paria?’”

Huiswerk

Het meest pijnlijke is dat de redactie van Spraakmakers haar huiswerk niet heeft gedaan. Plag slikt Brandsma’s bewering dat de IQOS aantoonbaar minder schadelijk zou zijn voor zoete koek - terwijl allerlei onderzoek dit allang ontmaskerd heeft, bijvoorbeeld dat van de Wereldgezondheidsorganisatie WHO. Dit rookloze product is níét automatisch minder schadelijk en de gevolgen op lange termijn zijn nog onbekend. Eén ding is duidelijk: met de IQOS blijft PMI verzekerd van klandizie, lees: nicotineverslaafden. Na het pr-praatje van Brandsma maakt Plag het ten slotte helemaal bont als ze instemmend concludeert: “Tsja, één iemand moet het voortouw nemen.”