De tabakslobby spant ook academici, onderzoeksinstituten en universiteiten voor haar karretje. En omdat beleidsmakers verzot zijn op cijfers en statistieken schakelt de tabaksindustrie graag befaamde onderzoeksbureaus in. Consultancybureau KPMG spant hierbij de kroon.

Door de webredactie

Academici die zich laten inhuren door de tabaksindustrie, TabakNee vindt ze met enige regelmaat. Irene Asscher-Vonk, emeritus hoogleraar Radboud Universiteit, de moeder van PvdA-coryfee Lodewijk Asscher, is al ruim elf jaar commissaris bij Philip Morris Holland.
Professor Rinus van Schendelen, bijgenaamd de ‘nationale lobbyprofessor’, laat zich door de tabaksindustrie inhuren als adviseur en betaalt of betaalde daar een deel van zijn onderzoeken mee. Van hem komt de uitspraak dat tabak “een vermeende risicofactor” voor ernstige ziektes is. Zover gaat zelfs de tabaksindustrie niet meer.
Erik Lutjens, pensioenrecht-professor verbonden aan de VU (Vrije Universiteit) en advocaat bij DLA Piper, klust bij voor tabaksfirma British American Tobacco (BAT). Hij blijkt de voorzitter te zijn van de Juridische & Actuariële Commissie van Stichting Pensioenfonds British American Tobacco. De VU heeft geen bezwaar tegen Lutjens’ bijverdienste. Lutjens zelf stelde dat de tabaksindustrie door “grote groepen in de bevolking” wordt gewaardeerd.

Philip Morris Impact

Een ander voorbeeld van hoe de tabaksindustrie de wetenschap probeert te beïnvloeden, is het initiatief van tabaksmultinational Philip Morris International die de Stichting Philip Morris Impact (PMI Impact) in het leven heeft geroepen, een stichting die onderzoek financiert naar smokkel en de criminaliteit die hieruit volgt. Deze naar eigen zeggen ‘onafhankelijke’ stichting biedt universiteiten wereldwijd geld aan om onderzoek naar sigarettensmokkel te doen.
Zowel de Universiteit Leiden als de Universiteit Utrecht bleken hier ontvankelijk voor te zijn. De Universiteit Utrecht gaf professor John Vervaele aanvankelijk toestemming om 360.000 euro van PMI Impact aan te nemen voor een onderzoek. Na publieke druk gegenereerd door TabakNee om deze samenwerking te beëindigen, gaf Vervaele de subsidie terug. Nu financiert de Universiteit Utrecht zijn project zelf.

Schimmig KPMG

De tabaksindustrie heeft meer ijzers in het vuur: onderzoeksbureaus. Omdat ambtenaren en politici doorgaans verzot zijn op cijfers en statistieken, schakelt de tabaksindustrie graag befaamde bureaus in. De internationale accountants- en adviesorganisatie KPMG speelt hierin een sleutelrol, omdat zij met grote regelmaat en in opdracht van de vier grote tabaksfabrikanten voor de Europese Unie uitzoekt of de sigarettensmokkel toeneemt: Project Sun. Eerder was alleen Philip Morris opdrachtgever voor deze rapportage, onder de naam Project Star.
De uitkomst van de KPMG-rapporten komt er steeds op neer dat er meer sigaretten worden gesmokkeld, zonder dat deze stelling goed wordt onderbouwd. Pim Levelt, oud-president van de KNAW, betoogde in Vrij Nederland dat de conclusies van de KPMG-rapporten over tabakssmokkel “oncontroleerbaar” zijn. KPMG trekt zich niets aan van deze kritiek.