De Universiteit Utrecht (UU) gaf prof John Vervaele eerder toestemming om 360.000 euro voor een onderzoek aan te nemen van PMI Impact, een fonds van Philip Morris. Na grote publieke druk om deze samenwerking te beëindigen, heeft de UU besloten het onderzoek zelf te gaan bekostigen.

Door de webredactie

“Gezien de maatschappelijke discussie en op nadrukkelijk verzoek van voor ons zeer belangrijke partners, hebben we besloten een streep te zetten door de financieringsconstructie.” Dat zegt Anton Pijpers, voorzitter van het College van Bestuur van de Universiteit van Utrecht (UU) op de website van de UU.

Niet onafhankelijk

Pijpers doelt in de publicatie op het beëindigen van de samenwerking met PMI Impact, een fonds dat allerhande onderzoeken financiert naar illegale tabakssmokkel. Dit fonds wordt gefinancierd met geld van Philip Morris. Hoewel het fonds zelf zegt onafhankelijk te zijn, bleek uit onderzoek van TabakNee dat daar wel het een en ander op af te dingen valt. 

Not done

Prof John Vervaele had een onderzoeksvoorstel ingediend bij PMI Impact en kreeg 360.000 euro toegekend. Na de bekendmaking daarvan ontstond er verontwaardiging bij onder meer bij KWF Kankerbestrijding en de Nederlandse Vereniging voor Oncologie (NVvO).
Het is inmiddels not done in de wetenschappelijke praktijk om geld aan te nemen van de tabaksindustrie.

Lobbyargument

In het verleden is meermaals gebleken dat de industrie wetenschappers voor haar karretje heeft gespannen en hun onderzoeksresultaten gebruikte in haar lobby. Doorgaans gebruikt de tabaksindustrie illegale tabakssmokkel als argument om overheden over te halen van accijnsverhogingen af te zien, die voor een toename in de illegale handel zouden zorgen. De industrie claimt dat overheden daardoor belastinginkomsten misloopt.
Belangrijker is echter dat het flink verhogen van de accijns op tabak volgens de Wereldgezondheidsorganisatie WHO het meest effectieve instrument is om roken te ontmoedigen.

Niet meer verantwoord

Het College van Bestuur van de Universiteit Utrecht heeft nu alsnog besloten dat het niet meer te verantwoorden is om geld van Philip Morris aan te nemen. Rector Bert Van der Zwaan zei tegen de Volkskrant: ‘We staan als universiteit middenin de samenleving, we luisteren naar maatschappelijke geluiden, ook als er kritiek klinkt.’

Verheugd

KWF kankerbestrijding is verheugd over de stap van de universiteit. Directeur a.i. van KWF Sigrid Attema zegt op de website van de UU: “Dit is een verstandige stap. De tabaksindustrie is geen normale industrie en daarom is het onwenselijk dat ze wetenschappelijk onderzoek financieren.”

Ook Frits van Dam, hoofdredacteur van TabakNee, reageert verheugd. Deze site stelde de samenwerking tussen de universiteit en Philip Morris meermalen kritisch aan de kaak. Tegen het Digitaal Universiteitsblad DUB zei hij: “De tabaksindustrie heeft altijd een doel met dit soort onderzoek, bijvoorbeeld dat de accijnzen omlaag moeten. Het is goed dat die link nu is losgelaten. Ik hoop dat de onderzoekers veel breder op zoek gaan naar de experts op dit terrein.”

Op haar eigen website stelt de UU ook dat men het onderzoek van prof. Vervaele zelf gaat financieren om de onafhankelijkheid ervan te garanderen.