TabakNee ontving eergisteren een e-mail van pensioenrechtprofessor Erik Lutjens, de VU-professor die bijklust voor het pensioenfonds van tabaksfirma BAT. Volgens Lutjens wordt de tabaksindustrie door veel mensen op prijs gesteld. Lutjens: “Wat wilt u: dat de werknemers hun pensioen niet meer krijgen?”

Door Stella Braam & Frits van Dam

Eind september dit jaar maakte TabakNee bekend dat professor Erik Lutjens bijklust voor het pensioenfonds van tabaksfirma British American Tobacco (BAT). Erik Lutjens, dé pensioenrechtspecialist van Nederland, is onder meer hoogleraar Pensioenrecht aan de Vrije Universiteit (VU) Amsterdam en pensioenrechtadvocaat bij de internationale juristenfirma DLA Piper. Naar aanleiding van het artikel op TabakNee werd Lutjens geïnterviewd door het universiteitsblad Advalvas. Lutjens stelde daarin dat je onderscheid moet maken tussen de tabaksfirma en het pensioenfonds ervan. “Ik heb een rol bij het pensioenfonds van tabaksfirma BAT”, beklemtoonde hij. “Dat fonds regelt de uitvoering van de pensioenen van de werknemers van dat bedrijf en heeft een juridische adviescommissie, waarvan ik voorzitter ben.” Daarover publiceerde TabakNee dit artikel. We stuurden het naar Lutjens met de vraag of hij hierop zou willen reageren en dat deed hij prompt.

Niet de onderneming

In zijn e-mail verwijst Lutjens naar zijn profielpagina op de website van de VU, waarin vermeld staat dat hij voorzitter is van de Juridische Adviescommissie bij Stichting Pensioenfonds BAT. “Dat is dus het pensioenfonds dat voor de pensioenen van werknemers zorgt, dus niet de onderneming”, schrijft hij. “Het pensioenfonds doet eigenlijke hetzelfde als een bank die voor de onderneming de betalingen van loon aan werknemers doet. Wat wilt u: dat de werknemers hun pensioen niet meer krijgen of dat een bank het salaris niet meer mag betalen omdat de werknemers bij een tabaksonderneming hebben gewerkt? Het zou wel prettig zijn indien u minstens voor een juiste weergave van de feiten zorgt.” 

Kwalijke zaak

TabakNee heeft nergens beweerd dat Lutjens in dienst is van BAT. Lutjens klust bij voor deze tabaksfirma en wel in de pensioenen. TabakNee vindt het een kwalijke zaak dat Lutjens, dé pensioenrechtdeskundige in ons land, zich hiervoor leent. Een fijn pensioen voor het personeel is alles wat hij zegt te willen. Eerder merkten we op dat Lutjens hiermee de tabaksindustrie legitimeert. Maakt het Lutjens heus niet uit waarmee BAT haar geld verdient? Zou hij ook de pensioenen willen regelen van fabrikanten van clusterbommen die, net als de tabaksindustrie, op de zwarte lijst staan van de Verenigde Naties?

Erg gewaardeerd

Lutjes vervolgt: “En verder: u neemt een standpunt in waar het nodige voor te zeggen is wat betreft activiteiten van een tabaksonderneming, al zou ik zelf een andere woordkeuze verkiezen, maar het gaat wel wat ver om bezwaar te hebben tegen activiteiten bij een pensioenfonds vanwege uw mening, terwijl hetgeen de onderneming (nogmaals daar werk ik niet eens voor) doet gewoon legaal is en door grote andere groepen van de bevolking (dan u) erg wordt gewaardeerd.”

Verbijsterend

De tabaksindustrie is inderdaad legaal, zoals bijvoorbeeld slavernij dat vroeger ook was. Maar het is al vaker gezegd: als tabak (het dodelijkste consumentenproduct ooit) nu op de markt zou worden gebracht, zou het onmiddellijk worden verboden. Verbijsterend is vooral Lutjens’ uitspraak dat BAT een onderneming is die door grote groepen van de bevolking erg zou worden gewaardeerd. Waar baseert hij dat op? Omdat er zoveel mensen zijn die hun producten afnemen? Dan vergist hij zich deerlijk: verreweg de meeste rokers hebben de pest aan de sigaret en aan het bedrijf dat ze hieraan verslaafd heeft gemaakt. Maar liefst 81 procent van de rokers wil stoppen.

Eigen verantwoordelijkheid

“Het is ieders eigen verantwoordelijkheid om te roken”, stelt Lutjens, die kennelijk geen idee heeft wat een tabaksverslaving met je doet. Lutjens is waarschijnlijk één van de weinige Nederlanders die denkt dat de tabaksindustrie een gewaardeerde bedrijfstak is, Een ander fan van Big Tobacco is de huidige CDA-senator Niek Jan van Kesteren, oud-directeur van de werkgeversorganisatie VNO-NCW die niet nalaat te benadrukken hoe profijtelijk de tabaksindustrie is voor de Nederlandse economie.

Ellende

Blijkbaar dringt het niet tot deze professor door hoeveel ellende tabaksgebruik veroorzaakt. Alleen al in Nederland goed voor ruim 20.000 doden per jaar en vele honderdduizenden zieken. Twee op de drie rokers komen voortijdig aan hun einde. Steeds meer mensen krijgen tabak van tabak, zie bijvoorbeeld enquêtes zoals deze van Maurice de Hond, zeker nu in brede kring bekend is geworden dat de tabaksindustrie kinderen opzettelijk verslaafd maakt. De industrie noemt ze zelfs replacementsmokers die de gestorven oudere rokers moeten vervangen.

“Wetenschappers zijn altijd nodig in de lobby voor tabak”, zegt professor Robert N. Proctor, historicus aan de Stanford University en wereldwijd de grootste autoriteit op het gebied van de geschiedenis van de tabaksindustrie. Zou Lutjens beseffen dat hij voor het karretje van de tabaksindustrie wordt gespannen?