TabakNee publiceerde op 14 december een artikel over lobbyprofesor Rinus van Schendelen. Het bleek dat Van Schendelen een deel van zijn onderzoeken heeft betaald dankzij adviezen aan de tabaksbranche. Belangrijke vraag was hoe de professor zich kan lenen voor een adviseursfunctie van deze "legale moordmachine". Ook de president van de KNAW Hans Clevers liet zich hierover in negatieve bewoordingen uit. De reactie van professor Van Schendelen die vandaag is gekomen, is in dit stuk integraal overgenomen.

Door de webredactie

Dat professor van Schendelen niet erg ingenomen was met het stuk over hem op de website, was te verwachten. Maar dat hij in plaats van het stuk systematisch te weerleggen, een karaktermoord zou doen op de schrijver, namelijk Frits van Dam, was eigenlijk onverwacht en wel amusant. Want Van Schendelen blijkt goed te kunnen schelden. In zijn reactie per e-mail noemt hij Frits van Dam een "nepprofessor" en "een fanatiek-ideologische activist in tijdelijke wetenschappelijke vermomming". Aan het artikel over hem ging een e-mailwisseling tussen de twee vooraf. Van Dam stelde vragen en Van Schendelen gaf antwoord. Klik hier om die vragen en antwoorden te lezen.

Dit is de (integrale) reactie van Van Schendelen aan Van Dam:

Geachte heer Van Dam,

Uw reactie hieronder op mijn eerlijke email van 10/12/13 stelde mij dermate teleur dat ik voorrang heb gegeven aan zaken die anderen wél serieus behandelen. Nu kan ik u berichten waarom u mij teleurstelt.

1) U zegt dat u mijn antwoorden op door u gestelde vragen 'voor zover nodig heeft verwerkt'. Inderdaad, want u citeerde selectief en plaatste uw citaten veelal in andere, suggestieve frames. Dit toont een onwetenschappelijke habitus, zo niet de kwade trouw van zogeheten discussietrucs.

2) U publiceerde uw maaksel zonder, zoals ik verzocht, mij daarin vooraf inzage te geven ten behoeve van ten minste een 'fact check'. Uw tekst is, door uw veronachtzaming van 'hoor en wederhoor', nu onvoldoende feitelijk onderbouwd en vol fantasie, welke combinatie kennelijk beoogde mijn reputatie te schaden. Dit toont dat ook de wetenschappelijke moraal bij u haar sporen niet heeft nagelaten.

Inmiddels is mij gebleken dat u inderdaad nooit volwaardig hoogleraar was, wel gedurende enkele jaren een 'bijzonder hoogleraar', d.w.z. voor anderhalve dag per week (maar graag zeven dagen per week professor lijkend), in ons jargon van 'gewone hoogleraren' (fulltime) een 'nep-professor'. Uw leerstoel is gevestigd en gefinancierd door een belangengroep (Stichting WHO-et cetera), onbekend bij de Kamer van Koophandel. Dubieuze bekendheid kreeg u als promotor van een promovendus die toen voorzitter was van de Vereniging tegen Kwakzalverij, waarvan u de secretaris was, een fraai geval van belangenverstrengeling; vooraanstaande medici kraakten dit proefschrift als een 'pamflet tegen kwakzalverij'. Uw vakgebied is psychologie, in het bijzonder de bevordering van de levenskwaliteit van ernstig zieke patiënten, maar met uw pamflettisme tegen vermeende risicofactoren (kwakzalverij, tabak, wat volgt?), begeeft u zich buiten dit vakgebied, over kwakzalverij gesproken!

Laat ik het hierbij laten. Uw wetenschapsopvatting is niet, zoals ik leerde, gebaseerd op twijfel over 'wat is', op onbevangen onderzoek naar hoe 'het dan wel is' en evenmin op zorgvuldig conclusies trekken. U komt over als een fanatiek-ideologisch activist in tijdelijk wetenschappelijke vermomming.

Uw persoon als casus vind ik interessant (waarvoor dank) en kan ik wellicht goed benutten in mijn verdere werk over o.m. 'activisme (van belangengroepen) in wetenschappelijke vermomming', dan bij uitzondering wel zonder 'hoor en wederhoor' die u immers nutteloos acht. Ten overvloede, mijn juridische rechten behoud ik mij te allen tijde voor.

U vruchtbare zelfreflectie toewensend,

met vriendelijke groeten,

Rinus van Schendelen,

Em. Professor in Political Science.

Frits van Dam stuurde per omgaande de volgende e-mail terug:

Geachte heer van Schendelen,

Dank voor uw vriendelijke kerstgroet.

Dat ik niet deug, daar ben ik het snel met u over eens, ook dat ik maar een armzalige professor ben die niet in uw schaduw kan staan. Ik weet niet eens mijn Hirschindex. En dat ik dankbaar mag zijn dat u mij überhaupt geantwoord hebt. Dat is ongetwijfeld ten koste van een pracht publicatie gegaan. Zonde van uw tijd.

Maar hoe komt het toch dat u met al uw brille niet inziet dat het faciliteren van de grootste legale moordmachine, de tabaksindustrie, u in feite medeplichtig maakt aan moord op termijn. Ruim 20.000 doden per jaar, plus een enorme ziektelast, voor vele anderen.

Stom dat mensen daar actie tegen ondernemen, ze zouden hun tijd toch beter moeten besteden en uw prachtboeken gaan lezen.

Uw echte collega, want full professor, Hans Clevers president van de KNAW heeft zijn afschuw uitgesproken over - ik zeg het maar even in mijn eigen woorden- met de tabaksindustrie collaborerende hoogleraren. Denkt u daar eens aan als u een trekje neemt van uw kerstsigaar.

Met vriendelijke groet,

Frits van Dam

Secretaris Stichting Rookpreventie Jeugd.

Vermeende risicofactor

Het valt op dat Van Schendelen tabak een vermeende risicofactor noemt. TabakNee vermoedde al dat het hem aan de nodige kennis over tabak ontbrak en heeft hem wat literatuur aanbevolen. Het is jammer dat hij niet de moeite heeft genomen om daar kennis van te nemen, alvorens los te gaan. Hij is op z'n minst hardleers te noemen.

Van Schendelen heeft nog steeds een kamer op de Erasmus Universiteit. Het kan niet anders dan dat het College van Bestuur nog enige verantwoordelijkheid voor zijn handel en wandel draagt. En wellicht kan dit College een standpunt innemen over het volgende: hoe ethisch is het dat aan de Erasmus Universiteit onderzoek wordt verricht, dat gefinancierd is door de tabaksindustrie en uitgevoerd door een hoogleraar die het aan elementaire kennis ontbreekt over het product van de industrie die hij adviseert?