UPDATE 10-02-2018

Hij is woordvoerder van tabaksfirma Japan Tobacco International en altijd graag in de voorhoede. Van kandidaat-lid Europees Parlement voor de VVD, samenzweerder bij de geheime lobby tegen het rookverbod in de horeca, tot voorman van de peukenvrije kust. En hij is bang voor TabakNee.

Door de webredactie

Zoals alle spreekbuizen in de tabaksindustrie heet Arnoud Ongerboer de Visser 'Director Corporate Affairs & Communications'. Zo staat het ook op zijn LinkedIn-profiel. Arnoud Jan Ongerboer de Visser wordt geboren op 8 november 1970 te Hilversum, studeert rechten en maatschappijgeschiedenis, begint zijn loopbaan als manager in de metaalindustrie (en komt in de krant als woordvoerder van de Stichting Verwijdering Elektrische Gereedschap) maar maakt al snel de overstap naar een baan met meer aanzien, die van 'senior advisor public affairs' in de Haagse vestiging van het internationale lobby- en communicatiebureau Burson-Marsteller. Dit bedrijf heeft een verleden in de lobby voor de tabaksindustrie. Ze gaf bijvoorbeeld cursus aan de tabaksindustrie in een 'Burson-Marsteller public smoking issues awareness workshop', getuige bijvoorbeeld dit document.

Politiek actief

Ongerboer de Visser werkt nog als consultant bij Burson Masteller als hij in de NRC (in 2003) een artikel schrijft over hoe Europa dichterbij de burgers te brengen, ondertekend met zijn naam plus '[...] is binnen de VVD kandidaat voor de verkiezingen van het Europese Parlement'. De lobbyist, kortom, is openlijk actief in de politiek. In 2004 staat hij nummer 25 op de kandidatenlijst van de VVD bij de Europese Verkiezingen (en krijgt 873 voorkeursstemmen – tegenover ruim 400.000 voor de nummer 1, hij verdwijnt met de staart tussen zijn benen).

Van Imperial Tobacco naar de recycling...en naar JTI

In 2006 wordt Ongerboer de Visser 'Head of Corporate Affairs' bij Imperial Tobacco Nederland (2006-2009). Na drie jaar Imperial Tobacco onderbreekt hij zijn tabaksloopbaan om Multi Purpose Industries in Oldenzaal (Overijssel) te leiden, een bedrijf (intussen failliet) dat zich bezighoudt met recycling, duurzame energie en waterzuivering. Gelukkig wil de concurrent van zijn vorige werkgever hem met open armen inlijven: in december 2010 wordt hij bij Japan Tobacco International (JTI) benoemd tot 'Director Corporate Affairs & Communications Nederland'. Bij zijn overstap zegt hij tegen Het Financieele Dagblad op de vraag of hij zelf rookt: 'Tot verdriet van mijn negenjarige zoontje moet ik die vraag bevestigend beantwoorden. Hij stelt mij regelmatig vragen over mijn gedrag. Als mij dat te ver gaat, vertel ik hem dat ik een volwassen man ben en doe wat ik wil. Mijn andere twee kinderen zijn nog te jong om het me lastig te maken.' Ook vertelt hij dat JTI erg actief is op het gebied van goede doelen. 'Verantwoord ondernemen staat bij ons hoog in het vaandel.'

Zijn nieuwe kantoor is voor hem overigens geen onbekend terrein. Daar kwam hij eind januari 2005 (toen nog namens Imperial Tobacco) in het geheim samen met andere vertegenwoordigers van tabaksfabrikanten om te bespreken hoe het rookverbod in de horeca kon worden gefrustreerd (onder andere met lobbyadvies van de in tabakskringen welbekende professor Rinus van Schendelen en door pro-roken-actievoerder Ton Wurtz te financieren met zijn Red de kleine Horeca-acties).

Rookverbod veroorzaakt peukenoverlast

Ongeboer de Visser legt een verband tussen peukenoverlast en het door hem verfoeide rookverbod. Zo zegt hij (22 maart 2011) in de Gooi en Eemlander over de tegelasbak als middel om peuken op straat te voorkomen: 'Wij zien tegenwoordig meer en meer peuken op straat. Dit komt onder andere door het rookverbod in zowel de horeca als in het openbaar vervoer en (overheids-)kantoren. Wij vinden dat dit om een collectief verantwoordelijkheidsbesef en aanpak vraagt. Wij doen ons deel door dit soort innovatieve initiatieven te ondersteunen.'

Green Deal Schone Stranden

Hij staat aan de wieg van de peukenvrije kust. JTI deed namelijk mee met de duurzaamheidscampage van de Rijksoverheid 'Green Deal Schone Stranden'. Ongerboer de Visser manifesteert zich ook als verslaggever op locatie (mei 2012) – zie dit filmpje – om zwerfpeuken van de Zeeuwse stranden te weren: de, op grond van het internationale door Nederland ondertekende antirookverdrag FCTC verboden, 'Laat je peuk niet alleen-campagne' (Meer weten? Lees de brief van Van Rijn aan de gemeenten maar eens rustig na). Twee jaar later hetzelfde verhaal in Den Helder. Het blijkt een reuze publiciteitsstunt voor JTI en als je Ongeboer de Visser JTI googelt, dan gaan 8 van de 20 links op de eerste twee pagina's over campagnes om straten en stranden schoon te houden van sigarettenpeuken.

Maar dan gooit TabakNee roet in het schone stranden-eten. Als TabakNee over de betrokkenheid van JTI bij de Green Deal publiceert, stelt D66 hier Kamervragen over (19 januari 2016), waarna de overheid liet weten dat JTI zich moet terugtrekken uit Green Deals en Ongerboer de Visser met lege handen staat. Hoewel het nog wel even duurt voordat JTI daadwerkelijk Green Deal achter zich laat.

Geen wonder dat deze JTI-man wat angstig is geworden voor TabakNee. Dat blijkt 12 oktober 2017 in het tv-programma ‘Haagse Lobby’. Daar komt Ongerboer de Visser in beeld en zegt dat hij zich zorgen maakt over de naming and shaming op TabakNee. Ongerboer: “Het gevolg van die naming en shaming is dat mensen, die ik ook persoonlijk ken, bedreigd worden. En ik vind ook daarom dat deze praktijk zou moeten stoppen, want het heeft niets met de beroepsethiek te maken van het mooie public affairs-vak.”

Andere wegen naar Rome

In hetzelfde programma zegt hij: "Het is steeds lastiger om politici te spreken. Maar er zijn ook andere wegen die naar Rome leiden, zo gebruiken wij de andere geijkte public-affairsinstrumenten: een e-mail, meedoen aan internetconsultaties. Wij hebben onze legitieme belangen en wij weten ons spel te blijven spelen.”
Ongerboer de Visser heeft duidelijk genoeg te doen. Zo is hij sinds 1 januari 2017 ook nog eens bestuurslid van de Vereniging Nederlandse Sigaretten- en Kerftabakfabrikanten (VSK) ,de nieuwste loot aan de tabakslobbystam, waarin shag - en sigarettenfirma’s in Nederland samenwerken.

Ongerijmdheden

Er zijn de nodige ongerijmdheden in het spel. Zo is Ongeboer, net als zijn collega-woordvoerders Robert Wassenaar (PMI) en Karin op den Camp (BAT), lid van de BVPA (Beroepsvereniging voor Public Affairs) die in haar gedragscode stelt dat je in alle openheid moet lobbyen. Dat staat, zachtjes uitgedrukt, op gespannen voet met de lobbypraktijken voor tabak waarin alles vooral stiekem moet gebeuren.
Daarnaast is Ongeboer lid van de LinkedIngroep 'One World Experience'. De leden van 1We, zoals het kortweg genoemd wordt, '[..] believe that a better world starts with children. With a fair chance for the new generation to create their own future.' Maar hoe zat dat ook weer met 'replacement smokers', zoals de tabaksindustrie zelf de jongeren noemt die de ziek geworden oudere rokers moeten vervangen?
Tenslotte is Ongerboer voorzitter van de goededoelenorganisatie Stichting Vrienden van Nieuw Unicum te Zandvoort, een organisatie die zich inzet voor 'professionele ondersteuning aan mensen met een lichamelijke beperking'. Die stichting is er voor mensen die getroffen zijn door een herseninfarct – wist u dat roken een belangrijke risicofactor voor een beroerte is?

Ongerboer zet zich naast het werken voor een sigarettenfabrikant in om gelden te verzamelen voor een leg-press voor mensen die een beroerte hebben gehad. Zorgt hij goed voor zijn achterban of denkt hij alvast aan zijn eigen mogelijk lot?