UPDATE: 24-11-2017

Hij is een van de stuurmannen van sigarettenfirma Philip Morris International (PMI). Spin in het web van Big Tobacco Benelux die langzaam maar zeker naar de top is geklommen. Tegenwoordig maakt hij iedereen wijs dat het nieuwe ‘rookloze’ tabaksproduct IQOS/HEETS veel minder ongezond is dan een gewone sigaret. "Hij voert precies de strategie van PMI uit." 

Door de webredactie

Robert Martin Wassenaar (1965) is samen met Jan Hein Sträter (opvolger van voormalig top-tabakslobbyist Willem Jan Roelofs) de machtigste man in de Nederlandse tabakswereld. Hij is woordvoerder (Director Corporate Affairs) en (dus) lobbyist voor Philip Morris Benelux en volgens de Kamer van Koophandel ook mededirecteur van Philip Morris Holland BV. Wassenaar houdt kantoor in een fraai pand in Antwerpen, waar hij zijn sigaretten en zijn heatsticks mag opsteken in een met oude Marlboro-gadgets versierde rookruimte.

Ommezwaai

Sinds we Wassenaar kennen, heeft hij een hele ommezwaai gemaakt. Plots ziet hij in dat het roken van sigaretten schadelijk is en maakt hij zich zelfs zorgen om de gezondheid van zijn consumenten. Hij deed zich ineens heel barmhartig voor in een uitzending van Nieuwsuur, 14 december 2016, waar hij in debat ging met longarts Paulien Dekker van Stichting Rookpreventie Jeugd. Eigenlijk een reclamestunt: de IQOS/HEETS HeatStick werd gelanceerd. Dit nieuwe tabaksproduct van PMI wordt niet verbrand maar verhit, en zou volgens Wassenaar minder schadelijk zijn dan de gewone sigaret. Maar onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek voert hij hier niet voor aan.

Debat

Op 2 oktober 2017, aan de vooravond van de jaarlijkse campagne ‘Stoptober’, tijdens een debat met longarts Wanda de Kanter van Stichting Rookpreventie Jeugd in het BNN-VARA programma Kassa, probeerde Wassenaar de zaak zelfs om te draaien door te beweren dat zij “de traditionele sigaret in bescherming neemt” (Bekijk hier het hele debat). 
Terwijl de heatstick net als de gewone sigaret kankerverwekkende stoffen bevat, zegt Wassenaar in de Volkskrant van 27 juli 2017: "Bij wet is een tekstuele waarschuwing op de verpakking voldoende."
TabakNee vindt dat vreemd want de IQOS is een gewoon tabaksproduct.

Gepokt en gemazeld

Wassenaar is gepokt en gemazeld als lobbyist. Hij is op alle belangrijke en strategische bijeenkomsten te vinden. Bijvoorbeeld, alweer enige tijd terug op 14 december 2011 in het Brusselse kantoor van VNO-NCW om alle werkgeversorganisaties in Europa tegen nieuwe Europese antirookwetgeving te mobiliseren. Om die nieuwe wetten tegen te houden stond hij op nummer acht in de Top 10 Best Betaalde Philip Morris-lobbyisten, zie de uitgelekte Philip Morris Files.

Hij is dikwijls gevraagd voor overleg op Nederlandse ministeries. Zo was hij één van de topmensen van de tabaksbedrijven die van het ministerie van Financiën eerder inzage kreeg in de stukken dan de minister (6 april 2010) en kreeg hij de ruimte om op Financiën verlaging van tabaksaccijns te bepleiten (22 mei 2013).

Wassenaar zit in de Raad van Bestuur van het Verbond van Belgische Ondernemers, zusterorganisatie van VNO-NCW. Daar is hij plaatsvervangend lid namens de sigarettenfabrikanten in België en Luxemburg. Wel zo handig voor je lobby.

Verkoopafdeling

Wie is deze man? Volgens zijn LinkedIn-profiel ging Wassenaar in 1996 aan de slag bij Philip Morris Holland, als directeur marketing. Maar hij is al eerder bij Philip Morris begonnen. In 1988 startte hij op de verkoopafdeling in (toen nog) Amstelveen. Hij had net business administration gestudeerd op de School of Economics in Utrecht.

Zijn tocht-naar-de-top begint in 1991 als hij in Nederland Brand Manager Chesterfield wordt en vanaf 1994 Brand Manager Marlboro. Dat is de tijd waarin Philip Morris International (PMI) hem leert hoe de jeugd tot tabak te verleiden en te behouden: het Amerikaanse hoofdkantoor attendeert de nog jonge Wassenaar (27) erop hoe je jongeren kunt laten gamen om hun identiteit te pakken te krijgen. Zo ziet hij in New York PMI's SWAT-programma in werking, een computerspel waardoor aldus PMI (in een document uit de Truth Tobacco Documents Library)  ' ... wij in staat zijn namen te verzamelen voor onze smoker database [...].' Ze gebruikten die computerprogramma's om de adressen van de gamers te krijgen om ze daarna reclame en cadeautjes toe sturen. Zo'n SWAT-programma mocht wel wat kosten: 5,5 miljoen dollar (1993) .

Goed ingewijd in de geheimen van de firma Marlboro klimt Wassenaar verder, eerst als toplobbyist in Zweden en van september 1999 tot maart 2003 werd heel Scandinavië zijn werkterrein.

Een echte PMI-kerel

Een man die diverse malen met Wassenaar om tafel heeft gezeten (naam en toenaam bij de redactie bekend), noemt hem 'een top-lobbyist, meester-woordvoerder en super-professioneel. PMI heeft een hele goede aan hem: hij komt vriendelijk, rustig en hartelijk over, dat is zijn kracht. Een man die geen kwaad bloed kan zetten. Hij is een selectieproduct van PMI. Hij is de stuurman van PMI. Een echte PMI-kerel. Hij voert precies de strategie van PMI uit. Wassenaar is iemand die daar tot aan zijn pensioen zal werken. Goed loon en ze zorgen goed voor hem.'

Zijn loyaliteit aan Philip Morris gaat zo ver dat we hem niet op zijn mooie blauwe ogen mogen vertrouwen. Bijvoorbeeld als het dagblad Trouw (29 mei 2010) aandacht besteedt aan sigaretten die ontworpen zijn voor vrouwen, zoals het merk Glamm van PMI's concurrent JTI. Wassenaar merkt daar desgevraagd op dat vrouwen niet zitten te wachten op typisch vrouwelijke merken. Maar PMI heeft Marlboro Light sigaretten (die tegenwoordig Marlboro Gold heten) op de markt gebracht die bewust een vrouwelijk profiel kregen en nog steeds populair zijn onder vrouwen, aldus het artikel in Trouw.

Wassenaar neemt als nodig een loopje met de waarheid als het om PMI's standpunt over jeugdroken gaat. Dat bleek toen TabakNee (in deel 3 uit de vijfluik over PMI ) onthulde dat Philip Morris op papier tegen jeugdroken is maar in de praktijk kinderen nodig heeft als 'replacement smokers'. De marketing op jongeren gaat nog altijd door, zeker wanneer de wetgeving in een (ontwikkelings)land hiervoor de ruimte biedt. Ook dichter bij huis kennen we PMI's op tieners gerichte campagne 'DON'T BE A MAYBE, BE MARLBORO', met coole, dappere en zelfbewuste jongvolwassenen die doen waar ze zin in hebben. Mei 2015, en dat is nieuw, bleek de campagne zelfs gevoerd te worden in Aruba, dat deel uitmaakt van het Koninkrijk der Nederlanden. In de pakjes Marlboro voor Aruba zitten kleine pamfletjes met teksten als '10 DECISIONS TO CHANGE THE WORLD BY NOON: Smile when you make eye contact, use less plastic, pay for the person in line behind you, eliminate the word maybe from your vocabulary.' Kortom: twijfel niet, steek gewoon een sigaret op.

En natuurlijk gaat Wassenaar tekeer tegen verhogingen van de accijnzen op tabak. Bijvoorbeeld in een artikel van BN DeStem: "Bij zo'n forse prijsverhoging neemt illegale handel enorm toe. De overheid loopt daardoor accijnzen mis." Terwijl hij de feiten heus wel kent: het is wetenschappelijk aangetoond dat hogere accijnzen op tabak tot minder rokers leidt.

Lid BVPA

Wassenaar, gevraagd om een reactie op de serie over Philip Morris draaide om de brei heen met een tekst als 'het is bijzonder belangrijk kinderen ervan te weerhouden iets te roken dat verslavend is en ziektes kan veroorzaken'. Toch zou hij eerlijk moeten zijn, als lid van BVPA, de Beroepsvereniging voor Public Affairs, waarmee hij de gedragscode, vastgelegd in een handvest, onderschrijft. Niet alleen eerlijk, ook integer en betrouwbaar over zijn contacten met ambtenaren en politici. Dat is lastig, zo niet onmogelijk, want de tabakslobby opereert veelal in het geniep.

En hoe integer ben je als je ruim een kwart eeuw hebt gewerkt voor een bedrijf dat dood en verderf zaait? Bij Wassenaar gaat charme gepaard aan gewetenloosheid. Net als een drugsdealer die cocaïne aan scholieren verkoopt en wegkijkt van de gevolgen. Het wordt zelfs als een psychische ziekte beschouwd: een lacuneus geweten, waarbij iemand uitsluitend denkt aan het bevredigen van de eigen drift, zonder daarbij rekening te houden met anderen. Een aandoening waar meerdere tabakslobbyisten aan lijken te lijden.