Het ministerie van Infrastructuur en Milieu heeft een omstreden samenwerking met Japan Tobacco International (JTI) anderhalf jaar laten voortsudderen, ondanks een toezegging aan de Tweede Kamer dat daar een einde aan zou komen. Dat blijkt uit documenten die de Onderzoeksredactie Tabak (ORT) verkreeg met een beroep op de wet openbaarheid van bestuur.

Door Onderzoeksredactie Tabak

Het gaat om de zogenaamde Green Deal Schone Stranden, die startte in 2014. Daarin werkten het ministerie en Nederlandse kustgemeenten samen met tabaksfabrikant JTI. Doel was om in 2020 structureel schonere stranden te hebben in Nederland. Dat klonk mooi, maar het bood de tabaksfabrikant ook de kans tot - verboden - sluikreclame. JTI maakte van die gelegenheid gebruik door grote asbakken met het bedrijfslogo op de stranden te plaatsen. Bovendien was de samenwerking in strijd met het internationale FCTC-verdrag, dat contacten tussen de overheid en de tabaksindustrie limiteert tot het strikt noodzakelijke.

Niet meer acceptabel

Dijksma kwam voorzichtig in actie na een artikel op de website TabakNee en vragen van Dijkstra en Van Veldhoven (D66) die de omstreden samenwerking in januari 2016 in de Tweede Kamer aankaartten. Ze antwoordde in april dat jaar ‘dat voortzetting in de huidige vorm niet meer acceptabel’ was ‘gelet op de huidige invulling van artikel 5.3 WHO-kaderverdrag.’ In juni 2016 deed het ministerie van I&M een mondeling verzoek aan JTI om vrijwillig haar participatie op te zeggen. De fabrikant vroeg om een schriftelijke bevestiging van dit verzoek. Die stuurde het ministerie pas in juni 2017. Daar reageerde JTI niet op, tot 29 januari dit jaar.

Opzegging pas na vragen Onderzoeksredactie Tabak

Onderzoeksredactie Tabak vroeg die dag aan met ministerie van Infrastructuur en Milieu (I&M) en aan KIMO, dat als secretariaat verantwoordelijk is voor de uitvoering van de Green Deal, of de samenwerking inmiddels was beëindigd. Dit bleek namelijk niet uit correspondentie die ORT had verkregen met een beroep op de wet openbaarheid van bestuur. I&M en KIMO hadden daar geen antwoord op. Twee uur later liet KIMO weten dat JTI zich ‘zojuist’ per e-mail had teruggetrokken uit de Green Deal Schone Stranden.

Nog altijd tientallen JTI logo’s langs boulevard en strand

Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en JTI bevestigen dat de samenwerking nu eindelijk is beëindigd. Dat het zo lang duurde heeft volgens JTI-woordvoerder Arnoud Ongerboer de Visser te maken met “interne processen”.

Intussen gaat de sluikreclame door. De afgelopen jaren heeft JTI verspreid over de Nederlandse kust honderden grote asbakken en droppits voor sigarettenpeuken geplaatst, en vuilnisbakken beplakt met grote stikkers. Onderzoeksredactie Tabak deed in Zandvoort een steekproef om te kijken of de reclame van JTI nog aanwezig was en telde aan de boulevard en op het strand op een afstand van een paar honderd meter 50 keer reclame voor JTI.

Dit artikel verscheen eerder op de website van de Onderzoeksredactie Tabak en is met toestemming hier overgenomen.
N.B. Onderzoeksredactie Tabak heeft vorig jaar de gemeente Zandvoort via een beroep op de WOB gevraagd om documenten over haar contacten met de tabaksindustrie. Toen de gemeente weigerde, tekende ORT bezwaar aan. De bezwaarcommissie stelde ORT in het gelijk, maar de gemeente legde dit advies naast zich neer. ORT heeft inmiddels beroep aangetekend bij de bestuursrechter in Haarlem.