Update 18 april 2016, 11.00 u

De Nederlandse overheid gaat stoppen met de samenwerking met tabaksfabrikant Japan Tobacco International. Het stopzetten van het contact is een direct voortvloeisel van een artikel op TabakNee en de rechtszaak die de Stichting Rookpreventie Jeugd tegen de Staat heeft aangespannen.
Door de webredactie

Staatssecretaris Dijksma van Infrastructuur en Milieu heeft in beantwoording op Kamervragen van Pia Dijkstra en Stientje van Veldhoven (beiden D66) gezegd dat de overheid stopt met de samenwerking met tabaksfabrikant Japan Tobacco International. De Kamervragen zijn gesteld naar aanleiding van dit artikel op TabakNee. 

Sinds 2014 werkt de Nederlandse overheid met de tabaksfabrikant samen in de 'Green Deal Schone Stranden' (GDSS), waarin zich een groot aantal Nederlandse kustgemeenten en belangenorganisaties hebben verenigd, TabakNee berichttehier meerdere keren over. 'Gezamenlijk willen zij het afvalgedrag van strandbezoekers positief beïnvloeden zodat er in 2020 minder zwerfafval achterblijft op de Nederlandse Noordzeestranden.' In dit kader wordt deelname aan de campagne 'laat je peuk niet alleen' gestimuleerd.

In VNG Magazine van maart 2014, een tijdschrift van de Vereniging Nederlandse Gemeenten, werd nog uiteengezet hoe verschillende kustgemeenten door de Japan Tobacco International zijn benaderd om samen te gaan werken en hoe graag ze op dat aanbod in zijn gegaan. De slogan over de actie kwam van de tabaksfabrikant en ook de communicatie (dus reclame en persberichten) werden door de fabrikant verzorgd.

Deze samenwerking is echter niet toegestaan op grond van het door Nederland ondertekende en geratificeerde internationale antirookverdrag FCTC. Tabaksfabrikanten doen dit niet omdat ze plotseling last krijgen van hun geweten. Nee, ze proberen door ‘maatschappelijk verantwoord te ondernemen’, zoals dat heet, de aandacht af te leiden van hun core business: het maken van een product dat zeer schadelijk is voor de volksgezondheid. Meewerken aan schone stranden is met andere woorden, goed voor hun imago.

Staatssecretaris Dijksma begrijpt pas sinds kort dat die samenwerking niet mag. Ze legt uit dat dit pas duidelijk is sinds staatssecretaris Van Rijn van Volksgezondheid op 21 september 2015 een brief naar het parlement en alle lokale overheden stuurde waar in staat hoe met de tabaksbranche om moet worden gegaan. ’Samenwerken met de tabaksindustrie mag niet. Contacten met de tabaksindustrie moeten worden beperkt tot uitvoeringstechnische kwesties.' In de brief staat niets nieuws, samenwerking met de tabaksindustrie mag al niet sinds het FCTC verdrag in 2005 werd geratificeerd. Omdat Nederland het verdrag aan z’n laars lapte en nog altijd contact met de tabaksindustrie onderhield spande Stichting Rookpreventie Jeugd een rechtszaak aan tegen de staat.

Daarop heeft de overheid haar leven gebeterd en een plan opgesteld waarin de uitvoering van het FCTC-verdrag werd verduidelijkt.
Staatssecretaris Dijksma kon na bestudering van dat plan niet anders dan concluderen dat: “de GDSS in de huidige vorm niet meer acceptabel is gelet op de huidige invulling van artikel 5.3 WHOkaderverdrag.” Wel zal ze onderzoeken of er een andere mogelijkheid bestaat waarin ze de tabaksindustrie kan blijven aanspreken op het nemen van hun verantwoordelijkheid als het gaat over zwerfpeuken.

Update 18 april 2016, 11.00 u: De gemeente Utrecht probeert samenwerking met British American Tobacco te ontkennen. Lees meer hier.