UPDATE 29-04-2021
UPDATE 25-03-2021
Zouden er echt zoveel mannen met een rook-fetisj zijn, wat de grote hoeveelheid rookporno op social media zou kunnen verklaren? Het lijkt er meer op dat de tabaksindustrie een wel zeer doortrapte manier heeft verzonnen om pubers in de nicotineval te lokken. Deel 4 in de serie ‘Social media, paradijs van de tabaksindustrie’.

Door Bas van Lier

Sex sells is een oude marketingwijsheid en als iets werkt dan zal de tabaksindustrie het niet links laten liggen. In ons onderzoek naar de marketingtechnieken van de tabaksindustrie op social media, doen we een schokkende ontdekking: erotiek als vehikel om roken te promoten.

Tik bij Instagram ‘smoking’ in als zoekwoord en je wordt verwezen naar tientallen accounts met namen als girls.smoker, smoking_girls_are_beautiful, women.smoking, en girls.smoking2020. Het zijn verzamelpagina’s met beelden van jonge rokende vrouwen, die een geweldig promotie-instrument voor de tabaksindustrie zijn. Immers: zien roken doet roken, zo is al meermaals aangetoond. Zie hierover ook deel 3 in deze serie: Jonge rokende vrouwen vervangen op social media de Marlboro-man.

Lage decolletés en sigaretten

Maar de marketingstrategie die hierachter steekt, blijkt nog veel gewiekster en vileiner dan de eerste indruk doet vermoeden. Want al snel komen accounts met namen als smokingangelsnation, cigarette_fetiche en fetishforsmoke naar boven. Hier zien we honderden plaatjes en video’s van rondborstige vrouwen met lage decolletés in verleidelijke poses, soms nog slechts gehuld in lingerie of zelfs topless en altijd met een sigaret in de hand of de mond. In video’s die in veel van de posts worden getoond, inhaleren de meisjes diep om daarna de sigarettenrook met zwoele blik richting de camera uit te blazen.

Behalve via zoektermen als #smoking, #girlssmoking en #smokinghot (en alle varianten daarop), worden deze pagina’s ook gevonden via hashtags als #girls, #badgirls #dreamgirl, #cigarette, #lovecigarette, #smokerpower, #yessmoking, #righttosmoke en #smokingfetish.

Roken-fetisj

Langzaam ontvouwt zich zo, onder het mom van mensen te bedienen die een roken-fetisj tot hun seksuele voorkeur rekenen, een heel universum van schaars geklede, ostentatief en uitdagend rokende modellen. De veelvuldige verwijzingen in begeleidende teksten naar bepaalde sigarettenmerken maken glashelder wie en wat er achter deze rookporno schuilgaat.

De Instagram-posts verwijzen ook naar andere platforms met meer van dit soort beeldmateriaal. Naar het kanaal Sensuality Soft op YouTube bijvoorbeeld, dat op 28 februari 2020 is begonnen en als toelichting meldt: “Just posting smoking fetish related content”. Het kanaal telt inmiddels meer dan honderd video’s die bij elkaar bijna 1,4 miljoen keer zijn bekeken. Wie de video’s wil zien moet ingelogd zijn bij YouTube/Google en krijgt vooraf bij elke video een waarschuwing te zien: “Deze video is mogelijk ongeschikt voor sommige gebruikers.” Maar met een simpele klik op de button “Ik begrijp het en wil doorgaan” verschaft de kijker zich toegang tot korte video’s van jonge vrouwen in lingerie die zwaar aan het roken zijn, diep inhaleren en dikke, zorgvuldig uitgelichte rookkolommen uitblazen.

Previews van betaalde video’s

De video’s op YouTube zijn afkomstig van websites waar de rookfetisjist zijn hart kan ophalen, zoals USA Smokers, die “Beautiful Glamour Smoking Models” belooft. Voor de video’s op deze site moet worden betaald en om bezoekers daartoe te verleiden worden een paar bewegende beelden voorzien van een beschrijving waarin we niet alleen lezen wat het model aan heeft en hoe ze rookt, maar ook wat ze rookt. Bij de video ‘Renae Sexy Smoking & An Interview’ lezen we: “Renae rookt drie Marlboro Red 100s en een Red short in een aparte scène”.

Het blijkt dat vrijwel alle modellen op deze site dezelfde merkvoorkeur hebben als het gaat om de sigaretten die ze opsteken. In oudere video’s komen ook Virginia Slims voor, net als Marlboro een merk van tabaksconcern Altria. Sommige video’s noemen het merk zelfs in de titel (‘Preslie Loves Smoking 100s’), waarbij het pakje ook in beeld komt op de foto waarmee de video wordt aangeprezen.

Onder het kopje ‘About’ bezweert deze website dat ze alleen maar mooie rokende meisjes willen laten zien. “Wij promoten het roken niet, noch moedigen het aan, alle inhoud is slechts bedoeld voor entertainment.” De vele verwijzingen naar dat ene, meest bekende tabaksmerk ter wereld is een sterke aanwijzing voor het tegendeel.

Facebook-pagina voor de liefhebber

Uiteraard wordt ook Facebook ingezet om de rookfetisj te botvieren. Daar is de pagina I Have a Smoking Fetish een goed voorbeeld van. Deze pagina bestaat sinds 2014 en wordt gecureerd door Mike Jewett uit Boston, die volgens zijn LinkedIn-profiel eigenaar is van webdesign- en marketingbureau Beal Street Media en bovendien redacteur van het Boston Poetry Magazine. Maar Jewett is kennelijk ook dol op rokende meisjes. “Als sexy vrouwen die roken je opwinden, of als je een rookfetisj hebt, dan is dit de plaats voor jou”, schrijft hij op zijn Facebook-pagina.

De vraag is of Jewett in dit verband niet ook erg wordt aangetrokken door de inkomsten die hij hoogstwaarschijnlijk overhoudt aan deze pagina. Want verschillende van de posts met filmpjes van sensueel rokende dames zijn voorzien van een lijst hashtags waartussen steevast #marlbororeds staat. Andere merken worden niet genoemd. Onderzoek naar financiële of andere banden van Jewett met Philip Morris, Altria of andere tabaksfirma’s leverde geen resultaten op, maar daarmee is het tegendeel ook niet bewezen.

Smokingsweeties

Een website waar de Facebook-pagina van Jewett naar verwijst is Smokingsweeties.com, opnieuw een website vol video’s met wulpse dames en veel rook. Wie de site voor het eerst bezoekt moet met een klik op een button aangeven boven de 18 te zijn, maar verder zit een tiener niets in de weg om deze site te bezoeken.

Ook om deze video’s te bekijken moeten bezoekers betalen, ongeveer de prijs van een pakje sigaretten. Maar in de meeste gevallen wordt een gratis preview van een of twee minuten meegeleverd, plus een uitgebreide beschrijving. De jonge vrouwen op deze site zijn schaars gekleed en regelmatig ook topless.

In de beschrijvingen van de video’s en de commentaren van kijkers komen we weer verwijzingen naar ‘100s’ tegen, de Red 100s variant van Marlboro. En ook hier komen geen andere merken langs, wat opnieuw verraadt wat hier werkelijk achter zit.

Onrustbarende teksten

De teksten bij de video’s op Smokingsweeties bevatten daarnaast onrustbarende verwijzingen naar heel jonge rokers. Zoals in: “Franchezca groeide op in een Italiaanse rokersfamilie. Zij begon haar gewoonte op 10-jarige leeftijd: [de vette typografie is van het origineel, red.] ze vond het heerlijk om naar familielunches te gaan omdat ze sigaretten mocht roken aan tafel, samen met haar neven en oudere broers. Een jaar later bevredigde zij haar behoeftes door op school haar moeders sigaretten te roken. Toen ze 13 was mocht Franchezca van haar ouders thuis roken.”

De volgens de site meest bekeken video ‘Teaching A Beginner To Inhale’ gaat over een jonge vrouw die van haar vriendin leert te inhaleren. Nog een succesnummer heet ‘The Beginner Gets Fully Trained’, met de toelichting “she loves to powersmoke through her nostrils while dangling her 100s!” (ze geniet van powerroken door haar neus terwijl ze haar 100s laat bungelen).

Sophie, de ster in ‘Proud To Be A Heavy Smoker’ houdt ook alleen van 100s. De beschrijving van de video vertelt dat ze op haar 13e haar eerste sigaret kreeg van haar vriendje. “Ze werd een regelmatige roker en begon haar eigen sigaretten te kopen toen ze 15 was. Haar favoriete merk is Red 100s.” Andere video’s laten allerlei spelletjes zien met sigaretten, zoals het oproken van wel zes sigaretten tegelijk.

Geproduceerd in Barcelona

Smokingsweeties.com bestaat sinds in 2010 en wordt in Barcelona beheerd door audiovisueel productiebedrijf Genius Store SL. dat eigendom is van Fransisco Navas Garrido. Over het bedrijf, noch over de eigenaar is verder veel te vinden en financiële of andere banden met Philip Morris konden niet worden aangetoond. Maar de sponsoring door Philip Morris en de opzet om tieners aan te zetten tot roken druipen van deze site af. Tieners worden hier met seksueel getinte beelden een wereld in gezogen die blauw staat van de sigarettenrook en waar het roken als iets heroïsch wordt voorgesteld.

Pubers in de val

Het scenario is niet moeilijk voor te stellen. Een jonge puber die de wereld aan het ontdekken is en eindeloos op social media rondhangt, stuit via hashtags of algoritmes van de platforms vroeg of laat op zo’n beeld van een mooie rokende meid. Dat smaakt misschien wel naar meer en van het ene account naar het andere hoppend, ontvouwt zich een opwindende wereld die zwaarbeladen is met erotiek en tegelijk bijna een soort instructiefilmpjes bevat voor de beginnende roker.

We hoeven ons geen illusies te maken wie dit scenario zorgvuldig hebben uitgedacht. Het laat zich raden dat het hele concept van de rookfetisj door de tabaksindustrie zelf, in casu Philip Morris, is bedacht om met een van de meest krachtige verleidingsinstrumenten nieuwe rokers in de val te lokken. Wie dit even tot zich door laat dringen, kan niet anders dan zich realiseren dat die tabaksindustrie de meest verdorven van alle industrieën is. Immers: de helft van alle jongeren die één sigaret uitprobeert, wordt een dagelijkse roker. Velen zijn een leven lang verslaafd. Van alle rokers sterft de helft tot tweederde vroegtijdig aan een ziekte die door het roken is veroorzaakt: ieder jaar 20.000 alleen in Nederland en 8 miljoen wereldwijd.

De enige oplossing lijkt hier een rigoureus verbod op alle afbeeldingen van rokende mensen op sociale media. Philip Morris heeft niet gereageerd op een verzoek om reactie.

UPDATE 25-03-2021

Het YouTube-kanaal Sensuality Soft heeft inmiddels de leeftijdsverificatie aangepast. Voordat iemand video’s op dit kanaal kan bekijken, is nu een bewijs van leeftijd nodig door middel van een creditcard of een kopie van een identiteitsbewijs. De leeftijdsbeperking is “op verzoek van uploader”, staat erbij.

UPDATE 29-04-2021

In de mei-editie van Tobacco Control, een uitgave van het BMJ Journals, is een verkorte versie van dit artikel opgenomen in de New Analysis-sectie onder de titel ‘Big tobacco brands, teenagers, sex & smoking fetishes’.
Lees dit artikel in Tobacco Control

Lees ook deel 1 in deze serie: BAT heeft vrij spel op social media: jongeren bestookt met alternatieve tabaksproducten; deel 2: Jongeren kopen gemakkelijk goedkope tabak via social media; deel 3: Jonge rokende vrouwen vervangen op social media de Marlboro-man; deel 5: Alleen massaal rapporteren kan rook-selfies van Instagram krijgen; en deel 6: JTI bestookt jongeren met sluikreclame voor tabak op Instagram en Facebook.