De vooraanstaande Australische gezondheidsexpert Becky Freeman ziet hoe de tabaksindustrie de bekende lobby- en marketingtactieken om jongeren aan de sigaret te krijgen, nu gebruikt voor e-sigaretten. “Ze zijn geen jota veranderd.”

Door de webredactie

“Het is de hypocrisie ten top dat een bedrijf dat al tientallen jaren kinderen verslaafd heeft gemaakt aan sigaretten het lef heeft om te zeggen dat vapes niet op school thuishoren, ‘laten we samenwerken om ze eruit te krijgen’.” Dat zegt hoogleraar aan de University of Sydney en volksgezondheidsexpert Becky Freeman in The Sydney Morning Herald. Freeman reageert daarmee op het feit dat British American Tobacco (BAT) via frontorganisatie Responsible Vaping Australia (RVA) op Facebook een marketingcampagne om e-sigaretten te legaliseren in Australië maskeert met de oproep om die vapes uit handen van kinderen te houden. In Australië zijn e-sigaretten in principe alleen op doktersvoorschrift via de apotheek verkrijgbaar. Maar jongeren weten online en via lokale winkels toch aan de e-sigaretten te komen, reden waarom de Australisch regering op maatregelen zint die de illegale handel tegen moeten gaan. De nicotine-industrie pleit juist voor het voor volwassenen vrij verkrijgbaar maken van de vapes.

Een Facebook-post waarin RVA stelt ‘Help ons om vapes uit handen van kinderen te houden en de zwarte markt te beëindigen door je aan te sluiten bij onze beweging’ is volgens Freeman oneerlijk. En wel omdat de vapes ontworpen zijn en gemarket worden om jongeren aan te trekken met felle kleuren en zoete fruitsmaakjes.

Zo met dubbele tong spreken is ‘een déjà vu’, zegt Freeman. Uit interne documenten die eerder in juridische procedures naar buiten kwamen werd duidelijk dat BAT-managers bespraken hoe ze sponsoring van Formule 1-teams, populaire bands, dj’s en videogames konden gebruiken om de jeugd te bereiken en tegelijkertijd te pleiten voor een verhoging van de minimumleeftijd voor aankoop van tabak naar 18 jaar. “Al deze dingen doen ze nog steeds”, zegt Freeman. “Ze zijn geen jota veranderd. Ze zijn nog hetzelfde bedrijf als 25 jaar geleden.”

Oude tactieken opnieuw ingezet

BAT promoot nu zijn e-sigaretmerk Vuse via sponsoring van het McLaren Racing-team in de Formule 1. BAT was in 2021 in België partner van het muziekfestival Tomorrowland en is dat vermoedelijk nog steeds. In 2020 liftte het bedrijf mee op Internationale Vrouwen Dag en het sponsorde volgens The Sydney Morning Herald mode-evenementen. Daarnaast zet BAT influencers in op social media en verschuilt het zich wereldwijd achter frontorganisaties vergelijkbaar met RVA.

“Je hebt de Formule 1, mode, feesten en vrouwenrechten”, somt Freeman op. “Het is precies wat ze altijd al deden, alleen hebben ze nu een vape in plaats van de sigaret.” Freeman ontdekte dat BAT’s concurrent Philip Morris in Australië overeenkomsten gesloten heeft met cafés en clubs om de lucratieve doelgroep van 18 tot 24 jaar te bereiken. Het Australische bedrijf Merival, groot in de entertainment- en horecasector, sloot zich aan bij RVA. “Het volgt precies hetzelfde patroon, waarbij vapen wordt geassocieerd met uitgaan, lifestyle, sociaal zijn en alcohol drinken”, ziet Freeman.

Facebook wast de handen in onschuld

Freeman richt haar pijlen ook op Meta, moederbedrijf van Facebook en Instagram, dat toelaat dat tabaksfirma’s eigen pagina’s op deze platforms hebben. “Meta doet geen enkele poging om de tabaksindustrie te beletten eigen pagina’s te onderhouden”, zegt zij. “BAT kan advertenties plaatsen, mensen zover krijgen om te pleiten voor aanpassing van onze vaping-wetgeving, omdat het niet valt onder de definitie van wat een tabaksadvertentie is.”

Meta houdt zich ondertussen van de domme, bewerend dat ze wel degelijk verschillende advertenties van RVA hebben verwijderd, maar niet kunnen optreden tegen ‘organische’, niet betaalde berichten. “Verschillende van deze berichten zijn niet in strijd met ons beleid, aangezien we de discussie over vapes op Facebook toestaan in overeenstemming met onze community-standaarden. Sociale kwesties, electorale en politiek gerelateerde advertenties worden strenger beoordeeld en moeten een ‘Betaald door’-disclaimer bevatten”, zegt een woordvoerder.

Chapman: ‘Geloof ze niet’

In het artikel krijgt Freeman bijval van een andere bekende bestrijder van de tabaksindustrie in Australië, Simon Chapman, net als Freeman hoogleraar aan de University of Sydney. Dat tabaksverkopers, die in naam verenigd zijn in de RVA, nu opeens zouden stoppen met de verkoop van vapes aan kinderen, terwijl ze dat veelvuldig doen, mag volgens Chapman met een ‘flinke korrel zout’ worden genomen. “Responsible Vaping Australia wordt gefinancierd door British American Tobacco, een tabaksbedrijf dat voor zijn toekomstige bestaan afhankelijk is van jongeren die beginnen met nicotineproducten, of het nu gaat om sigaretten of vapen.” Chapman verwacht dan ook dat de Australische overheid zich niet zal laten beïnvloeden door deze lobby van de industrie.