line
tomorrowland by bat-1

Tabaksponsoring is ook in België verboden, toch is BAT partner van Tomorrowland

vrijdag 14 mei 2021

British American Tobacco is commerciëel partner van het Belgische dancefestival Tomorrowland en heeft bekendgemaakt voortaan alleen nog maar alternatieve tabaksproducten tijdens het festival te verkopen. Ondertussen krabt men zich in België achter de oren, want hoe kan het dat een tabaksfabrikant überhaupt sponsort als er een reclameverbod geldt?

Door de webredactie

‘Geen sigarettenverkoop meer op Tomorrowland’, kopt de Belgische krant Het Nieuwsblad, om in het bijbehorende stuk toe te lichten dat de commercieel partner van het populaire dancefestival British American Tobacco (BAT) er voortaan alleen nog maar alternatieve tabaksproducten wil verkopen.

Dat betekent dat tijdens de aanstaande editie (27-29 augustus en 3-5 september van dit jaar, als de coronamaatregelen het toelaten) op het festivalterrein in het Belgische Boom en de bijbehorende camping Dreamville geen sigaretten meer te verkrijgen zullen zijn, meldt de krant: “Door geen sigaretten aan rokers aan te bieden, geeft BAT een duidelijk signaal aan de bezoekers van het festival: nu is een goed moment om over te schakelen naar minder schadelijke alternatieven.”

Reclameverbod, ook op festivals

Ondertussen krabt men zich in België achter de oren, want er geldt een reclameverbod voor tabaksproducten, ook op festivals. Ook is het verboden om producten op basis van tabak te promoten. Desondanks gaan tabaksfabrikanten graag een samenwerking aan met festivalorganisatoren in België én Nederland, zo bleek in 2018 uit onderzoek van de Onderzoeksredactie Tabak (ORT).

Betalen voor recht op alleenverkoop

Fabrikanten als Philip Morris, Imperial Brands en British American Tobacco betalen de organisatoren voor het recht op alleenverkoop, hoewel dat ook volgens de wet niet is toegestaan, schreef ORT toen. Op 9 van de 16 onderzochte Belgische festivals ­– onder meer Dour, Extrema Outdoor Belgium en Laundry Day Festival – trof ORT merken aan van maar één fabrikant.

De FOD Volksgezondheid, de Belgische evenknie van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit, heeft de exclusieve sigarettenverkoop op festivals in 2007 al eens onderzocht. Deze bleek voor de fabrikanten zwaar verliesgevend, ze betaalden tussen 6.500 en 135.000 euro per evenement en verdienden slechts tussen 300 en 11.000 euro. In een persbericht concludeerde de FOD Volksgezondheid indertijd dat het de fabrikanten ‘niet, ondanks wat ze beweren, [om] de verkoop van producten [te doen is, red.] maar [om] het realiseren van een grotere naamsbekendheid in ruil voor geld, m.a.w. sponsoring’.

De tabaksfabrikanten ontkenden overigens dat er sprake was van de voorwaarde op exclusieve verkoop en werden blijkbaar niet verder door de FOD tegengehouden, waardoor BAT zich aan Tommorrowland heeft kunnen verbinden en via persberichten de wereld in kan helpen dat het voor een rookvrije toekomst is.

Een nieuwe generatie verslaafd krijgen

Suzanne Gabriels, expert tabakspreventie bij de Vlaamse Stichting tegen Kanker, zet in een opiniestuk in Knack vraagtekens bij die goede voornemens.

“Een goed jaar geleden veranderde BAT haar branding naar ‘a Better Tomorrow’,” schrijft Gabriels. “Als je in de presentaties van het bedrijf aan de aandeelhouders duikt, zie je duidelijk het opzet van deze re-branding: een hele nieuwe generatie jongvolwassenen aan de tabaks- en nicotineproducten binden. De verkoop van hun alternatieve nicotineproducten op Tomorrowland moet ertoe bijdragen jongeren aan nicotine verslaafd te maken.”

Tabaksfabrikanten investeren exorbitante bedragen aan de ontwikkeling van alternatieve tabaksproducten en dat is volgens Gabriels echt niet uit compassie met de verstokte rokers. Buiten de festivalhekken van Tomorrowland gaat BAT immers vrolijk door met de verkoop van hun ‘gewone’ tabaksproducten aan iedereen die het wil. “De investeerders wordt het volgende verteld:”, schrijft Gabriels, “‘Via onze portefeuille met meerdere categorieën van producten kunnen we de verloren rookmomenten terugwinnen. Dus we vergroten de koek.’ En door de koek te laten groeien, wordt voorkomen dat rokers aan hun verslaving ontsnappen en lopen toekomstige generaties in de val. Kan het nog duidelijker?”

Onderdeel van een strategie

Gabriels zet keurig op een rij wat de strategie van de industrie is: de investeerders worden gerustgesteld omdat de verslavingsbusiness zal blijven draaien op de nieuwe producten; het grote publiek moet het idee krijgen dat het hier om een respectabel bedrijf gaat dat zich richt op duurzaamheid en een betere toekomst; politici moeten denken dat de tabaksfabrikanten hun oude streken zijn verloren en dat het goed is om weer met hen in gesprek te gaan; en naar rokers toe wordt gezegd dat ze prima kunnen overstappen naar minder schadelijke producten om vooruitlopend op nieuwe antirookmaatregelen levenslang vaste, want verslaafde, klant te kunnen blijven.

Gabriels wijst ook nog op de marketing die bedrijven als BAT op social media doen, waarmee ze, ondanks het reclameverbod, proberen jongeren te bereiken en tot experimenteren te verleiden.

Zo blijkt dat als het BAT en de andere tabaksfabrikanten ergens om te doen is, het vooral een ‘Better tomorrow’ voor henzelf is.

tags:  nicotineverslaving | jeugdrokers | sponsoren | BAT | e-sigaret | reclameverbod