Janwillem Burgering heeft wat uit te leggen. De man die moet opkomen voor de kleine sigarettenwinkel loopt warm voor supermarkt en tabaksindustrie.

Janwillem Burgering zal menig ochtend vertwijfeld voor de spiegel staan: welke pet moet ik vandaag ook alweer op? Het is knap lastig als je vier verschillende gezichten hebt. Voor de bühne behartigt Burgering de belangen van de kleine tabakswinkelier (Pet 1). Maar eigenlijk lobbyt hij vooral voor de belangen van de tabaksindustrie (Pet 2) en voor de verkoop van tabak door de supermarkten (Pet 3) en de tankstations (Pet 4). Een gevarieerd takenpakket en dat allemaal op één werkdag. 

Burgering (1961) studeerde rechten in Utrecht. Al 19 jaar lang noemt hij zich directeur van de NSO (Pet 1), de Brancheorganisatie voor de tabaksdetailhandel die moet opkomen voor de kleine tabakswinkels: tabaksspeciaalzaken die voornamelijk tabak verkopen en "gemakswinkels" die naast tabak ook veel andere producten proberen te slijten. Zijn achterban leidt een kwijnend bestaan – supermarkten en zelfs tankstations verkopen méér sigaretten – en die achterban vraagt zich dan ook vertwijfeld af waarom Burgering zich niet achter de wens van de gezondheidsorganisaties schaart om het aantal verkooppunten van tabak te beperken. Dat is goed voor de volksgezondheid en voor de tabaksspeciaalzaak.

Burgering roept juist dat hun concurrenten óók tabak moeten kunnen blijven verkopen. Dat doet hij overal, in interviews en tijdens een Rondetafelbijeenkomst over "tabakshandhaving" (29 mei 2013) in de Tweede Kamer, waar hij het opnam voor de supermarkt (Pet 3). Vrij land, vrije markt, legaal product, somt hij dan op.

In 1996 nam de Tweede Kamer de motie Marijnissen aan, waarin tabaksverkoop werd voorbehouden aan tabaksspeciaalzaken. Die motie is nooit uitgevoerd, tot verdriet van de gezondheidsorganisaties en tabaksspeciaalzaken. Toen wijlen minister van Gezondheidszorg Els Borst in 1999 voorstelde om de verkoop van tabak tot de tabaksspeciaalzaken te beperken, klom Burgering al in de gordijnen. Hij schetste een schrikbeeld dat hij tot aan de dag van vandaag zijn achterban voorhoudt.

Er zouden, zei hij in een interview, staatswinkels ontstaan, een "winkel met een politieman ervoor en een hek er omheen" met de winkelier als "onbezoldigd ambtenaar" om de accijnzen te innen. Burgering gaf dit interview samen met mr. Theo Roos, destijds directeur van de supermarktenkoepel CBL. "Onze branche zet f 3 miljard om in rookwaren op een totale omzet van f 45 miljard," zei Roos. "Dan praat je toch over 7 procent. En die zullen we niet graag missen."

De kongsi supermarkt & tabaksspeciaalzaak kwam aan bod in de serie op deze site over "Het Tabakssyndicaat" achter postbus 262 te Leidschendam. Die postbus is van meneer Roos, de website van de kleine tabakswinkeliers trouwens ook, en via het Platform Verkooppunten Tabak (waar de tankstations (Pet 4) ook lid van zijn) lobbyen ze bij overheid en politiek voor een optimale verkoop van tabak. Dat je overal en op elk tijdstip tabak moet kunnen kopen, is belangrijk voor de sigarettenindustrie.

Samen met de tabaksfirma's (Pet 2) vergadert Burgering op de ministeries, zo weten we dankzij opgevraagde documenten via de Wet openbaarheid van bestuur. Tegen de ambtenaren zegt hij niet dat tabak uit de supermarkten moet, tenminste dat staat niet in de notulen waarin we bijvoorbeeld wel lezen dat plain packaging (standaardverpakkingen van tabak) een "inbreuk op het merkenrecht" zou zijn. Hoe hecht de verknoping is met de tabaksindustrie blijkt ook uit een stichting die op 8 februari 2012 werd opgericht, de stichting Fonds Samenwerking Industrie & Tabaksspeciaalzaken (FSIT), die in deel 6 van "Het Tabakssyndicaat" is genoemd. NSO is de voorzitter van deze stichting. De andere bestuursleden zijn alle grote tabaksfabrikanten op Nederlandse bodem.

Deze stichting betaalde mee aan Accijnslek.nl, een website die door de NSO werd opgericht en bijhoudt hoeveel de staat aan accijnzen zou mislopen omdat rokers in buurlanden zouden gaan kopen. De financiële bijdrage van de tabaksindustrie gaf Janwillem Burgering in een interview met Vrij Nederland na enig aandringen toe. Het precieze bedrag wilde hij niet verklappen. De industrie betaalt wel meer activiteiten van de NSO. Zo sponsorde de Stichting Sigarettenindustrie een actiedag van winkeliers tegen plain packaging.

Burgering bekleedt strategische posten. Met stip op nummer één: zijn zetel in het hoofdbestuur van de MKB (Pet 2, 3 en 4). Waarom dat belangrijk is? Het MKB heeft een gezamenlijk beleidsbureau met werkgeversorganisatie VNO-NCW. Dat bureau wordt geleid door Niek Jan van Kesteren, algemeen directeur van VNO-NCW. Het is bekend dat Van Kesteren de tabaksindustrie een warm hart toedraagt. Trouwens, hebben we al verteld dat Burgering helemaal de directeur niet is van NSO? Volgens de Kamer van Koophandel is hij directeur van het Bureau voor de Tabaksdetailhandel BV (Nieuwe pet?), en dat is iets heel anders, zie deel 5 van de serie "Het Tabakssyndicaat".

De gezondheidsorganisaties en NSO, de belangenvereniging van de kleine tabakswinkels, zouden zij aan zij met elkaar kunnen optrekken. Maar als de discussie over beperking van de verkooppunten speelt, verklaart de NSO zich tegenstander. Met de groeten van Janwillem Burgering. Die man met de vier petten, inderdaad.

Wilt u ook lezen over andere beroepslobbyisten vanuit de tabaksindustrie? 

Klik hier voor Karin op den Kamp
Klik hier voor Willem Jan Roelofs
Klik hier voor Melvin Ruigrok
Klik hier voor Remy di Meglio
Klik hier voor Michiel Krijvenaar