TabakNee is op 11 maart jl. gelanceerd en groeide inmiddels uit tot een mediahype. De reacties zijn overwegend zeer positief. Natuurlijk, de tabaksindustrie en haar hulptroepen die wij op deze website noemen, zijn niet blij. We hebben de reacties bijeengezet, beginnend op 11 maart.

Door de webredactie

DE POLITIEK OVER TABAKNEE

SP en PvdA: vóór TabakNee
SP en PvdA lieten in een verklaring weten vóór TabakNee te zijn. Myrthe Hilkens (PvdA) zegt tegen de NOS: "De tabaksindustrie verkoopt gedateerde onzin en het gaat om de volksgezondheid. We moeten ons druk maken om de gezondheid van jongeren, en roken is altijd slecht. Als het zo is dat mensen meewerken met de tabaksindustrie, dan is het goed om dat te weten." Ook Henk van Gerven van de SP vindt het geen probleem dat publiekelijk bekend wordt wie de tabakslobbyisten zijn, "die achter de schermen het preventieve beleid aan het dwarsbomen zijn". Hij noemt de klachten over de website "een beetje krokodillentranen".

Minister van Volksgezondheid Edith Schippers (VVD): geen fan van TabakNee
Volgens de woordvoerder van onze minister van Volksgezondheid Edith Schippers zijn de beschuldigingen van TabakNee tegen topmensen uit de sigarettenindustrie "op drijfzand gebaseerd": ''Ze moeten deze kwalijke insinuaties hard maken, wat niet kan, of deze van de site verwijderen. Dat laatste zou hen sieren," aldus RTL 4.

Haar voorgangster oud-minister van Volksgezondheid Els Borst (D66) is overigens wel enthousiast over TabakNee. "Het is het enige waar de tabaksindustrie naar luistert. Personen die zich als commissaris inzetten voor een tabaksfabrikant, moeten zich eens afvragen of ze hun tijd niet beter kunnen besteden," zegt Borst in het AD van 11 maart 2013.

TabakNee verdeelt het kabinet
De website speelt volgens NRC Handelsblad ook een rol in de verhouding VVD en PvdA. In de NRC van donderdag 14 maart wordt op de voorpagina in het hoofdartikel over wrijvingen tussen PvdA en VVD gesproken: "Duivesteijns kritiek was het derde 'oppositionele' geluid van de PvdA in een paar dagen tijd. Eerder eiste Kamerlid Khadija Arib dat de VVD het pardon voor minderjarige uitgeprocedeerde asielzoekers ruimer toepast en schaarde haar partijgenoot Myrthe Hilkes zich achter een anti-rookwebsite die enkele VVD'ers aan de schandpaal nagelt als tabakslobbyisten. Over deze kwesties -asielbeleid, rookbeleid- verschilt de PvdA van mening met de VVD."

WAT WAREN ZE BOOS

Hoe reageerden de mensen die op onze site worden genoemd als lobbyisten of hulptroepen van de tabaksindustrie?

Minister Edith Schippers
Edith Schippers laat in het AD ('Longartsen openen de aanval op tabakslobby' 11 maart 2013) via haar woordvoerder weten zich niet te kunnen vinden in het profiel over haar op deze site. "Dit soort beweringen moet je hard maken of achterwege laten. Niets is onderbouwd. Het zou de initiatiefnemers sieren deze aperte onzin weg te laten.''

VVD-Kamerlid Arno Rutte
Arno Rutte zegt tegen het AD (11 maart 2013) dat wat er op deze site over hem staat onsmakelijk is. ,,Ik maak als politicus afwegingen en als dat een of andere groep niet welgelegen is, is dat voor hun rekening.''

Tegen de Volkskrant (12 maart 2013) zegt Arno Rutte: 'Ik vind het echt smakeloos dat mijn privésituatie zo wordt misbruikt. We moeten de discussie voeren op basis van serieuze argumenten. Voor mij betekent dit dat ik zowel de voor- als de tegenargumenten in beeld breng. En als ik tabaksfabrikanten serieus neem, dan wil dat toch niet meteen zeggen dat ik een lobbyist ben? Ook de VVD maakt zich zorgen over de stijging van het aantal rokers.'

Ter info: we hebben de privéinformatie over Rutte van deze site gehaald, omdat we de discussie zuiver willen houden.

Elco Brinkman, fractievoorzitter CDA Eerste Kamer
Elco Brinkman was commissaris van tabaksfabrikant Philip Morris. Tegen de Volkskrant zegt hij: "Ik heb hier geen commentaar op. Ik heb het er in mijn leven al genoeg over gehad."

Oud-minister van Defensie Hans Hillen (CDA)
Hans Hillen laat in het AD op 12 maart ('Tabak van de digitale schandpaal') weten: "Ik heb één keer advies gegeven aan de industrie. Volgens mij mag dat, maar voor veel mensen is de jacht op mij nu geopend.''

Tegen Het Parool (11 maart 'Kwalijke, niet-onderbouwde insinuaties') zegt Hillen: "Ik ben nooit lobbyist geweest. Als je ooit iets geadviseerd hebt, word je daar tot in lengte van dagen mee achtervolgd, met een hypocriet fanatisme. Ik zit er neutraal in. Bedrijven als Philip Morris zijn gewone bedrijven."

Willem Jan Roelofs, voorzitter van de Stichting Sigaretten Industrie
Willem Jan Roelofs tegen de Volkskrant: "Ik ga hier niet op in. Wij willen op een constructieve manier de discussie voeren. Dat gaat zo niet. Laat ik dit nog zeggen: we komen op voor de legale belangen van onze bedrijfstak en doen dat op een transparante en verantwoorde wijze."

COMMENTAREN IN DE KRANTEN

NRC Handelsblad
Uit het Commentaar van NRC Handelsblad van 12 maart: "De rauwe realiteit uit de kliniek van de longarts of alcoholdokter mag in het debat gevoeld worden. De genotmiddelenindustrie moet tegen een stootje kunnen. Zij weet immers precies wat ze doet: hoe ze tabak en alcohol op smaak voor kinderen brengt en er een effectieve 'lifestyle' bij verzint. Heineken is cool, althans denkt dat te zijn. Verslaving doet de rest. Het individu leeft er korter door. [...] Ieder kabinet ontwerpt opnieuw grootschalige preventieplannen waarin ouders, bedrijfsleven en overheid er 'samen' uit moeten komen. Dat artsen daar verveeld mee raken, valt te begrijpen. Zij helpen immers jaarlijks tienduizend burgers met longkanker hun levenseinde zo lang mogelijk uitstellen. Dat gaat tegenstaan.[...] De artsen die de rommel opruimen, zijn de klokkenluiders. Neem ze serieus."

Noord-Hollands Dagblad
Het Noord-Hollands Dagblad voert op 12 maart ('Activisme is plicht voor arts') medisch Ethicus Dick Willems van het Academisch Medisch Centrum op, die vindt dat artsen vaker de barricaden op moeten: "Ze moeten hun spreekkamer uit en hun maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen door misstanden aan de kaak te stellen. Hun artseneed verplicht hen daartoe.''

Trouw
Arie Dijkstra, hoogleraar gezondheidspsychologie, zegt tegen Trouw (12 maart, 'Harde online-afstraffing voor lobbyisten tabaksindustrie'): "Het is een bijdrage aan de sociale norm dat roken niet meer acceptabel is. Het zal zeker invloed hebben op de mensen die worden genoemd. En voor anderen is het een bevestiging van die norm. Je moet alleen niet te ver gaan met 'naming and shaming', anders keert de publieke opinie zich juist tegen je."

In het Commentaar van Trouw op 13 maart zet de krant vraagtekens bij de toon van deze site en het al dan niet noemen van privéomstandigheden van de lobbyisten. "Maar vóór de artsen spreekt, dat ze niet oproepen tot actie tegen de betrokkenen bij de tabaksindustrie. Ze willen inzichtelijk maken hoe de lobby werkt. De roker heeft een eigen verantwoordelijkheid – niet iedereen rookt en er zijn ook mensen die stoppen. Maar dat is, bij een verslavend middel, niet het hele verhaal. De tabaksindustrie heeft een enorm aandeel in het nog immer stijgend aantal mensen dat wereldwijd rookt. Lobbyisten en commissarissen dragen daar net zo goed verantwoordelijkheid voor. De twee artsen worden dagelijks met de gevolgen van roken geconfronteerd. Ze roeren zich ook buiten de spreekkamer. Die inzet is voorbeeldig [...] De fabrikanten hebben jarenlang tegen beter weten in ontkend dat roken kankerverwekkend is. Ze erkennen het risico van roken nu wel, maar doen er toch alles aan jonge mensen waar ook ter wereld aan de sigaret te krijgen. Dat is niet alleen weinig smaakvol en onfatsoenlijk, dat is levensgevaarlijk."

Johan Graafland, hoogleraar economie, onderneming en ethiek laat op 16 maart zijn licht schijnen over TabakNee. Hij vindt het belangrijk dat alles op feiten is gebaseerd en vindt dat deze site af en toe op het randje van het toelaatbare zit. Hij zegt ook:

"Maar rechtvaardigt het uiteindelijke doel – het bestrijden van rookverslaving en het lijden en sterven wat daar uiteindelijk op volgt – niet de middelen? Vanuit een utilistisch kader is dat inderdaad te verdedigen. Volgens deze ethische theorie hoeft men niet altijd respectvol te handelen als er zulke belangrijke gevolgen op het spel staan. Met de verruwing van het maatschappelijk debat kan het ongenuanceerd namen en shamen inderdaad het meest effectief zijn om aandacht te krijgen voor het thema. Zelfs vanuit een deugdenethisch perspectief valt dit nog te verdedigen, want de intentie van de website-makers lijkt niet verkeerd en het vergt moed om anderen tegen de haren in te strijken. Maar toch zullen de websitemakers zich moeten afvragen of een dergelijke strategie uiteindelijk het meest verantwoord is."

COLUMNISTEN OVER TABAKNEE

Max Pam
Max Pam wijdt een column aan Tabaknee.nl en noemt Pauline Dekker en Wanda de Kanter twee heldinnen van deze tijd. Max Pam zegt onder meer het volgende: "Inderdaad, mevrouw Asscher, moeder van Lodewijk, scheer u weg als commissaris bij sigarettenfabrikant Philip Morris. Inderdaad, Elco Brinkman, gij die zelf nog eens met een verkankerde kale kop hebt rondgelopen, hoepel op als tabakslobbyist. Inderdaad, Hans Hillen, gij die zogenaamd uw bijbaantje als tabaksman vergat om minister te worden, met een schop onder uw kont komt u er nog genadig vanaf. En moge Laurentien Brinkhorst, vriendin van alle postcodeloterijen en echtgenote van een prins der Nederlanden, alsnog uit het Koninklijk Huis worden gezet vanwege haar zegenend werk voor – alweer Philip Morris. En nee, mijnheer Arno Rutte van de VVD, niet Tabaknee is smakeloos, maar uzelf bent smakeloos. Hoeveel doden moeten er in uw familie nog vallen, voordat u eindelijk wakker wordt? Steunt allen Tabaknee!" Voor de hele column klik hier.

Frits Abrahams
Frits Abrahams staat in zijn column 'Slachtoffers' (NRC 14 maart) ook stil bij TabakNee. Hij memoreert aan de vraag of het al dan niet makkelijk is om te stoppen met roken en hoe het met de schuldvraag zit: is het individu schuldig, of de industrie? Hij eindigt zijn column zo: "Graag zou ik de schuld geven aan Hans Hillen, Edith Schippers, Arno Rutte en Irene Asscher, en al die andere (ooit) aan de tabaksindustrie gelieerde mensen, die nu door de actievoerders van de website http://Tabaknee.nl op de korrel worden genomen, maar daarmee zou ik het mezelf wel erg gemakkelijk maken. Toch wens ik de actievoerders veel succes, hun missie verdient het. Het verweer van de 'tabakslobbyisten' klinkt tot dusver zwak en ontwijkend. Zij ontkennen, vergoelijken of bagatelliseren hun banden met de tabaksindustrie, kortom, zij gedragen zich als een roker die zijn hardnekkige hoest toeschrijft aan een lichte verkoudheid."

Bert Wagendorp
Bert Wagendorp zet in zijn Column 'Tabaknee.nl' in de Volkskrant (12 maart) uiteen hoe groot en machtig de tabakslobby is: "Een onverdachte bron als de Rekenkamer verklaarde vorig jaar nog dat de tabakslobby vaak beter en eerder is geïnformeerd over beleidsvoornemens dan het parlement. Dat is knap van de lobbyisten, zeker omdat Nederland al in 2008 een VN-verdrag ondertekende dat contacten tussen tabaksindustrie en overheid afkeurt, vanwege de volstrekt tegengestelde belangen. Het verdrag leidde tot niets. Dat wil zeggen: wel in andere landen, niet bij ons. Ergens in de jaren negentig, toen minister Schippers van Volksgezondheid nog secretaris gezondheidszorg van de werkgeversorganisatie VNO-NCW was, is hier de overtuiging ontstaan dat alles goed komt als je het bedrijfsleven en de markt maar vrij baan geeft – een vruchtbaar klimaat voor lobbyisten en andere fluisteraars. Dat verklaart mogelijk onze weerzin om paal en perk te stellen aan de lobbyist, immers een afgezant van de weldoeners." En: "'Het is een van de minst actieve lobbyclubs waarmee ik te maken heb', zei Arno Rutten (VVD) gisteren over de tabaksjongens. Als dat echt zo is, was het een zorgwekkende opmerking."

Bas Heijne
Bas Heijne neemt in zijn NRC-column 'Dwang' TabakNee als vertrekpunt voor een uiteenzetting van wat hij moreel moralisme noemt en zegt onder andere: "De website van de twee longartsen is dus ook te rechtvaardigen, omdat ze op redelijke toon een geaccepteerde vorm van hypocrisie blootlegt. Irene Asscher-Vonk: 'Toen sigarettenfabrikant Philip Morris mij polste voor een commissariaat, heb ik getwijfeld. Toen heb ik ook mijn kinderen gebeld met de vraag of ze zich zouden schamen. Hun reactie: "Nee mam, als je dat doet, schamen we ons daar echt niet voor".' Waarom niet, vraag je je af." Lees de hele column hier.

Youp van 't Hek
Youp in zijn column in NRC van 16 maart: "Toen de witte rook uit het schoorsteentje op de Sixtijnse Kapel kringelde, was de eerste aan wie ik dacht: Hans Hillen. Die klaart dit klusje namens Philip Morris, dacht ik meteen. En Elco Brinkman heeft de sigaret voor hem opgestoken. CDA'er dan Elco kan je niet worden. Als commissaris van de longkankergigant Marlboro zat hij ook nog in een of ander adviesorgaan bij de VU. Dus sprak hij met wat gereformeerde dokters over het terugdringen van longkanker en meteen daarna stuurde zijn chauffeur hem richting de nicotinegigant Philip Morris in Bergen op Zoom, die hij ging adviseren hoe ze meer kankerstaafjes konden verkopen. Geweldig toch? De moeder van minister Asscher zit ook in het clubje van de longkankerbevorderaars. Dus die hoort op de verjaardag van haar zoon Lodewijk wat de regering van plan is om tegen de tabaksmaffia te gaan doen en twittert dat meteen door aan de directie van de sigarettenboer. Heerlijk land. Zowel Hansje als Elco als de mama van Lodewijk zijn boos op de ongeruste longartsen Pauline Dekker en Wanda de Kanter, die de ontmaskerende website tabaknee.nl zijn gestart. Doorgaan dames! Keihard doorgaan. En voed je moeder eens op, Lodewijk. Word op haar eens net zo boos als op de Marokkaanse clubs die dreigen om niet meer op je te stemmen." Voor de hele column klik hier.

EN VERDER IN DE KRANTEN

Interview in NRC: 'De dood is mijn dagelijks werk'
In NRC van 24 maart staat een interview met Wanda de Kanter, onder de titel: 'De dood is mijn dagelijks werk'. Wanda zegt hierin over het profiel van Irene Asscher Vonk op TabakNee: "Els Borst was zo lief om de website te steunen, maar ze vond dat we te ver gingen door te zeggen dat Irene Asscher de moeder van Lodewijk Asscher is. Dat had er niets mee te maken, zei ze. Misschien heeft ze gelijk. Misschien doe ik Irene Asscher tekort. Ik heb me niet in haar proberen te verplaatsen, wat ik normaal altijd gedaan zou hebben. Ik heb niet geprobeerd te begrijpen waarom ze dat commissariaat bij Philip Morris aanvaard heeft – de grootste tabaksproducent ter wereld. Maar als je weet dat één op de vier rokers voor zijn of haar pensioen doodgaat, als je weet dat twee van de vier rokers doodgaan door het roken, als je weet dat de meeste rokers al voor hun zestiende begonnen zijn, als je weet dat kinderen de belangrijkste target zijn voor de tabaksindustrie, als je weet... Nou ja, als je al die dingen weet, waarom dóé je dat dan? Ik kan daar met mijn verstand niet bij."

Artikel in Trouw: 'Even schrikken voor ons landje'
In Trouw van 25 maart verscheen een artikel van Aliëtte Jonkers, dat zij eerder op haar weblog had gepubliceerd. Zij schrijft: "Deze vorm van naming en shaming is in Nederland nog vrij nieuw, zeker door dokters. De site TabakNee was dus even schrikken voor ons landje waarin de consensuscultuur en het poldermodel op een hoog voetstuk staan. Keihard stelling nemen en geen concessies doen, dat zijn we hier niet gewend. Zeker niet in de medische wereld, waarin protocollen en richtlijnen een groot deel van het handelen van artsen bepalen." Voor het hele artikel, klik hier.

RADIO & TV

Met het Oog Op Morgen
In Met Het Oog op Morgen zijn zowel Wanda de Kanter als onderzoeksjournalist Joop Bouma aan het woord. Die laatste schreef het boek Het Rookgordijn. En hij zet uiteen hoe de tabakslobby te werk gaat. "Ik weet wel dat de tabaksindustrie een ontzettend grote invloed heeft op het Nederlands tabaksbeleid," zegt hij. En: "Wat ze doen, en daar hebben ze geld en mensen voor: ze houden voortdurend bij wat er gebeurt, ook in Brussel. [...] Ze kijken zo ontzettend ver vooruit, dat is verbijsterend." Ook zegt hij dat ze bijna criminele trekjes hebben. Beluister de podcast van het programma hier. Vanaf de 15e minuut komt het onderwerp TabakNee aan bod.

De Wereld Draait Door
Longarts Pauline Dekker legt bij De Wereld Draait Door uit waarom het zo belangrijk is om de lobby van de tabaksindustrie bloot te leggen: "Mensen roken niet uit vrije wil, maar uit verslaving. Het enige moment waarop er sprake is van vrije wil is als ze de eerste sigaret opsteken." Om het item te bekijken, klik hier.

Nieuwsuur
In Nieuwsuur gaat Wanda de Kanter in discussie met de 'tegenpartij' Wiel Maessen, voorzitter van de Nederlandse rokersvereniging Forces. Bekijk het item van Nieuwsuur hier.

Jeugdjournaal
Ook het Jeugdjournaal besteedde aandacht aan TabakNee. Bekijk het fragment hier.  Pauline Dekker zegt in het Jeugdjournaal over de tabakslobbyisten die boos zijn op TabakNee: "Ze zijn blijkbaar niet trots op wat ze doen, anders zouden ze er geen bezwaar tegen hebben om op deze site te staan."

School TV
School TV besteedde ook aandacht aan TabakNee. Voor het item klik hier.

Stand.nl op Radio 1
Wanda de Kanter was te gast bij Stand.nl op Radio 1 waar een overweldigend aantal stemmers haar steunde. Bijna 2.000 mensen vulden op internet de stelling 'De campagne tegen de tabakslobby op tabaknee.nl gaat te ver' in en maar liefst 72 procent van de stemmers drukte op 'oneens'. Bekijk de stelling en de reacties hier en luister het fragment terug.

Radio FunX
Jongerenzender FunX interviewde Wanda ook. Hier maakt ze duidelijk dat het gaat om het wegnemen van het schuldgevoel bij rokers. "Deze actie is nodig omdat we al het andere al hebben geprobeerd en het tot nu toe niet heeft gewerkt." Beluister het fragment hier en schrik niet, ze valt even weg, maar daarna is ze weer terug aan de lijn om onder andere te zeggen: "Cijfers zijn abstract en zeggen niets. Iedere dag sterven er zeventig mensen aan de gevolgen van tabak. Maar wie staat er in de krant? Die ene vrouw die rokend honderd is geworden.":

RTV Noord-Holland
RTV Noord-Holland belde met Pauline Dekker. Dat kunt u hier terugluisteren.

RTV Rijnmond
RTV Rijnmond vraagt longpatiënten naar hun reactie op TabakNee. Dat filmpje kunt u hier bekijken.

EenVandaag
Op 19 maart maakt EenVandaag een reportage over de komst van de Amerikaanse professor Robert Proctor naar Nederland. Proctor, auteur van The Golden Holocaust, zegt TabakNee een belangrijk initiatief te vinden. Proctor in EenVandaag: "De regering is hier heel vriendelijk voor de tabaksindustrie, wat allerlei vragen oproept over mogelijke corruptie." Hij vindt de verwevenheid in Nederland van de politiek met de tabaksindustrie zorgelijk. "Het moet voor Nederland toch heel gênant zijn dat de minister van Volksgezondheid zo'n innige band heeft met de tabaksindustrie." Klik hier om het item te bekijken.

NOG MEER BEKIJKEN?

Nog meer weten? Kijk naar het filmpje van Hart van Nederland. Of het item op RTL Nieuws. Of het item op de NOS.
Zelfs in België is er aandacht voor TabakNee geweest. Lees het artikel in De Standaard.