Johannes Stefanus Joseph Hillen, geboren in 1947 te Den Haag en prominent lid van het CDA, noemt zich met trots "conservatief en voor een CDA'er is dat niet gebruikelijk". Hij heeft een veelzijdige loopbaan achter de rug. In het kabinet-Rutte I is hij van 14 oktober 2010 tot 5 november 2012 minister van Defensie. Vóór die tijd is de socioloog onder meer leraar, voorlichter, voorzitter van het College voor Zorgverzekeringen, bestuurslid van VNO-NCW en politiek verslaggever bij de NOS. Jarenlang zit hij voor het CDA in de Tweede Kamer. En van 12 juni 2007 tot 14 oktober 2010 is hij lid van de Eerste Kamer. Als hij net minister is, wordt bekend dat hij in zijn tijd als senator de tabaksindustrie heeft geadviseerd.

Door de webredactie

De feiten

Maart 2010. De leden van de Eerste Kamer worden verplicht hun nevenfuncties openbaar te maken. Ook senator Hans Hillen levert een lijstje in waarop maar liefst 25 nevenfuncties prijken. Als Hans Hillen senator-af is en net is aangetreden als minister van Defensie in kabinet-Rutte I, komt aan het licht dat Hillens lijstje niet compleet was. Hillen blijkt als senator adviseur te zijn geweest van British American Tobacco (BAT). Tegen betaling gaf hij de grote sigarettenfabrikant advies. En dat deed hij vanuit een eigen bv die op zijn lijstje ontbrak. Volgens het tabaksbedrijf begon Hillen zijn advieswerk in januari 2009 'tot de onderhandelingen over het nieuwe regeerakkoord'. Dus tot 9 juni 2010, mogen we aannemen, de dag van de verkiezingen. Dan heeft hij anderhalf jaar lang BAT met zijn wijze adviezen bijgestaan. Hoeveel hij daarvoor betaald kreeg blijft, uiteraard, geheim.

Het Hans Hillen-geheugen

Hoe reageert Hans Hillen als zijn verzwegen sigaretten-bijbaan bekend wordt? In nrc.next van 22 november 2010 zegt de woordvoerder van Hillen dat die 'een keer of vier heeft gespard' met BAT, dat hij zich hiervoor heeft laten betalen via zijn bv, en dat Hillen 'vergeten' was die bv aan te melden. Om zich dan direct tegen te spreken, want de woordvoerder vervolgt: "Hij was zich er niet bewust van dat hij dat moest melden. Hij ging ervan uit dat het openbaar was, omdat bv's bij de Kamer van Koophandel staan ingeschreven."

Begrijpen wij de woordvoerder goed, dan was de senator 'vergeten' zijn bv met zijn BAT-verdiensten op het lijstje te zetten, maar ook weer niet. Hij veronderstelde immers dat bv'tjes niet gemeld hoeven te worden, omdat die bij de Kamer van Koophandel staan ingeschreven.

Hillen is een ervaren spindoctor. Hij wist vast en zeker dat je maar beter niet naar buiten kan brengen dat je, als volksvertegenwoordiger, de belangen behartigt van een industrie die de helft van haar afnemers doodt.

Het CDA-verraad

Het is onthutsend dat Hillen zijn eigen CDA verraadt. Achter de rug van zijn collega's om heult hij met de 'vijand' en ondermijnt het rookontmoedigingsbeleid van zijn eigen partij. Collega Ab Klink, destijds minister van Volksgezondheid, zet zich in voor een rookvrije horeca en probeert de druk van de kleine cafés te weerstaan, niet wetend dat zijn politieke makker Hans Hillen met de sigarettenfabrikant zit te 'sparren' over... ja, waarover precies? Dat mogen wij niet weten. De tabaksfabrikant krijgt hoe dan ook uit de eerste hand informatie over de stand in het politieke land. In de volksmond noemen ze dat een 'vuile streek'. De senator heeft met recht een dubbele pet: als CDA'er staat hij voor een tabaksontmoedigingsbeleid; als adviseur bij BAT ondermijnt hij dit beleid.

Maar dat precies is Hans Hillen, schreef Max van Weezel in een artikel in Vrij Nederland. Van Weezel leerde hem kennen toen Hillen politiek verslaggever bij het NOS Journaal was. Hillen werd geacht onpartijdig te zijn, maar schreef, samen met zijn toenmalige journalistieke collega Charl Schwietert, ook toespraken voor CDA-politici. Vol sappige oneliners die het vervolgens brachten tot opening van Het Journaal en tot grote irritatie van hun NOS-collega's. 'Ze houden er een dubbele agenda op na,' was de mildste opmerking die op het herentoilet van Nieuwspoort viel.

Officier in de Orde van Tabakslobbyisten

Rest de vraag of Hillen, samen met zijn sigarettenkompaan Elco Brinkman, ook binnen het CDA het rookontmoedingsbeleid heeft proberen te ondermijnen. Want wat gebeurt? Op 3 november 2010, vooruitlopend op het regeerakkoord, is de nieuwe minister van volksgezondheid Edith Schippers de kleine horeca tegemoet gekomen door het rookverbod voor kleine eenmanscafés op te heffen. Het CDA stemt daarmee in – maar was daar eigenlijk op tegen.

Hillen is nu van het politieke toneel verdwenen en dat is maar goed ook. Hij heeft de volksgezondheid al meer dan genoeg schade toegebracht. Op 7 december 2012 wordt hij bevorderd tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau. Kan de lintjescommissie ons uitleggen waarom zo'n stiekeme tabakslobbyist deze onderscheiding verdient?

Wilt u meer lezen over andere vrienden/lobbyisten van de rookindustrie van CDA-huize?

Klik hier voor Niek Jan van Kesteren
Klik hier voor Elco Brinkman