Een raadslid van Venray Lokaal heeft het college van Venray gevraagd naar mogelijkheden om het tabakspreventiebeleid in de gemeente aan te scherpen. In Limburg is het percentage vapende en rokende jongeren tussen 2019 en 2023 verdubbeld. Is beperking van het aantal tabakswinkels een optie?

Door de webredactie

‘Venray Lokaal wil verbod op nieuwe tabakszaken’ kopte De Limburger afgelopen donderdag. De krant meldt dat raadslid Orhan Daud van Venray Lokaal, met 20 zetels de grootste fractie in de gemeenteraad, de wildgroei aan nieuwe tabakszaken wil tegengaan. Daud wil een verbod op nieuwe zaken, dan wel beperkingen voor vestiging in de buurt van scholen of bepalingen dat tabakswinkels alleen nog mogen op industrieterreinen of in het buitengebied.

Het bericht blijkt gebaseerd op schriftelijke vragen van Daud over preventiemaatregelen in de gemeente en de voortgang van het gemeentebeleid op de weg naar een rookvrije generatie. Het gemeenteraadslid stelt dat in het Nationaal Preventieakkoord het doel is vastgelegd om in 2031 maximaal één tabaksspeciaalzaak per 10.000 inwoners te hebben en constateert dat sinds de tabaksverkoop in supermarkten per 1 juli 2024 is verboden “op diverse plekken in Nederland nieuwe tabakszaken [zijn] geopend, soms zelfs direct naast supermarkten.”

Twee Primera’s, twee tabakszaken van supermarkten

Daud vraagt het college vervolgens of de gemeente zicht heeft op het aantal nieuwe tabaksspeciaalzaken dat in Venray is of wordt geopend. De plaats met 30.000 inwoners heeft twee Primera-vestigingen. Primera is deels eigendom van British American Tobacco. Daarnaast opende Jumbo-eigenaar John Winters vorig jaar een aparte Tabakspeciaalzaak Venray op een naastgelegen adres. De schrijfwijze van het woord tabakspeciaalzaak met één s en de vormgeving van de gevel laten zien dat Winters daarbij steun heeft gekregen van Philip Morris. In oktober vorig jaar schreef Guido van Dijck, eigenaar van de Plus-supermarkt op Kruidenlaan 159 in de wijk Landweert, ook een tabakswinkel in bij de Kamer van Koophandel: Tabakszaak Landweert, op nummer 151. Daarnaast zijn er drie à vier pompstations in de gemeente waar tabak wordt verkocht.

Kunnen nieuwe tabakswinkels geweerd worden?

Raadslid Daud wil weten of de opening van nieuwe tabakszaken strookt met het beleid om in 2040 de rookvrije generatie te bereiken en vraagt zich af of de gemeente maatregelen kan nemen om nieuwe vestigingen tegen te gaan. Bijvoorbeeld vraagt hij zich af of het mogelijk is om in de omgevingsvisie bepalingen op te nemen over restricties aan locaties waar tabakszaken mogen worden gevestigd. In maart vorig jaar schreef oud-ambtenaar en expert omgevingsrecht Arie den Breejen aan de gemeente Utrecht dat de Omgevingswet daar wel degelijk mogelijkheden voor biedt. Utrecht had besloten om nieuwe vestigingen van tabakswinkels te verbieden, maar trok dat besluit in toen een ondernemer de gemeente uitdaagde door toch een tabakszaak te openen.

Daud wil ook van het college weten of tabakszaken in de buurt van scholen kunnen worden geweerd. En hij vraagt of het mogelijk zou zijn om tabakswinkels alleen nog toe te staan op locaties zoals industrieterreinen of in het buitengebied, die het kopen van tabak tot een bewustere keuze zouden maken.

Rookgedrag jongeren in Limburg verdubbeld

Het Venray Lokaal-raadslid is verder benieuwd naar de status van verschillende doelen die zijn geformuleerd in regionale en lokale akkoorden en beleidsdocumenten. Zo refereert Daud aan de doelstelling in het Leefstijlakkoord Venray 2021 om in 2023 het aantal rokende jongeren en volwassenen met 2 procent te verminderen, als tussenstap naar de rookvrije generatie in 2040.

Dat doel is vermoedelijk niet gehaald, afgaande op de Gezondheidsmonitor Jeugd 2023 die de GGD Limburg Noord in mei 2024 publiceerde. Het rapport noemt de toename van het aantal jongeren dat vapet ‘alarmerend’ en schrijft: “In Limburg vapet 11% van de jongeren wekelijks, landelijk is dit 9%. Ook zien we een stijging in jongeren die wekelijks sigaretten roken. Samen met de toename van vapen, betekent dit dat het rookgedrag van jongeren sterk is gestegen, van 6% in 2019 naar 12% in 2023.”

Orhan Daud wil weten of bekend is hoe deze cijfers in Venray zijn en welke aanvullende stappen het college wil nemen om niet verder uit de koers te raken. Zijn laatste vraag is daarbij veelzeggend: “Is de gemeente bereid vooruitstrevender te zijn dan de landelijke richtlijnen om de rookvrije generatie te realiseren?”