Supermarktvakblad Distrifood stelt op basis van vele gesprekken met ondernemers en tabaksverkopers dat tabaksfabrikant Philip Morris supermarkten financieel en materieel helpt bij het openen van aparte tabakszaken. De NVWA onderzoekt of dit mag.

Door de webredactie

Tabaksfabrikant Philip Morris International (PMI) helpt supermarkteigenaren om aparte tabakswinkels te openen voordat per 1 juli de verkoop van rookwaren in de supermarkten verboden wordt. Volgens supermarktvakblad Distrifood worden de supermarktondernemers zowel financieel als materieel geholpen. Zo komt de inrichting van de tabakswinkels voor rekening van PMI en krijgen ondernemers hulp van PMI-medewerkers die in de zaak de rookalternatieven van de tabaksfabrikant verkopen.

Distrifood sprak een eigenaar van een gemakszaak die zegt: “Stel dat je een tabaksspeciaalzaak begint dan is het een behoorlijke investering om alle kasten, kassasystemen en dergelijke te regelen. Ik denk dat dat al gauw een tonnetje of meer kost. Philip Morris verkoopt hun concept nu een beetje als: hier heb je een hele mooie winkel, je hoeft alleen je voorraad te regelen en je kunt beginnen.”

De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit laat weten te gaan onderzoeken of hier sprake is van ongeoorloofde promotie door de tabaksfabrikant.

PMI-medewerker twee jaar in de zaak

Volgens een ondernemer zou PMI winkeliers vijfjarige contracten bieden: “Ik geloof dat er zelfs contracten met ondernemers zijn dat de eerste twee jaar elke dag iemand van Philip Morris in de winkels is om IQOS te verkopen. Die staat er dan bij als een soort agent.”

De samenwerking zou met name winkels van de Tabac & Gifts-formule betreffen, die ooit is ontstaan uit een samenwerking tussen tabaksgroothandel Heemraad en een aantal zelfstandige winkels. Heemraad is inmiddels opgegaan in de groothandel Foox. Voorzitter van het bestuur van Tabac & Gifts is Erdal Erer, samen met Martin Klop eigenaar van een tabakswinkel aan de Oude Binnenweg in Rotterdam, die recent is omgebouwd tot een nieuwe ‘toekomstgerichte tabakszaak’. Een foto op internet van het interieur van de zaak laat zien hoe daar een hele wand is ingericht voor IQOS en de Heets-sigaretten die daarin worden opgewarmd.

Al 100 Tabac & Gifts-winkels

Tabac & Gifts vierde op 1 maart dat de 100e winkel van de formule werd geopend. Soms betreft dat tabaksspeciaalzaken, zoals de winkel aan de Oude Binnenweg, in andere gevallen zijn het gemakszaken, waar dus ook andere artikelen dan alleen rookwaren, loten en kranten worden verkocht. Desmond Terlien van Tabac & Gifts meldde eind vorig jaar op LinkedIn dat de formule 23 nieuwe winkels heeft geopend en dat 13 winkels zijn overgestapt naar de formule. In januari kwamen er weer vier winkels bij.

Van Vuure Retail Group

Een andere opkomende keten die met PMI samenwerkt is de Van Vuure Retail Group uit Noord-Holland van ondernemer Jeffrey van Vuure. Het familiebedrijf heeft nu zeven winkels en tegen Distrifood zegt Van Vuure er nog vijf in de maak te hebben. PMI is zijn belangrijkste partner, zegt hij, waar de groep de helft van de omzet uithaalt. Van Vuure is helemaal overtuigd van het streven van PMI om rokers van de sigaret af te helpen. “We verkopen alleen maar troep eigenlijk, tabak en loterijen, en daar zit heel weinig marge op. Dus waarom doe je dat eigenlijk, zou je zeggen. Doordat wij in de winkels rookvrije alternatieven laten zien en voelen, kunnen we klanten beter voorlichten over bewustere alternatieven.”

Ondernemers praten PMI na

Dezelfde teksten werden al vaker gehoord van andere ondernemers. Eigenaar Ed de Greef van Plus De Greef in Almere, die een aparte ‘toekomstgerichte tabakszaak’ opende, vertelde aan Foodclicks dat met een nieuw assortiment rookvrije producten het team van zijn Tabac & Gifts-winkel nu klaarstaat om volwassen rokers goed te informeren over alternatieven. Albert Heijn-franchiser Cees van der Poel uit Hendrik-Ido-Ambacht gebruikte dezelfde woorden over zijn tabakszaak, waar rokers niet alleen sneller geholpen worden dan in de supermarkt, maar ook terecht kunnen “voor informatie over rookvrije alternatieven die een betere keuze zijn dan het doorroken van sigaretten of shag”, aldus het lokale Weekblad De Brug.

Is het reclame gericht op consument?

Tegenover Distrifood wil een bestuurder van Tabac & Gifts die anoniem wil blijven ‘bevestigen noch ontkrachten’ dat de formule met PMI samenwerkt. “We hebben jarenlang samengewerkt met alle tabaksfabrikanten, tot er een uitspraak van de rechter was dat dat niet meer mocht. Maar onlangs heeft het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb) bepaald dat je business-to-business gewoon afspraken mag maken.”

Die uitspraak gaf een eindoordeel in een zaak waarin de NVWA al in 2019 tabaksfabrikanten boetes oplegde voor verkoopbonussen die tabaksfabrikanten aan tabakswinkeliers, supermarkten en tankstations uitkeerden. Nadat de rechtbank Rotterdam oordeelde dat hier inderdaad sprake was van ongeoorloofde reclame, stelde het CBb nu dat het reclameverbod te ruim was uitgelegd. “Er is pas sprake van reclame als de afspraken direct of indirect zijn gericht op enige vorm van communicatie naar de consument, met als doel het tabaksgebruik bij de consument aan te wakkeren”, aldus het persbericht.

De NVWA moet nu met deze uitspraak in de hand oordelen of de steun van PMI aan ondernemers die nieuwe tabakszaken willen openen al dan niet gericht is op communicatie naar de consument.

Tabaksindustrie verstevigt greep op verkoop

Het nieuws over PMI’s bemoeienis met de Tabac & Gifts-formule en de vaststelling dat Primera, dat mede eigendom is van British American Tobacco, met bijna 550 winkels in juli de grootste tabaksketen van Nederland zal zijn, laat zien hoe de tabaksindustrie haar greep op de tabaksverkoop versterkt nu de supermarkten de tabaksverkoop moeten opgeven.

tags:  Distrifood | CBb | tabaksreclame | nvwa | IQOS | tabaksspeciaalzaak | gemakszaken | PMI | verkoopverbod | tabaksverkoop | supermarkt