Deze vrijdag bespreken EU-ministers van Volksgezondheid een aan de agenda toegevoegd voorstel van Denemarken om in de hele EU een smaakjesverbod voor e-sigaretten en andere nicotineproducten in te voeren. EU Reporter biedt ruimte aan de tegenstem van de tabaksindustrie. 

Door de webredactie 

In Denemarken zijn sinds 2022 alle smaakjes voor e-sigaretten behalve tabak en menthol verboden. Volgens een opiniestuk in EU Reporter heeft Denemarken op het laatste moment een voorstel om de verkoop van zoete smaakjes in de hele EU te verbieden toegevoegd aan de agenda van de EU Ministerraad voor Volksgezondheid op 21 juni in Brussel. Er stond al een oproep van een aantal andere landen op de agenda om met extra maatregelen jongeren te beschermen tegen nieuwe tabaks- en nicotineproducten.

The Nordic Times schreef vorige week al dat zes Deense Europarlementariërs een Europees verbod op zoete smaakjes in vapes en andere nicotineproducten nastreven. De krant citeert het Deense Nationaal Instituut voor Publieke Gezondheid dat een op de tien 15- tot 17-jarigen in 2023 dagelijks vapes of e-sigaretten gebruikte. Dit aantal is aan het stijgen. Om deze toenemende nicotineverslaving onder jongeren een halt toe te roepen zal op 1 juli aanstaande een wet in werking treden waardoor nu ook het bezit van zoete smaakjes strafbaar wordt.

Jongeren verkijgen de vapes en nicotinezakjes met smaakjes via internet of over de grens in Zweden. Door een Europees verbod op deze smaakjes te realiseren zou deze handel kunnen worden geremd.

EU Reporter als lobbyvehikel

Het artikel over het Deense voorstel voor een smaakjesverbod door EU Reporter is opvallend kritisch en eenzijdig, en herhaalt argumenten die we kennen van de industrie. Het blijkt geschreven door politiek redacteur Nick Powell, die zich al vaker heeft laten kennen als een tabaksvriend. Onder aan het artikel is dan ook een disclaimer opgenomen dat het stuk niet noodzakelijkerwijs de mening van het medium weergeeft.

Powell stelt dat de poging van Denemarken om het smaakjesverbod op de agenda te zetten voordat de nieuwe Europese Commissie aan de macht is een ondermijning zou zijn van het democratische proces. Het Directoraat-Generaal SANTE (Gezondheid en Voedselveiligheid) van de huidige Commissie zou het Deense voorstel volgens hem zelfs beïnvloed hebben om deze maatregel nog snel voor de herziening van de Tabaksproductenrichtlijn (TPD) in te voeren. Die herziening is door de vertrekkende Commissie steeds uitgesteld en wordt nu in de loop van volgend jaar verwacht.

Ten tweede stelt Powell dat het Deense verbod ingaat tegen het bewijs dat e-sigaretten en andere alternatieve nicotineproducten “een uitweg uit het roken” zijn waarmee vele levens kunnen worden gered. Hij herhaalde hiermee het standaard schadebeperking (harm reduction)-argument van de industrie. Dat blijkt niet toevallig.

Nicotinecongres in Warschau

Powell blijkt namelijk aanwezig te zijn geweest bij het recente Global Forum on Nicotine in Warschau (Polen), dat wordt gerund door de communicatieafdeling van Knowledge-Action-Change (KAC). KAC wordt gefinancierd door de tabaksgigant Philip Morris via een front-organisatie genaamd Foundation for a Smoke-Free World (FSFW), inmiddels omgedoopt in Global Action to End Smoking. De lijst met sprekers op het congres is een ware masterclass in de tabakslobby. Na alle biografieën van de sprekers op de site te hebben bekeken, blijkt meer dan de helft (minstens 47 van de 81) direct voor een tabaksbedrijf te werken of voor een frontorganisatie die door de industrie is opgezet of gefinancierd.

Naast vertegenwoordigers van British American Tobacco, Japan Tobacco International, Imperial Brands, Philip Morris en hun front-organisaties waren er veel ‘onafhankelijke’ consumentenorganisaties aanwezig die onderdeel zijn van het International Network of Nicotine Consumer Organisations (INNCO). INNCO is opgezet en royaal gefinancierd door organisaties die zijn opgezet door Philip Morris (KAC en FSFW), en werd gelanceerd tijdens het Global Forum on Nicotine in 2016. Ledenorganisaties van het INNCO lobbyen over de hele wereld tegen regulering van nicotineproducten, van Zuid-Amerika tot Nieuw-Zeeland. Verder waren er verschillende oprichters van online media aanwezig die worden gefinancierd door de tabaksindustrie, waaronder Fantasia.org, 2firsts.com en Filter magazine.

Ook aanwezig: Britse Action on Smoking and Health

Een van de sprekers op de conferentie was Clive Bates, de voormalig directeur van Action on Smoking and Health (ASH), die in Engeland verantwoordelijk is voor het overheidsbeleid dat massaal e-sigaretten stimuleert. Inmiddels zijn in het Verenigd Koninkrijk al miljoenen vape-kits uitgedeeld aan rokers, met het idee dat dit beter voor de gezondheid zou zijn.

Powell citeert uitgebreid de woorden van Bates, die stelt: “‘Je moet dit soort dingen niet overhaast reguleren en goedkope, populistische gebaren maken, terwijl er feitelijk levens op het spel staan. Het is een kwestie van leven of dood dat dit op de juiste manier wordt gedaan, en ze behandelen het met een soort luchthartigheid.”

Ook andere sprekers komen aan het woord, allemaal met beweringen van vergelijkbare strekking en de aanbeveling om alternatieve nicotineproducten niet te reguleren maar juist te stimuleren. Hierbij wordt echter achterwege gelaten dat er juist geen robuust bewijs is dat deze producten helpen om te stoppen met roken, en dat deze alternatieven, populair onder jongeren, ook zeer schadelijk blijken te zijn voor de gezondheid en voor de hersenontwikkeling van jongeren.