De Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA) moet harder optreden tegen tabakswinkeliers die de tabakswet overtreden door tabaksproducten aan minderjarigen te verkopen. Dat stelt de overheidsinstantie US Health and Human Services’ Office van de Inspector General in een nieuw rapport. In Nederland kampt de NVWA met dezelfde problemen als de FDA.

Door de webredactie

De Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA) is de instantie die in de Verenigde Staten de tabakswetten moet handhaven. Daarin staat onder meer dat er geen tabaksproducten aan minderjarigen verkocht mogen worden. Om ervoor te zorgen dat winkeliers zich aan die regel houden, worden ze geïnspecteerd; tussen 2010 en 2020 vonden er in totaal een miljoen inspecties plaats. Daarmee is 74 procent van de 360.000 Amerikaanse tabakswinkeliers ten minste één keer bezocht. Sommigen kregen dus vaker bezoek. Tussen 2019 en 2020 bleek 10 procent van de geïnspecteerde winkels in overtreding te zijn.

Eerst een waarschuwing dan een boete

Winkeliers die tijdens een inspectie in overtreding waren, kregen een waarschuwingsbrief thuis. Volgens een nieuw rapport van het Office of the Inspector General (OIG) van het Amerikaanse ministerie van Gezondheid was dat meestal voldoende voor winkeliers om de regels daarna te respecteren. Maar zij die bij een volgende controle weer in overtreding waren, konden uitkijken naar een zwaardere straf die kan oplopen tot 12.795 dollar (omgerekend bijna 12.000 euro) voor zes overtredingen binnen 48 maanden.

Veel overtreders betalen hun boete niet

De FDA deelde in de tien jaar die in het rapport worden geanalyseerd bijna 25.000 boetes uit voor herhaaldelijke overtredingen, maar veel winkeliers betalen die boetes niet. De winkeliers die de regels vaak bleken te overtreden, betaalden maar 9 procent van hun boete af. En van de winkeliers die voor het eerst werden betrapt, betaalde 60 procent de boete.

‘FDA moet harder optreden’

Volgens het rapport reageert de FDA niet stevig genoeg op winkeliers die hun boetes niet afdragen. Als de FDA hen daarmee laat wegkomen, is de kans groter dat er vaker overtredingen plaatsvinden, omdat er geen consequenties zijn. De FDA moet dus harder optreden.

In de VS is er sprake van een e-sigaretepidemie onder jongeren. De vapes zijn zeer populair. 14,1 procent van alle middelbare scholieren zegt e-sigaretten te gebruiken. Op ‘middle school’, met leerlingen tussen de 11 en 13 jaar, gebruikte 3,3 procent een e-sigaret, terwijl de Amerikaanse tabaksleeftijd op 21 jaar ligt.

Minderjarigen moeten beter beschermd worden

Het rapport van de OIG maakt volgens antirookorganisaties duidelijk dat de FDA inderdaad meer moet doen om minderjarigen tegen de gevaren van een nicotineverslaving te beschermen. “De FDA heeft er de mogelijkheden voor”, zei Erika Sward van de American Long Association tegen CNN. “Dus die moeten ze inzetten.”

FDA zegt er hard aan te werken

Brian King, directeur van het FDA Center for Tobacco Products, reageerde bij CNN en zegt dat de FDA er hard aan werkt om de illegale verkoop van tabaksproducten aan jongeren tegen te gaan. King: “Het handhavingswerk van de FDA is een belangrijk onderdeel van wat we inzetten om het publiek, met de nadruk op jongeren, te beschermen tegen de gevaren van tabaksproducten.”

De FDA komt binnenkort ook met wetgeving die ervoor zorgt dat tabak met mentholsmaak en sigaren met lekkere smaakjes verboden zullen worden. Die wet zou al in augustus 2023 ingaan, maar de FDA heeft er vertraging mee opgelopen. 

De NVWA kampt in Nederland met vergelijkbare problemen

In Nederland is de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit (NVWA) belast met de handhaving van de Tabakswet en die kampt met vergelijkbare problemen als de FDA: ze treedt niet hard genoeg op tegen overtreders van de tabaksleeftijd. Zo is per 1 juli de onlineverkoop van tabaksproducten verboden, maar is er desalniettemin nog van alles online te bestellen. De NVWA heeft daarop gereageerd met waarschuwingen, terwijl de onlineverkopers lekker doorgaan met reclame maken op social media en het verhandelen van tabaksproducten (waaronder ook vapes).

Meer controle met vergunningstelsel

De NVWA blijft achter de feiten aanlopen als er aan de voorkant geen duidelijkere regels komen voor tabaksverkoop. Zo wordt de verkoop in supermarkten volgend jaar verboden, maar openen die supermarkten zelf tabakszaken om te kunnen blijven verdienen aan de nicotineverslaving van hun klanten. Om wildgroei tegen te gaan pleit Rookpreventie Jeugd al heel lang voor een vergunningstelsel voor tabakszaken, zoals dat ook voor sterke drank geldt. Alleen zo kan de overheid ervoor zorgen dat het aantal verkooppunten beperkt wordt en kan de NVWA veel beter de vinger aan de pols houden en overtreders opsporen.