Sinds 1 juli is de verkoop op afstand van tabak en andere rookwaren verboden, maar het onlinekanaal blijkt nog allerminst gesloten. Verschillende webshops trekken zich van het verbod niets aan en ook social media staan bol van de aanbieders. De NVWA heeft alleen nog waarschuwingen gegeven.

Door de webredactie

Twee maanden na invoering van het onlineverkoopverbod van tabaks- en rookwaren, kost het weinig moeite om nog aanbieders te vinden die zich van dat verbod niets aantrekken. Verschillende aanbieders van e-sigaretten en e-vloeistoffen besloten hun webshops niet te sluiten of weer te openen nadat de Esigbond bekend had gemaakt een bodemprocedure tegen de staat te beginnen om het verbod van tafel te krijgen. De verkopers betogen dat zolang de rechter geen uitspraak in deze zaak heeft gedaan het verbod nog niet van kracht zou zijn.

Vapekings uit Haarlem schrijft op de website over het verkoopverbod: “Samen met de branche organisatie hebben wij op 27-6-2023 de staat gedagvaard om te verschijnen voor de rechter. Wij zijn van mening dat het online verkoopverbod onrechtmatig en irreëel is. Het laatste woord is hier dus nog niet over gesproken en zullen we dus wachten tot de rechter zich hierover buigt.”

Webshop na 14 dagen weer open

NLDamp in Breda sloot aanvankelijk de webshop op 1 juli, maar besloot die 14 dagen later weer te openen. “Na een grondige evaluatie van de huidige situatie in de afgelopen 14 dagen, hebben we besloten onze webshop te heropenen”, schrijft het bedrijf in een blog op de site. “Eventuele ontvangen boetes zullen we juridisch aanvechten. We erkennen nu dat dit een betere benadering is om onze zaak te bepleiten dan volledig te stoppen. Het is binnen de huidige situatie voor ons bedrijf onmogelijk om aan de gestelde wetgeving te voldoen om verschillende redenen.

“Bovendien merken we dat de NVWA niet effectief is in het stoppen van online verkoop. Hierdoor worden alleen Nederlandse ondernemers getroffen door dit verbod, terwijl klanten nog steeds producten uit het buitenland kunnen bestellen. Wij sluiten ons dus aan bij het protest en gaan met onmiddellijke ingang weer open.”

In verband met het aanstaande smaakverbod, dat mede dankzij een tweede rechtszaak van de Esigbond is uitgesteld van 1 oktober 2023 tot 1 januari 2024, besloot NLDamp naast de winkel in Breda een tweede winkel te openen, vlak over de grens in België. In België geldt nog geen verbod op smaken in e-sigaretten.

Alcohol- en tabaktaxi’s

De rookwarenbranche blijkt verdeeld over het al dan niet respecteren van het verbod op verkoop op afstand. Websites als Exclucig.com, Puff-store.nl, Zwoofs.nl en Roken.nl houden zich aan de wet en vermelden op hun site dat de onlineverkoop gesloten is. Andere aanbieders als E-smokey.nl, Mr-Joy.nl, Rookwinkel.nl en de boven aangehaalde retailers houden de webshops open en gaan kennelijk de confrontatie aan.

Hetzelfde geldt voor verschillende minder bekende aanbieders. Sigaretten-taxi bijvoorbeeld bezorgt op vrijdag en zaterdag tussen 23.00 en 7:00 uur binnen half tot anderhalf uur in de regio Rotterdam sigaretten, shag en sigaren. Ook bezorgwebsite Klik & Breng biedt de mogelijkheid om tabak te bestellen en te laten bezorgen. Een nachtwinkel in Gouda heeft een beperkt aanbod sigaretten en shag dat online besteld kan worden.

In Amsterdam blijkt de Biertaxi zich van geen enkele wetgeving bewust: de site beeldt pakjes sigaretten gewoon af op de site en doet daarbij bovendien aan verboden promotie met de vermeldingen ‘Bij het bestellen van een pakje Sigaretten krijg je een gratis aansteker (indien voorradig) in Amsterdam en omstreken’ en ‘Indien je enkel Sigaretten besteld, geldt het volgende: hoe meer je afneemt, hoe voordeliger het totaalbedrag wordt inclusief bezorgkosten (bijvoorbeeld in het gezelschap van meerdere personen).’

Tientallen aanbieders op social media

Ondertussen vinden we zonder moeite op social-mediaplatforms als Instagram, Tiktok, Snapchat en Telegram tientallen aanbieders van sigaretten en vapes. Het onlineverkoopverbod is met name bedoeld om te voorkomen dat jongeren te makkelijk aan rookwaren kunnen komen. Het verbod past in een reeks maatregelen waarmee in een periode van een aantal jaren het aantal verkooppunten van tabak steeds verder wordt beperkt. Het verkoopverbod voor supermarkten per 1 juli 2024 is daarin de volgende stap. Deze en andere maatregelen moeten ervoor zorgen dat in 2040 sprake zal zijn van de rookvrije generatie waarbij minder 5 procent van de volwassenen en geen enkel kind nog rookt. Juist bij onlineverkoop is een effectieve leeftijdscontrole niet of nauwelijks aanwezig. Vandaar dat het kabinet heeft gekozen om de verkoop op afstand, na een verbod op sigarettenautomaten, als eerste aan te pakken.

NVWA schraapt het net af

De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) moet toezien op de naleving van alle maatregelen in de Tabaks- en rookwarenwet. Wat doet de handhaver in dit verband? Een woordvoerder laat TabakNee weten: “Het verbod op verkoop op afstand is afgelopen juli van kracht geworden. We monitoren sindsdien websites en social media en maken o.a. gebruik van een zogeheten webscraper om in beeld te krijgen wie ondanks dit verbod nog tabaks- en rookwaren op afstand verkopen. De eerste officiële waarschuwingen zijn inmiddels gegeven.” De woordvoerder voegt eraan toe dat de organisatie geen ‘dagkoersen’ over aantallen overtredingen en interventies wil geven, maar in een later stadium de inspectieresultaten zal publiceren.

Op de website van de NVWA valt te lezen welke sancties zij kan opleggen: “Bij een overtreding kunnen we een waarschuwing of boete geven, of een andere maatregel opleggen. Boetes kunnen bij herhaalde overtredingen oplopen tot 9.000 euro bij bedrijven met meer dan 50 werknemers, en tot 4.500 euro bij bedrijven met minder dan 50 werknemers.”

Voorlopig is het dus bij waarschuwingen gebleven. En het onlinekanaal is nog verre van gesloten.

Het burgerinitiatief Nicotinee pleit naast een generatiegebonden verbod op de aankoop van nicotineproducten ook voor een gespecialiseerde toezichthouder die zich specifiek op de bescherming van jongeren richt. Teken ook het initiatief op nicotinee.nl.