Uit het Belastingplan 2024 blijkt dat de accijns op sigaretten volgend jaar met 60 cent extra per pakje wordt verhoogd en op shag met 3,60 euro extra. De prijs van een pakje sigaretten komt daarmee gemiddeld op 10,70 euro. Shag gaat ruim 24 euro per pakje kosten.

Door de webredactie

De tabaksaccijns worden volgend jaar met 60 cent per pakje van 20 sigaretten extra verhoogd, boven op de al eerder aangekondigde verhoging met 1 euro exclusief btw. Voor shag wordt een extra verhoging van 3,60 euro per pakje van 50 gram voorgesteld. De winkelprijs van een pakje sigaretten gaat dan van gemiddeld 9 euro nu naar 10,70 euro vanaf 1 april 2024. Een pakje shag gaat van gemiddeld 17 euro nu naar ruim 24 euro straks, een forse stap waarmee de prijs van shag meer in overeenstemming komt met die van sigaretten.

Dat blijkt uit het Belastingplan 2024 dat gisteren met de Miljoenennota is gepresenteerd. De extra accijnsverhoging was al aangekondigd en wordt gebruikt om, met ook een accijnsverhoging voor alcohol en een verhoging van de loon- en inkomstenbelasting voor de hoogte inkomens, een gat van ruim 2 miljard in de begroting te dichten. Het kabinet heeft het extra geld nodig om de armoede in Nederland niet verder op te laten lopen. De extra tabaksaccijns zullen volgend jaar 82 miljoen euro extra in de staatskas brengen en in de jaren daarna 137 miljoen euro structureel.

Prijsstijging van 20 procent

Dit jaar ging de belasting op sigaretten (accijns + btw) al met 1,22 euro omhoog. De meeste fabrikanten lieten de winkelprijs met 1,30 euro stijgen om op een afgeronde prijs uit te komen. De winkelprijzen liggen daardoor nu tussen de 8 euro en 9,50 euro per 20 sigaretten. Daar komt vanaf 1 april dus 1,60 euro aan accijns bij (1,94 euro inclusief btw). Vermoedelijk zal de winkelprijs dus met 2 euro stijgen en gaan mensen 10 tot 11,50 per pakje betalen.

Deze prijsstijging van zo’n 20 procent dicht niet alleen een begrotingsgat, maar helpt ook om de rookvrije generatie dichterbij te brengen die in 2040 een feit moet zijn. Bekend is dat elke 10 procent prijsstijging van tabak zorgt voor een afname in het roken met 4 procent. Het WHO-rapport ‘Raising Tax on Tobacco’ (2014), waar dit gegeven uit komt, noemt accijnsverhogingen dan ook het ‘meest effectieve beleid om tabaksgebruik te verminderen’.

Niet alleen gaan mensen minder roken of helemaal stoppen, een hoge prijs maakt tabak ook minder bereikbaar voor kinderen en jongeren en voorkomt dus vooral ook nieuwe rokers.

Hoge prijs beschermt kinderen

Voor sommigen voelt het tegenstrijdig dat tabak duurder wordt gemaakt om geld te genereren voor armoedebestrijding, omdat de meeste rokers juist worden gevonden onder de armste groepen. Maar, zegt Wanda de Kanter, voorzitter van Rookpreventie Jeugd, “arme rokers helpen we niet met lagere tabaksprijzen, maar met een goede woning, een opleiding en een baan.” Roken levert de grootste bijdrage aan de gezondheidskloof, de oneerlijke verdeling in ziektelast en voortijdige sterfte tussen de mensen met de laagste en de hoogste inkomens. Dure tabak zorgt er met name ook voor dat kinderen niet in de verleiding komen om met roken te beginnen en dan niet later drie- tot vierduizend euro van hun jaarinkomen kwijt zijn aan een verslaving.

Vast tegenargument: grenseffecten en smokkel

De tabaksindustrie brengt ondertussen via het ANP meteen haar vaste tegenargumenten in stelling in de regionale pers, in de hoop alsnog politici in de Tweede en Eerste Kamer bij de begrotingsbehandeling te bewegen om tegen de voorstellen te stemmen. In het Noordhollands Dagblad reageert Jan Hein Sträter, directeur van de Vereniging Nederlandse Sigaretten- en Kerftabakfabrikanten (VSK) zuur: “Dit is alleen goed nieuws voor winkeliers in onze buurlanden en natuurlijk voor criminelen, die zich op grote schaal bezighouden met illegale productie en smokkel.”

De grenseffecten en illegale handel worden altijd aangevoerd door de tabaksindustrie om prijsverhogingen tegen te gaan. En steevast worden die effecten schromelijk overdreven onder verwijzing naar rapporten die zijn opgesteld in opdracht van de industrie, zoals de jaarlijkse KPMG-onderzoeken naar smokkel en illegale tabaksproductie die door Philip Morris International worden betaald en gestuurd.

Dat mensen in de EU binnen een bepaalde limiet tabak voor eigen gebruik mogen invoeren is nu eenmaal een gegeven. Tegen smokkel en illegale productie wordt door de douane en de FIOD opgetreden en daarbij is al vaker aan het licht gekomen dat illegale invoer in verband kan worden gebracht met bewuste overproductie van sigaretten in landen met een lager accijns- en prijsniveau.