De rokende mens ziet heel wat antitabaksmaatregelen op zich afkomen en kan zich in de hoek gedreven voelen. Maar alle acties en maatregelen zijn gericht op bescherming van de jongste generaties tegen de verleidingen van een verslavingsindustrie. Niemand wil immers dat zijn of haar kinderen gaan roken.

Door Bas van Lier

De nieuwsberichten van het antitabaksfront volgen elkaar deze weken snel op. Deze week lanceerden ConsumentenClaim en Rookpreventie Jeugd het burgerinitiatief Nicotinee.nl voor een nicotinevrije generatie. Het voorstel is dat de generaties geboren vanaf 2012 nooit tabak zullen kunnen kopen doordat vanaf 2030 de leeftijdsgrens voor aankoop van nicotinehoudende producten elk jaar met een jaar omhooggaat.

Begin deze maand sprak de rechter uit dat filtersigaretten in hun huidige vorm niet aan de wet voldoen en dat de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) dus handhavend moet optreden. Anders gezegd: filtersigaretten moeten uit de schappen. Een week later kwamen de Gezondheidsfondsen voor Rookvrij (Hartstichting, KWF Kankerbestrijding en Longfonds) met het platform ‘Doei Tabaksindustrie’, bedoeld om jongeren te laten inzien hoe ze worden verleid en gemanipuleerd door de nicotine-industrie. De lancering werd voorafgegaan door een bijtende teaser-campagne waarin de ‘tabaksindustrie’ onder meer supermarkten, media en influencers bedankte voor hun hulp bij het promoten van hun dodelijke producten.

Iets eerder begon het Trimbos-instituut een voorlichtingscampagne over e-sigaretten, ook gericht op jongeren. De roep om rookwaren al eerder dan 2024 uit de supermarkten te bannen klinkt ondertussen ook steeds luider. In september demonstreerden artsen voor de deur van een Albert Heijn in Rotterdam en lanceerden zij een petitie om AH en Jumbo over te halen hun verantwoordelijkheid te nemen. Niet veel later schreef huisarts Rinske van Goor in de Volkskrant: “Albert Heijn, neem je verantwoordelijkheid met tabaksverkoop. Of verander je naam in Magere Heijn.”

Maar het is toch een legaal product?

In januari worden alle smaken behalve tabakssmaak verboden voor e-sigaretten, in april gaat de prijs omhoog en vanaf volgend jaar juli wordt de online-verkoop van rookwaren verboden. Als rokende mens kun je van al die acties en maatregelen aardig wanhopig worden. Misschien zie je er zelfs een poging in om speciaal de roker het leven zuur te maken. Mag een mens dan niet meer zelf bepalen wat hij tot zich neemt? De sigaret is toch een legaal product?

Over dat laatste heeft de rechter nu het tegendeel vastgesteld. Er zijn duidelijke aanwijzingen dat de filtersigaret in zijn huidige vorm niet aan de wet voldoet en daarom moet de NVWA in actie komen. Maar de juridische strijd van Rookpreventie Jeugd tegen de sjoemelsigaret, die met de uitspraak van de rechtbank Rotterdam in haar voordeel werd beslist, is niet bedoeld om rokers dwars te zitten. Het eerste doel van Rookpreventie Jeugd is om te voorkomen dat jongeren verslaafd raken aan nicotine. Sigaretten die veel meer nicotine en schadelijke stoffen uitstoten dan wettelijk is toegestaan, kunnen er immers voor zorgen dat kinderen die een eerste sigaret proberen sneller verslaafd raken.

Niemand wil dat zijn kind gaat roken

Tachtig procent van de rokers wil eigenlijk wel stoppen met roken, maar dat lukt in de meeste gevallen niet of niet meteen. Op een enkeling na, zal niemand willen dat zijn of haar kinderen beginnen met het roken van sigaretten of e-sigaretten. Niemand wil kinderen verslaafd maken, behalve dan de nicotine-industrie. Die verzint telkens nieuwe manieren om volgende generaties aan de nicotine te haken, met in meer dan de helft van de gevallen een vroegtijdige dood als gevolg. En met als enig motief geldelijk gewin, zoals een eerdere rechter eens vaststelde.

Jeugd beschermen

Alle bestrijders van de nicotine-industrie willen kinderen uit de klauwen van de nicotine-industrie houden. Alleen als er geen nieuwe (e-)rokers meer bij komen, komt er een einde aan een industrie die alleen in Nederland al 20.000 doden per jaar op haar geweten heeft. Vandaar het burgerinitiatief Nicotinee, dat bedoeld is om nieuwe generaties te vrijwaren van een nicotineverslaving. Teken het initiatief op Nicotinee.nl.

Schuld wegnemen

Niet alleen jongeren, ook degene die, meestal in zijn/haar jeugd, al aan deze industrie ten prooi is gevallen, willen antitabaksgroepen te hulp schieten. In de eerste plaats door de schuld voor de verslaving bij de roker weg te nemen. Een kind dat door een industriële macht verleid wordt tot roken, kun je zijn verslaving niet aanwrijven. De schuld voor de nicotineverslaving ligt alleen bij de industrie, niet bij de roker. Dat te beseffen is voor sommigen al een eerste stap naar stoppen met roken.

Voor velen is dat stoppen niet makkelijk. Dan kan het al schelen als sigaretten daadwerkelijk niet méér nicotine bevatten dan de wet toestaat. En stoppen wordt ook makkelijker als rookwaren steeds duurder worden en niet langer op elke straathoek, noch online beschikbaar zijn. Wie desondanks wil blijven roken, die kan dat ook, maar zal daar in de toekomst een eindje verder voor moeten fietsen. Een klein offer dat geen pesterij is, maar bedoeld om de volgende generaties te behoeden voor een gemene verslaving.