Fabrikanten van e-sigaretten voegen potentieel gevaarlijke hoeveelheden van de synthetische koelstoffen WS-3 en WS-23 toe aan wegwerp-e-sigaretten die in de VS worden verkocht, blijkt uit gezamenlijk onderzoek van Amerikaanse universiteiten. Deze stoffen hebben een verkoelend effect en zijn bedoeld om vapes aantrekkelijker te maken zonder een smaakverbod te overtreden.

Door de webredactie

Vapen is in de VS inmiddels de voornaamste manier van nicotineconsumptie onder jongeren. Bijna 1,5 miljoen Amerikaanse jongeren, onder wie 800.000 tieners tussen 15 en 18 jaar, gebruikten vorig jaar voor het eerst een e-sigaret, blijkt uit data van het Truth Initiative. Het gebruik van e-sigaretten wordt vaak aangeprezen als hulpmiddel om rokers van traditionele sigaretten te helpen stoppen met roken door ze over te laten stappen op een ‘minder schadelijk’ alternatief.

De mogelijke voordelen wegen echter niet op tegen de gezondheidsproblemen die e-sigaretten veroorzaken, zoals longletsel, vergiftiging, brandwonden, epileptische aanvallen en natuurlijk verslaving. Dat toonde een grootschalige Australische analyse van het beschikbare bewijs eerder dit jaar al aan. Toch zijn de uiterlijk en qua smaak aantrekkelijke e-sigaretten vaak makkelijk te verkrijgen voor jongeren.

E-sigaretten met munt- en mentholsmaak zijn in het bijzonder zeer populair onder jongeren, vanwege het verkoelende effect bij inademing. Fabrikanten van vapes gebruiken ook synthetische stoffen met een vergelijkbaar verkoelend effect, zonder de muntsmaak. Over de concentratie en de giftigheid van deze stoffen in e-sigaretten is nog bijna niets bekend. Onderzoekers van de universiteiten van California, Riverside en Portland State hebben daarom 16 wegwerp-vapes van het merk Puff onderzocht om te bepalen welke en hoeveel smaakstoffen, synthetische koelmiddelen en nicotine er in de e-vloeistoffen zitten.

E-vloeistoffen vol giftige of onbekende chemicaliën

De smaakstoffen die in e-vloeistoffen zitten, zijn meestal wel goedgekeurd voor gebruik in etenswaren en andere consumentenproducten, maar de giftigheid bij inademing is nog onduidelijk. De Belgische Hoge Gezondheidsraad vond eerder dit jaar zelfs meer dan 1.800 stoffen in e-vloeistoffen waarvan de veiligheid bij verdamping niet gegarandeerd is.
Door een zorgvuldig proces waarin de e-vloeistofbestanddelen in wegwerp-e-sigaretten van elkaar gescheiden worden, heeft het Amerikaanse onderzoeksteam 126 chemicaliën kunnen identificeren. Vervolgens zijn deze een voor een op hun giftigheid getest op levende cellen afkomstig van menselijke longen. Conclusie: de chemicaliën worden in de e-sigaretvloeistoffen in veel hogere concentraties gebruikt dan in andere consumentenproducten en zijn schadelijk voor de organen.

WS-23 en WS-3

In het bijzonder vonden de wetenschappers gevaarlijk hoge hoeveelheden van de synthetische stoffen met een verkoelend effect WS-23 en WS-3. Deze stoffen worden gebruikt in cosmetica, parfums, producten voor persoonlijke hygiëne zoals scheerschuim en in voedingsmiddelen. De concentraties van deze stoffen die gevonden werden in e-sigaretvloeistoffen waren tot 1.000 keer hoger dan in eetbare producten en zijn al giftig gebleken in lagere concentraties dan in de onderzochte wegwerp-vapes werden aangetroffen. De onderzoekers waarschuwen dat e-sigaretgebruikers worden blootgesteld aan deze verkoelende stoffen in ‘non-ice’ vapes – e-sigaretten die met de toevoeging ‘ice’ in de smaakvariatie worden vermarkt. Het is nog onduidelijk wat de gezondheidseffecten bij chronisch inhaleren van deze synthetische verkoelende stoffen zullen zijn. Het onderzoek laat ook zien dat de gevonden stoffen in veel hogere concentraties gebruikt worden in de wegwerp-e-sigaretten dan in de eerder verboden Juul-vapes.

Regelgeving loopt ver achter

De onderzoekers benadrukken dat niet alleen het design van e-sigaretten, maar ook de chemische samenstelling van de e-vloeistoffen voortdurend in ontwikkeling is. Fabrikanten hebben vrij spel om de concentraties van stoffen te verhogen of te experimenteren met nieuwe stoffen. Dat komt doordat wet- en regelgeving constant achter de marktontwikkelingen aanloopt. Eerst kon een smaakjesverbod voor nicotinehoudende e-sigaretten in de VS worden omzeild door plantaardige nicotine te vervangen door synthetische nicotine. Inmiddels zijn aan deze e-sigaretten nieuwe eisen gesteld en worden ze op dezelfde manier gehandhaafd als traditionele tabaksproducten. Maar ondanks de nieuwe eisen vond Reuters afgelopen maand in verschillende winkels nog 20 merken van wegwerp-e-sigaretten zonder FDA-goedkeuring. Deze worden verkocht met snoepsmaken als ‘peach blueberry candy’ en ‘pineapple strawnana’.

In Nederland straks niet meer toegestaan

In Nederland is een verbod op smaakjes in e-sigaretten aanstaande. Zo’n verbod zou aanvankelijk op 1 juli van dit jaar al ingaan, maar is uitgesteld tot, in principe, 1 januari 2023. In Nederland zullen dan alleen nog e-sigaretten met tabakssmaak zijn toegestaan, waarvoor het RIVM een limitatieve lijst van uiteindelijk 16 toegestane stoffen opstelde. De synthetische verkoelers WS-23 en WS-3 zijn bij de selectie van deze lijst afgevallen en mogen in de toekomst dus niet meer worden gebruikt.