Laat een andere partij voor je lobbyen, is het devies van de tabaksindustrie. Met stip bovenaan staat VNO-NCW. Deze machtige werkgeversorganisatie springt altijd in de bres voor de tabaksbranche.

Door de webredactie

De tabaksindustrie moet het vooral hebben van organisaties die graag geziene gasten zijn in Den Haag. Deze stille diplomatie is des te belangrijker omdat de tabaksindustrie zelf niet meer welkom is op de ministeries. Welke organisaties en mensen komen op voor de belangen van de tabaksbranche? TabakNee houdt een overzicht bij van die organisaties en mensen. 
Voor een historisch overzicht zie: Marc C. Willemsen, Tobacco Control Policy in The Netherlands. Een aanrader is ook het boek van Joop Bouma: Het rookgordijn – de macht van de Nederlandse tabaksindustrie.

VNO-NCW

Werkgeversorganisatie VNO-NCW zet zich van oudsher bijzonder in voor de tabaksindustrie. Dat gaf de organisatie zelf voor het eerst toe in 2013, in een artikel in Vrij Nederland. De toen nog algemeen directeur Niek Jan van Kesteren, nummer 4 in de Volkskrant Top 200 van invloedrijkste Nederlanders 2018, zei tabakskwesties te bespreken met Martin van Rijn (nummer 62 in de Top 200), destijds staatssecretaris van Volksgezondheid. Die laatste liet weten daar geen “actieve herinnering” aan te hebben. Van Kesteren vertelde ook dat hij met enige regelmaat een speciaal spreekuur houdt voor tabaksfirma’s die in Nederland actief zijn, om de lobby te bespreken. Daarnaast bleek hij andere werkgeversorganisaties in de Europese Unie te hebben gemobiliseerd tegen nieuwe antirookmaatregelen in Brussel.
In februari 2016 stuurde VNO-NCW een brief aan de voorzitter en leden van de Tweede Kamer, waarin zij zich keerde tegen plain packaging (neutrale verpakkingen) van tabaksproducten.
Cees Oudshoorn, nummer 12 in de Top 200 2018, nam op 1 juni 2016 het stokje over van Niek Jan van Kesteren, die overigens aan VNO-NCW verbonden is gebleven als adviseur. TabakNee heeft Oudshoorn gevraagd of hij afstand wilde nemen van de standpunten over tabak van zijn voorganger. Hij gaf geen antwoord.
Intussen weten we dat Oudshoorn het beleid van zijn voorganger heeft voortgezet. In juni 2018 sprong VNO-NCW in de bres voor het behoud van de rookruimtes in de horeca en bedrijven. Zo’n vijf maanden later (22 november) schreef VNO-NCW een boze brief, dat zij niet mee mochten praten over het Nationaal Preventieakkoord. Zie deel 4 van dit dossier, bij tussenkop ‘Nationaal Preventieakkoord’. 
Ten slotte heeft de tabaksindustrie zelf invloed op VNO-NCW. De eerder genoemde Jan Hein Sträter van de VSK (sigaretten en shag) is algemeen bestuurslid van de werkgeversvereniging.

MKB-Nederland

VNO-NCW trekt vaak samen op met MKB-Nederland, die de belangen van de kleine bedrijven behartigt en zich “de drijvende kracht achter de Nederlandse economie” noemt. Het standpunt van MKB-Nederland over tabak – met de zoekterm ‘tabak’ beland je op haar website in de rubriek ‘consumentenbeleid’ – valt op te maken uit deze zin: “Bescherming van de consument is een groot goed, maar er moet ook oog zijn voor de gevolgen van consumentenbeleid voor ondernemers.”
In de eerder genoemde brief van 22 november 2018 aan minister Wiebes was ook MKB-voorzitter Jacco Vonhof boos over het feit dat de tabaksbranche niet welkom was aan de tabakstafel van het Nationaal Preventieakkoord. De stem van het MKB klonk door in de volgende passage: “Het laten bepalen van het kabinetsbeleid door organisaties met een specifieke invalshoek op het onderwerp heeft in dit geval geleid tot een onuitvoerbaar beleid voor de tabaksspeciaalzaken […].”
In het bestuur van MKB-Nederland is de tabaksbranche ook vertegenwoordigd, via Janwillem Burgering, “namens detailhandel en (winkel)ambacht”. Burgering is directeur van de NSO, de belangenbehartiger van de kleine tabakswinkeliers. Meer over de NSO in het deel 6 in dit dossier, De kleine winkelier als schaamlap van de tabaksindustrie.