Albert Heijn, sigarettenverkoper nummer één in ons land, heeft sinds ruim een jaar een nieuwe baas. Haar naam is Marit van Egmond, een powervrouw die elke klant verantwoord wil laten eten. Maar tabak moet wel in de schappen blijven. “Want als wij ermee stoppen, dan stuur je ze ergens anders heen.”

Door de webredactie

Ze heet een “powervrouw” en “een kruideniersvrouw met een boodschap”. Ze heeft namelijk een loodzware last op haar schouders: “Ons voedsel ligt elke avond op vijf miljoen Nederlandse borden en dat is een grote verantwoordelijkheid, die ik heel serieus neem,” aldus Marit van Egmond (1973), die in februari 2019 Wouter Kolk opvolgde als CEO van AH.

‘Ongelooflijk leuk’

Marit – zowat iedereen noemt haar bij haar voornaam – is de eerste vrouw aan de top van ‘Appie’. Dat dit een gezaghebbende functie is, blijkt als ze eind 2019 op nummer 122 binnenstormt in de Volkskrant Top 200 van invloedrijkste Nederlanders. De Appie-supervrouw noemt zichzelf “nieuwsgierig van aard, een tikkeltje ongeduldig, bruisend van de ideeën en een vernieuwer dankzij een combinatie van een heldere visie, enthousiasme en daadkracht”. Zij vindt het “een eer en ongelofelijk leuk om de baas te mogen zijn” bij “het ministerie van Retail”, zoals ze AH wel eens noemt.

‘Dat snappen ze niet in Etten-Leur’

Van Egmond groeide op in Etten-Leur, de Brabantse gemeente die haar ijkpunt is geworden. Wie managementjargon gebruikt krijgt van haar te horen: “Dat snappen ze niet in Etten-Leur.”
Ze studeerde levensmiddelentechnologie aan de HAS in Den Bosch en volgde daarnaast managementprogramma’s (aan Harvard Business School en Cornell University) van de grootgrutter zelf: de Ahold Retail Academy, de Ahold Leadership Academy en de Ahold Delhaize Leadership Journey.

Houdbaar ontbijt en verse zuivel

Marit beklom zo’n beetje alle ladders bij Albert Heijn. Het aanstormend Appie-talent was onder meer logistiek manager vleeswaren en salades, managede het houdbaar ontbijt, de verse zuivel en sappen en convenience. Was assistent supermarktmanager en unit manager fresh in Shanghai, om de aldaar opkomende “supermarktbusiness” een stevige push te geven. “Voor mij dus een fase van puur pionieren, wat ik erg leuk vond. Daar heb ik ervaren dat verandering de enige vooruitgang is.” Daarna was ze blijkbaar aan iets sterkers toe en werd ze (van 2011 tot 2014) CEO van slijterijketen Gall & Gall, onderdeel van Ahold.

Begin mei 2014 keerde Marit terug naar het Appie-nest als directeur merchandising & sourcing vers. In juni 2018 werd ze commercieel directeur om acht maanden later dus tot CEO bevorderd te worden.

Andere koers?

Is Van Egmond gaan nadenken over een andere koers als het gaat om de verkoop van tabak? Marit, de ‘vernieuwer’, die heeft gezegd dat verandering de enige vooruitgang is? Helaas, zij zet het beleid van haar voorganger Wouter Kolk ongewijzigd voort. Net als Kolk gaat zij voor meer gezonde en duurzame producten – “In drie jaar tijd hebben we 970 miljoen suikerklontjes uit onze producten gehaald” – maar blijft ze sigaretten verkopen. “Wij adviseren, maar klanten bepalen zelf wat ze kopen,” zegt ze. Je kunt de sigaretten bij AH zelfs online bestellen. Veel gemakkelijker kunnen ze het niet maken.

Dilemma

Gaat Albert Heijn stoppen met de verkoop van sigaretten, zoals bijvoorbeeld Kruitvat en Trekpleister al deden? Op deze vraag van de AD-verslaggever antwoordt Marit: “Het is een dilemma. Het is een vraagstuk waar we met z’n allen over na moeten denken. Want als wij ermee stoppen, dan stuur je ze ergens anders heen.” Natuurlijk, hun rokende klanten gaan dan elders shoppen en weg is de winst. Vergeet niet dat tabak een van de meest rendabele producten per vierkante meter in de supermarktbranche is.

Van Egmond bedoelt eigenlijk: wij willen die fijne omzet niet kwijt. Dat mensen er ziek van worden en dood aan gaan, is niet ons probleem. Albert Heijn, zo berekende Clean Air Nederland, is de grootste nicotinedealer van Nederland en verantwoordelijk voor meer dan 3.600 tabaksdoden per jaar. Elke dag raken meer dan 15 kinderen verslaafd door tabak van Albert Heijn, en elke dag sterven minstens 10 rokers door tabak van Albert Heijn.

Voorlopen in tabaksontmoediging?

Marit vervolgt: “Er zijn nog veel mensen in ons land voor wie tabak onderdeel is van het vaste boodschappenpatroon. We willen wel voorlopen in het afdekken en ontmoedigen van tabak, maar het is uiteindelijk de keuze van de mensen zelf.”
Pardon, vóórlopen in de tabaksontmoediging? Concurrent Jumbo, die overigens nog steeds tabak verkoopt, begon al met het afdekken van tabakswaren voordat dit wettelijk werd verplicht. Lidl heeft bekendgemaakt per 2022 te stoppen met de verkoop van tabak. AH doet helemaal niets om tabak te ontmoedigen.

Keuzevrijheid

Ten slotte komt Van Egmond met het bekende argument: keuzevrijheid! Dat “is een groot goed, je maakt zelf uit wat je doet. Ik zie het als mijn verantwoordelijkheid om te inspireren en te informeren. Maar om de verkoop [van tabak, red.] te schrappen, is een grote stap”.
Misschien moet Marit gewoon maar per wet worden gedwongen om te stoppen met de verkoop van tabak. Een meerderheid in de Tweede Kamer wil dat er op korte termijn een eind komt aan de verkoop van rookwaren door supermarkten (en tankstations). Het kabinet krijgt in een motie van CDA en CU de opdracht daarover met de bedrijven in gesprek te gaan en als dat niet helpt wettelijke maatregelen te nemen.

Als marktleider van de supermarkten heeft Albert Heijn een maatschappelijke rol. Dat zegt Marit nota bene zelf. Als nicotineverslaafde zou je tegen AH willen zeggen: ga je voor gezond, help ons dan te stoppen! Maar Marit kiest voor de winst, ten koste van 20.000 doden per jaar. Je zou willen zeggen: “Dat snappen ze niet in Etten-Leur.”

Commentaar?

Gevraagd om commentaar, heeft Marit van Egmond niets van zich laten horen. Zo vroegen wij haar waarom zij roken een keuzevrijheid noemt, terwijl dit een ernstige verslaving is. Hoe zij haar maatschappelijke verantwoordelijkheid om de klanten van gezond voedsel te voorzien kan rijmen met de verkoop van een product dat 20.000 mensen per jaar doodt en wat zij vindt van de motie van de Tweede Kamer dat supermarkten geen tabak meer mogen verkopen.