Tientallen advocaten van de Amerikaanse Food & Drug Administration (FDA) blijken in de afgelopen 15 jaar voor de tabaksindustrie te zijn gaan werken, die ze voorheen moesten reguleren. Deze draaideur tussen de grootste tabak regulerende instantie in de wereld en de industrie bedreigt onafhankelijk tabaksbeleid.

Door de webredactie

De Amerikaanse Food & Drug Administration (FDA), de grootste tabak regulerende instantie in de wereld, is verwikkeld in een ‘epische strijd’ met de tabaksindustrie over de goedkeuring van e-sigaretten en andere nieuwe nicotineproducten. In deze strijd komt de FDA in de rechtszaal echter geregeld tegenover oud-collega’s te staan die optreden als advocaat voor de industrie die ze voorheen moesten reguleren. 

Uit onderzoek van The Examination blijkt dat in de afgelopen vijftien jaar meer dan twintig FDA-advocaten naar de tabaksindustrie zijn overgestapt en hun kennis als insiders gebruiken om voor de industrie wetgeving te bestrijden die ze eerder zelf hielpen ontwerpen. Het huidige hoofd van de FDA zei in een interview: “Het lijkt wel alsof elke keer dat we worden aangeklaagd door de tabaksindustrie een voormalige FDA-advocaat de rechtszaak leidt.” 

De meest logische verklaring voor deze carrièreswitches is de meervoudige salarisverhoging die ermee gepaard gaat. Een gemiddelde top FDA-jurist verdient rond de 83.000 dollar per jaar, terwijl een eerstejaars privé-advocaat al rond de 200.000 dollar verdient en een partner bij een firma als DLA Piper rond de 1,3 miljoen dollar opstrijkt, volgens cijfers opgevraagd door The Examination.

Draaideur voelbaar tijdens de vaping-crisis

Het was tijdens de recente vaping-crisis dat de vertragende invloed van oud-collega’s op effectief beleid het meest voelbaar werd. Pas in 2009 kreeg de FDA de bevoegdheid om tabaksproducten te reguleren, en door de enorme toename van vapen onder jongeren kreeg de FDA in 2016 ook de autoriteit om nieuwe nicotineproducten te reguleren. De FDA bleek echter uiterst traag in het stellen en handhaven van regels. Toen in 2018 de Surgeon General het vapen onder jongeren officieel bestempelde als een ‘epidemie’ wezen vele critici naar de FDA als de voornaamste verantwoordelijke in het laten escaleren van de crisis door gebrek aan regulering. 

Toen de FDA in 2021 eindelijk tot stappen kwam en miljoenen e-sigaretten afkeurde, leidde dat tot een lawine aan rechtszaken die nog steeds gaande zijn. Het agentschap heeft er ook meer dan tien jaar over gedaan om uiteindelijk in oktober 2023 een verbod op mentholsigaretten voor te stellen, wat door de regering Biden direct weer op de plank werd gelegd na een intensieve lobby van de industrie. Een van de voornaamste redenen dat de regelgeving steeds niet op gang kwam, was omdat voormalige FDA-advocaten er alles aan deden om deze regelgeving namens de industrie in de rechtszaal te bevechten.

Cynisch of goedgelovig?

Uit interviews met voormalige FDA-juristen door The Examination blijkt ook dat velen hun overstap niet zien als een stap naar ‘de andere zijde’. Advocaat Perham Gorji claimde bijvoorbeeld dat het bedrijf waar hij voor ging werken, Philip Morris, met IQOS (verhitte tabak) “vooroploopt bij het mensen helpen over te stappen weg van het slechtste van slechte producten.” Deze propaganda van Philip Morris over ‘harm reduction’ is inmiddels ruimschoots ontkracht en het is bijna onvoorstelbaar dat iemand met jaren ervaring bij de FDA deze retoriek daadwerkelijk zou geloven. 

Een andere advocaat, Michael Varrone, ging werken voor de door Philip Morris gefinancierde Global Action To End Smoking, voorheen de Foundation for a Smoke-Free World, een vehikel ter financiering van ‘wetenschappelijk’ onderzoek dat de verminderde schadelijkheid van alternatieve nicotineproducten van de tabaksgigant moet aantonen. Met als onderliggende boodschap dat deze producten noodzakelijk zijn om mensen van het roken af te helpen, en dus zo min mogelijk gereguleerd zouden moeten worden. Ook hier zou een FDA-werknemer doorheen moeten kunnen kijken. 

De voornaamste tabakswetenschapper bij de FDA, Matthew Holman, ging in 2022 voor Philip Morris werken, vlak nadat hij het verhitte-tabaksapparaat van deze fabrikant had goedgekeurd. Dit fenomeen gaat echter al langer terug. In de jaren 90 heeft het voormalige hoofd van de FDA, Charles Edwards, voor de Amerikaanse Senaat verklaard dat toezicht door het agentschap niet nodig was bij het reguleren van tabak. Edwards bleek later direct betaald te worden door Philip Morris, zo blijkt uit het boek A Question of Intent van toenmalig hoofd van de FDA, David Kessler. Dergelijke beïnvloeding is inmiddels verboden, maar de regels zijn nog lang niet toereikend.

Achter de schermen lobbyen mag

Uit een onderzoek van juli 2024 door British Medical Journal naar belangenverstrengeling bij de FDA blijkt dat de FDA werknemers die overstappen naar de industrie actief informeert over wat ze mogen doen aan beïnvloeding, met de expliciete boodschap dat dit ethisch door de beugel kan. Zo blijken voormalige werknemers de eerste twee jaar ‘achter de schermen’ (behind the scenes) te mogen lobbyen voor commerciële partijen, zolang ze geen direct contact leggen met hun voormalige leidinggevenden bij de FDA. Dat laatste zou namelijk wel als direct lobbyen gelden. Experts op het gebied van medische ethiek, geïnterviewd door The Examination, vinden dat deze regels voor ex-werknemers moeten worden aangescherpt. Eerdere voorstellen van de voormalig beleidsdirecteur van de tabakscontrole-afdeling van de FDA, Eric Lindblom, voor een verbod op werken voor de tabaksindustrie in de eerste één of twee jaar na een FDA-functie, hebben nergens toe geleid.