Nadat antirookgroepen in het VK een financieringsaanbod hadden gekregen van Global Action to End Smoking, stuurde een Britse overheidsorganisatie een waarschuwing rond om niet met deze frontorganisatie van Philip Morris in zee te gaan.

Door de webredactie

Recentelijk zijn antirookorganisaties in het Verenigd Koninkrijk benaderd door Global Action to End Smoking (GAES), een frontorganisatie van Philip Morris International (PMI), met het aanbod om ze te financieren. GAES, eerder bekend als Foundation for a Smoke-Free World (FSFW), ontving vorig jaar 140 miljoen dollar (129 miljoen euro) van Philip Morris en wordt om deze reden geboycot door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO).

Op 7 juni werden antirookorganisaties gewaarschuwd om geen enkele aanbieding vanuit GAES en hun vertegenwoordigers te accepteren, schrijft het wetenschappelijk tijdschrift The BMJ. De alarmering kwam van het National Centre for Smoking Cessation and Training, een deels door de Britse overheid gefinancierde organisatie die lokale rookstophulporganisaties ondersteunt. Het centrum stuurde een mail naar alle belanghebbenden nadat een NHS-trust en een lokale autoriteit hadden gemeld dat ze waren benaderd door een organisatie gefinancierd door PMI. De waarschuwing benadrukte dat elke vorm van samenwerking met de tabaksindustrie in strijd is met het WHO-Kaderverdrag inzake tabaksontmoediging.

Longarts trekt aan de bel

De benaderingswijze van GAES kwam onder de aandacht door longarts Elizabeth Starren, coördinator van ‘Smokeless’, een antirook-initiatief van het Chelsea and Westminster Hospital in Londen. Starren ontving op 3 juni een e-mail namens Cliff Douglas, algemeen directeur van GAES, waarin stond dat hij graag met Smokeless wilde praten over subsidies en nieuwe onderwijsinitiatieven. Starren was zich op dat moment niet bewust van de controverse rondom GAES, maar wist wel van het bestaan van lege vennootschappen gefinancierd door de tabaksindustrie. Ze raadpleegde een collega omdat ze het frappant vond dat “een bedrijf zomaar financiering aanbiedt”.

Een woordvoerder van GAES verklaarde aan The BMJ dat ze antirookorganisaties benaderen “omdat we zelf ook een antirookorganisatie zijn”. GAES wilde niet zeggen hoeveel Britse antirookorganisaties ze hebben benaderd, maar zei wel dat de organisatie wereldwijd wetenschappelijk onderzoek en antirookorganisaties ondersteunt, van het VK tot Pakistan en de Filipijnen.

Promotie van ‘harm reduction’

Sinds de oprichting van FSFW was er controverse rond de organisatie, die volledig door PMI werd gefinancierd. Het geld is besteed aan ondersteuning van wetenschappelijk onderzoek dat de voordelen van e-sigaretten en verhitte tabak ten opzichte van traditionele sigaretten moet onderstrepen. FSFW stond zo volledig ten dienste van PMI’s marketingverhaal, dat ‘harm reduction’ (schadebeperking) propageert. Met dat verhaal probeert PMI soepeler regelgeving af te dwingen voor zijn alternatieve rookwaren. Door FSFW gefinancierd onderzoek kwam uiteindelijk ook in erkende wetenschappelijke tijdschriften terecht, niet zelden zonder dat de link met de tabaksindustrie werd vermeld.

Recent besloot FSFW tot een naamswijziging, waarbij wordt beweerd dat GAES voortaan volledig onafhankelijk van PMI zal zijn. De organisatie ontving echter een ‘liefdadigheidsdonatie’ van PMI van 140 miljoen dollar. Daarmee heeft GAES tot zeker 2030 17,5 miljoen dollar per jaar te besteden, zo berekende Tobacco Tactics. Eerder bracht een ex-werknemer van FSFW naar buiten dat die organisatie, die ook claimde onafhankelijk te zijn, dat in werkelijkheid niet was.

De nieuwe strategie van GAES is om zowel inhoudelijk als financieel invloed uit te oefenen op antirookorganisaties en hun onderwijsprogramma’s. Een recent voorbeeld is de aankondiging dat GAES onderzoek financiert van het Urban Institute in de VS naar nicotineverslaving onder groepen met lage inkomens en hun (on)mogelijkheden om te stoppen met roken.

Philip Morris probeerde onlangs ook al miljoenen te investeren in educatieve programma’s over stoppen met roken-interventies voor artsen via het Amerikaanse platform Medscape. Na verontwaardiging vanuit de medische wereld verwijderde Medscape permanent een deel van hun ‘Stoppen met roken’-onderwijsreeks die door de tabaksgigant werd gefinancierd.

PMI is de enige geldschieter

Net als FSFW beweert GAES dat haar missie is “om het gebruik van brandbare tabak te beëindigen” en belooft geen financiering van de tabaksindustrie of niet-farmaceutische medicinale nicotineproducten meer te accepteren. Echter, de gift van 140 miljoen dollar is vooralsnog de enige inkomstenbron van de organisatie en de invloed van PMI is daarmee overduidelijk.