Interne documenten van Philip Morris in Nieuw-Zeeland onthullen opnieuw een uitgekiende lobbystrategie gericht op soepeler regelgeving voor alternatieve rookwaren. Minister Casey Costello blijkt daarbij een vooruitgeschoven post in het kabinet te zijn, zo onthult Radio Nieuw-Zeeland.

Door de webredactie

Een uitgelekte lobbystrategie van Philip Morris in Nieuw-Zeeland laat zien hoe de tabaksfabrikant al sinds 2017 bezig is uitzonderingen voor elkaar te krijgen voor zijn alternatieve rookwaren. Bij de vorig jaar aangetreden conservatieve regering heeft het daar ook gehoor voor gekregen. De nieuwe regering draaide het in 2022 ingevoerde leeftijdsgebonden tabaksverbod terug en verlaagde onlangs ook de accijns op verhitte-tabaksproducten.

Uit uitgelekte interne documenten van Philip Morris die in handen zijn gekomen van RNZ (Radio New Zealand) blijkt dat de tabaksmultinational daar al jaren op aan heeft gestuurd in zijn lobby. De uitgelekte documenten bevatten een lobbyplan uit 2017, toen Philip Morris zijn verhitte-tabaksproduct IQOS wilde lanceren. Daaruit blijkt dat Philip Morris Nieuw-Zeeland (PMNZ) onder meer wilde bereiken dat iedereen die tegen een rol van PMNZ is bij het bewerkstelligen van een rookvrij Nieuw-Zeeland, te boek zou komen te staan als tegenstander van ‘harm reduction’ en dus pro-schade.

Voordelige kaders voor regelgeving

Een ander beschreven doel van PMNZ was het druk houden op de politieke om ervoor te zorgen “dat er voordelige kaders voor regelgeving worden bewerkstelligd voor alle rookvrije alternatieven.” Daarnaast wilde PMNZ ook “een langetermijn-belastingstrategie ontwikkelen voor alle rookvrije producten.” Met andere woorden: een lagere accijns op alternatieve tabaksproducten. Philip Morris lobbyde daartoe bij de partij van de Maori’s en de centrumrechtse partij NZ First. Bij deze partijen lobbyde PMNZ ook om bij te kunnen dragen aan het bewerkstelligen van een Rookvrij Nieuw-Zeeland in 2025.

Minister lobbyt mee

In een vervolgverhaal onthult RNZ dat de huidige minister van Douane en onderminister van Volksgezondheid Casey Costello (NZ First) in december 2023 een document rondstuurde aan gezondheidsambtenaren waarin gepleit wordt voor verlaging van tabaksaccijnzen. In het document valt onder meer te lezen dat “nicotine even schadelijk is als cafeïne” en dat de wet op een generatiegebonden tabaksverbod van de voorgaande Labour-regering van Jacinda Ardern als “nanny state-onzin” gekwalificeerd moest worden. De minister beweert geen idee te hebben wie het document, dat veel argumenten en taalgebruik van de tabaksindustrie bevat, heeft geschreven en ook niet hoe het bij haar ministerie terechtkwam.

Tabaksverbod ‘ideologisch onzin’

Eerder dit jaar ontkende zij het bestaan van het document nog. Onder druk van RNZ, het parlement en de ombudsman moest ze uiteindelijk het bestaan van het sterk politiek getinte document erkennen, dat volgens haar niet is geschreven door iemand van haar kantoor. De tekst noemt het tabaksbeleid van de vorige regering “ideologische onzin waarvan geen enkel ander land stom genoeg was om het in te voeren” en stelt dat Nieuw-Zeelanders de “proefkonijnen waren in hun radicale beleidsexperiment”.

De woordvoerder gezondheid van de Labour-party, Ayesha Verrall, trekt Costello’s uitspraken sterk in twijfel. “Ik geloof niet dat je hiervan geloofwaardig kunt zeggen dat je niet weet waar het vandaan kwam”, zei zij tegen RNZ. Daar komt nog bij dat RNZ de brief al eerder toegespeeld had gekregen en die versie kon vergelijken met de vrijgegeven versie, waaruit onder meer de hierboven geciteerde passages waren verwijderd.

Costello verlaagde accijnzen

Onlangs werd bekend dat minister Costello stilletjes de accijns op verhitte tabak heeft gehalveerd. Daar was voor gepleit vanuit de New Zealand Tax Payers Union, waar Costello eerder bestuurslid van was. Uit het uitgelekte lobbyplan van Philip Morris blijkt dat deze ogenschijnlijke grassroots-organisatie als een van de frontorganisaties van de tabaksfabrikant fungeerde en ook geld kreeg van de industrie.

Met de accijnsverlaging ging Costello bovendien in tegen de adviezen van ambtenaren van het ministerie van Volksgezondheid. Die geloven namelijk niet in de verminderde schadelijkheid van rookalternatieven zoals verhitte tabak. Inmiddels is ook gebleken dat deze producten eveneens kankerverwekkend zijn en, hoewel ze worden neergezet als dé manier om een ‘rookvrije toekomst’ te kunnen bewerkstelligen, wel degelijk rook produceren. Het Trimbos-instituut constateerde eerder dit jaar dat de verhitting van de tabak in de zogenoemde heat-not-burn-producten toch ook een vorm van verbranden is, zij het onvolledig. Een rookloze toekomst kan met behulp van dit soort alternatieve tabaksproducten dus per definitie nooit worden bereikt.

Blijvend verdienen aan verslaving

Philip Morris wil rokers dan ook laten overstappen op zijn verhitte-tabaksproducten, niet omdat dat minder schadelijk voor hun gezondheid zou zijn, maar omdat de tabaksfabrikant zo langer van de nicotineverslaving van zijn klanten kan profiteren. Roken wordt wereldwijd met tal van antirookmaatregelen teruggedrongen en die regelgeving is nog niet zo strikt voor alternatieve tabaksproducten. Door die producten als ‘een gezond alternatief’ in de markt te zetten, zaait Philip Morris twijfel en als een overheid in die claim meegaat, zal strikte regelgeving uitblijven.

‘Het narratief in de hand houden’

In juli zocht een klokkenluider uit Japan het nieuws om aan de hand van interne documenten te laten zien dat Philip Morris achter de schermen andere bedoelingen heeft met alternatieve tabaksproducten dan het in zijn ‘rookvrije toekomst’-marketing laat zien. Uit het uitgelekte lobbyplan voor Nieuw-Zeeland blijkt hetzelfde. “Het is essentieel dat we proactief het narratief over Philip Morris Nieuw-Zeeland, onze producten en in het bijzonder onze potentiële contributie aan ‘harm reduction’ in de hand houden”, staat er in het document.

De inmenging van de tabaksfabrikant in de Nieuw-Zeelandse politiek is een flagrante inbreuk op het internationale antirookverdrag FCTC van de Wereldgezondheidsorganisatie, waar 180 landen waaronder Nieuw-Zeeland partij in zijn. Artikel 5.3 in het verdrag ziet op het uitsluiten van invloed door de tabaksindustrie op het tabaksbeleid.