Meer dan de helft van de jongeren in Vlaanderen die e-sigaretten gebruiken, rookt ook klassieke tabaksproducten. Dat blijkt uit onderzoek van Kom op tegen Kanker. ‘De studie legt de zorgwekkende samenhang tussen vapen en roken bij jongeren bloot.’

Door de webredactie

Net als eerder in Nederland is vastgesteld, blijken ook jongeren in Vlaanderen e-sigaretten en traditionele sigaretten door elkaar te gebruiken. Uit onderzoek in opdracht van de Vlaamse organisatie Kom op tegen Kanker onder 6.300 jongeren tussen de 12 en 26 jaar komt naar voren dat ruim de helft van de jongeren die vapen (52 procent), ook klassieke tabaksproducten zoals sigaretten gebruikt. Eén op de acht jongeren (13 procent) in Vlaanderen gebruikt volgens het onderzoek e-sigaretten en 45 procent daarvan doet dat dagelijks.

“De studie legt de zorgwekkende samenhang tussen vapen en roken bij jongeren bloot”, stelt Veerle Maes, expert kankerpreventie van Kom op tegen Kanker. Dat geldt zeker voor de jongste leeftijdsgroep van 12- tot 15-jarigen, zegt zij. “51 procent van wie zowel tabak rookt als vapet, geeft aan dat het begon bij vapen.”

Ook in Nederland dubbelgebruik

Vorig najaar constateerde het Trimbos-instituut dat van de Nederlandse jongeren tot 25 jaar die maandelijks e-sigaretten gebruiken, 69 procent ook maandelijks sigaretten rookt. En de recente ScholierenMonitor van het Trimbos-instituut constateerde dat van de leerlingen tussen de 12 en 16 jaar die dagelijks vapen, bijna een op de drie (30 procent) ook dagelijks sigaretten rookt. Bijna de helft van de leerlingen (49,4 procent) die in de laatste maand een vape had gebruikt, had ook in de laatste maand een sigaret gerookt.

Vergelijkbare cijfers dus als uit het Vlaamse onderzoek naar voren komen en die daar ook als zeer verontrustend worden gekwalificeerd. Maes: “De mythe dat vapen onze jongeren zou weghouden van de sigaret, wordt op basis van dit onderzoek ontkracht. De studie legt de verontrustende relatie tussen vapen en roken ook nog op andere manieren bloot. In de jongste categorie, de 12- tot 15-jarigen, geeft 51 procent van degenen die al gerookt én gevapet hebben aan dat ze eerst de vape gebruikten. Eén op vijf rokers antwoordt ‘helemaal akkoord’ op de stelling ‘Vapen heeft me benieuwd gemaakt naar roken’. Dat is een niet te miskennen signaal.”

Grote invloed ouders

Het onderzoek laat ook de invloed zien van het voorbeeld dat ouders geven. Onder jongeren uit gezinnen waar geen van beide ouders vapet, gebruikt 11 procent een e-sigaret. Onder jongeren met een vapende ouder, is het percentage dat vapet 25 procent en met twee vapende ouders komt dat uit op 42 procent. Maes: “De conclusie is: zien vapen doet vapen. De onderzoeksresultaten geven bovendien aan dat zien vapen, ook doet roken. Hier gaat het bij geen, één of twee vapende ouders over respectievelijk 7 procent, 14 procent of 29 procent rokende jongeren.”

Nauwelijks handhaving leeftijdsgrens

En net als in Nederland is de naleving van de leeftijdsgrens voor aankoop van rookwaren belabberd. 40 procent van de minderjarigen geeft in het onderzoek aan zelf zijn tabaksproducten aan te schaffen in nachtwinkel of benzinestation. Voor vapes ligt dat percentage op 32. Ook Maes dringt daarom aan op betere handhaving. “Uit controles van de FOD Volksgezondheid van vorig jaar bleek dat meer dan 70 procent van de handelaars de leeftijdsgrens niet respecteert bij de verkoop van tabak of vapes. Het is dus duidelijk dat ons land dringend meer moet inzetten op handhaving van het verbod.” Extra investeringen in handhaving verdien je als samenleving uiteindelijk terug door dalende kosten voor de gezondheidszorg, stelt Maes.

Nicotinee pleit voor aparte handhaver

In Nederland dringt Rookpreventie Jeugd (RPJ) ook al langer aan op betere handhaving van de leeftijdsgrens voor rookwarenverkoop. In het mede door RPJ geïnitieerde burgerinitiatief Nicotinee is het voorstel opgenomen om een aparte, alleen op de bescherming van kinderen gerichte toezichthouder in het leven te roepen. Zo’n gespecialiseerde handhaver kan zich specifiek richten op naleving van de leeftijdsgrens en het verbod op (online)promotie van tabak en andere rookwaren. Het burgerinitiatief, inmiddels bijna 47.000 keer ondertekend, is onlangs door de Tweede Kamer ontvankelijk verklaard, zodat het op een later moment in de Kamercommissie VWS op de agenda zal komen.