Uit de meest recente opgave van tabaksbedrijven zelf blijkt dat zij in 2023 800.000 euro aan beïnvloeding van Franse politici en beleidsmakers besteed hebben. Door parlementariërs voor hun karretje te spannen weten tabaksfirma’s onder meer accijnsverhogingen tegen te houden.

Door de webredactie

Tabaksfabrikanten hebben vorig jaar in Frankrijk 805.922,55 euro uitgegeven aan lobbyactiviteiten richting de overheid. Dat is tenminste het bedrag dat vier tabaksproducenten en twee brancheorganisaties hebben opgegeven bij de overheid. Volgens Génération sans tabac zijn de lobby-uitgaven van de industrie vorig jaar 13 procent toegenomen in vergelijking met 2022.

Sinds 2016 moeten tabaksfabrikanten en -organisaties het Franse ministerie van Volksgezondheid jaarlijks melden hoeveel geld ze hebben uitgegeven aan lobbyisten in dienst, aan lobbybureaus en consultancies en aan giften aan beleidsmakers. In 2023 ontving het ministerie opgaven van 35 bedrijven en organisaties, waarvan 29 aangaven geen uitgaven voor beleidsbeïnvloeding te hebben gedaan. De lobby van deze bedrijven loopt via de brancheorganisaties.

PMI heeft meeste lobbyisten in dienst

In volgorde van opgegeven bedragen worden genoemd de federatie van sigarenfabrikanten (Fédération des fabricants de cigares, FFC – € 228.031), British American Tobacco (BAT – € 199.436,25), de vereniging van leveranciers van rooktabak (l’Association des fournisseurs de tabacs à fumer, AFTF – € 129.600), Philip Morris International (PMI – € 104.060,86), voormalig staatsmonopolie en nu onderdeel van Imperial Brands SEITA (Société nationale d’exploitation industrielle des tabacs et allumettes – € 81.315,94) en Japan Tobacco International France (JTI – €63.548,50).

Uit de opgaven blijkt dat PMI de meeste lobbyisten in huis heeft, acht werknemers die bij elkaar 0,07 fte aan beïnvloeding besteedden ter waarde van € 14.395,86. BAT betaalde € 10.436 voor 0,12 fte van drie werknemers en in totaal € 189.000 aan drie consultancies waaronder EY Conseil. Advocaten van Ernst & Young werkten blijkens de opgave ook voor PMI.

Werkelijke bedragen zijn hoger

In december 2023 kwam de Alliance contre le tabac (ACT) al tot de conclusie dat jaarlijks minimaal 1,15 tot 1,7 miljoen euro wordt uitgegeven aan beïnvloeding van politici en beleidsmakers. Daarin zijn ook de budgetten van de Federatie van tabakswinkeliers (Confédération des buralistes – € 200.000-300.000) en verschillende andere professionele organisaties (€ 175.000-200.000) meegerekend. De ACT gaat ervan uit dat de genoemde bedragen een onderschatting zijn van de werkelijke uitgaven. Volgens Génération sans tabac zijn de lobbyactiviteiten niet zonder succes geweest, gezien het feit dat er geen enkele fiscale maatregel is aangenomen om het tabaksgebruik te verminderen tijdens debatten in oktober 2023 in de Franse Assemblée.

In 2023 benoemde het Comité nationale contre le tabagisme (CNCT) al eens een aantal parlementsleden die al te innige banden met de tabaksindustrie onderhielden. Zo is huisarts en afgevaardigde voor Rassemblement national (RN) Joëlle Mélin dikke vrienden met de federatie van tabakswinkeliers en in het parlement een verklaard tegenstander van indexatie van de accijnzen aan de inflatie. Andere parlementariërs die zich inlaten met de industrie waarschuwen ook voor illegale handel, een vast argument van de tabaksindustrie tegen accijnsverhogingen.

Gedragscode Assemblée noemt FCTC 5.3

Deze parlementariërs trekken zich kennelijk niets aan van de gedragscode van de Franse Assemblée nationale. In 2022 is daar een passage aan toegevoegd over artikel 5.3 van het internationale Kaderverdrag inzake tabaksontmoediging (FCTC) van de Wereldgezondheidsorganisatie en hoe gedelegeerden dienen om te gaan met tabakslobbyisten. Het artikel 5.3 schrijft voor dat de tabakslobby geen invloed moet kunnen uitoefenen op beleidsvorming.

In Nederland speelt al langer de discussie over toepassing van artikel 5.3 in de Tweede Kamer. Het vorige kabinet liet een beslissing daarover aan de Tweede Kamer, die nooit tot een gedragscode of transparantieregister is gekomen. Tijdens het debat over de regeringsverklaring op 4 juli jl. heeft wel een grote meerderheid zich achter een motie van Laurens Dassen (Volt) geschaard, waarin het kabinet wordt opgeroepen een lobbyparagraaf op te nemen in het regeerakkoord waaruit duidelijk wordt met welke externe partijen is gesproken tijdens het opstellen van het akkoord en wat hun invloed is geweest.