Twaalf leden van de Franse Assemblée Nationale komen met een wetsvoorstel dat tabaksfabrikanten verplicht niet meer sigaretten te leveren dan de binnenlandse consumptie van een land rechtvaardigt. Zo hopen zij de parallelle handel van door de industrie zelf geproduceerde tabak tegen te gaan.

Door de webredactie

Een sigaret moet gerookt worden in het land waar die gekocht is. Dat is in de kern het voorstel van een twaalftal leden van de Franse Assemblée Nationale. Zij willen een eind maken aan de parallelle import van sigaretten door Europees voor te schrijven dat tabaksfabrikanten aan landen precies de hoeveelheid sigaretten leveren die in elk land worden geconsumeerd. De parlementariërs dringen erop aan dat dit wordt geregeld bij de herziening van de EU-Tabaksproductenrichtlijn, die naar verwachting kort na de Europese verkiezingen van juni 2024 zal worden ingezet. Met een voorstel tot wijziging van de Franse belastingwet nemen zij alvast op nationaal niveau een vergelijkbare stap.

In de toelichting bij het wetsvoorstel schrijven de volksvertegenwoordigers dat in tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, het niet de tabaksfabrikanten zijn die gedupeerd worden door de parallelle handel in tabak. Ze zijn er zelf, zoals TabakNee ook meermaals heeft beschreven, de oorzaak van. Tabaksproducenten leveren namelijk met opzet aan landen met een laag accijns-regime veel meer van hun producten dan binnenlands wordt geconsumeerd.

Veel meer sigaretten geleverd dan nodig

De parlementariërs geven daarvan enkele voorbeelden. In Luxemburg, waar jaarlijks 600 miljoen sigaretten worden geconsumeerd, leveren de producenten 3 miljard sigaretten. Dankzij lagere accijns is tabak in Luxemburg goedkoper dan in de buurlanden, zodat het surplus de grens over gaat. Soms met particulieren die zich aan de Europese invoerregels houden, maar net zo goed met containers tegelijk.

Een ander voorbeeld is Andorra, waar de binnenlandse consumptie 120 miljoen sigaretten bedraagt (cijfer uit 2015), maar waar 850 miljoen sigaretten worden geleverd. Andersom krijgen tabakswinkels in Frankrijk minder dan 32 miljard sigaretten geleverd, terwijl er jaarlijks 49 miljard worden geconsumeerd. Het verschil komt voor de helft uit Oost-Europese landen waar de tabaksfabrikanten hun fabrieken hebben staan (in Oekraïne, Kosovo, Bulgarije en Belarus) en voor de andere helft via grensoverschrijdende aankopen in landen met een lager accijnsregime.

‘Propaganda en manipulatie van industrie’

De Assemblée-leden baseren zich op gegevens van twee gezondheidsorganisaties, de Alliance Contre le Tabac (ACT) et het Comité National Contre le Tabagisme (CNCT), die volgens de auteurs “perfect hebben aangetoond dat de verhalen van tabaksproducenten over de explosie van namaak neerkwamen op propaganda en manipulatie ten dienste van hun lobbywerk.” Ook constateren zij: “Het doel van tabaksfabrikanten is het bevorderen van de beschikbaarheid van tabak tegen lage prijzen, om het volksgezondheidsbeleid dat gebaseerd is op hoge belastingen op tabaksproducten te omzeilen.”

De auteurs baseren hun plan ook op bepalingen in het Protocol ter uitbanning van illegale handel in tabaksproducten van de Wereldgezondheidsorganisatie. Dit protocol zou dit jaar in werking moeten treden, maar omdat de jaarvergadering van de landen die het protocol ondertekenden is uitgesteld, is het de vraag of dit ook echt gaat gebeuren.

Oproep aan EU-parlement

In de memorie van toelichting roepen de parlementariërs hun collega’s in het Europees parlement op om deze bepalingen in het Protocol over te nemen bij de herziening van de Tabaksproductenrichtlijn. Elke lidstaat zou jaarlijks in december moeten aangeven hoeveel er geleverd mag worden in het volgende jaar, met een marge van 5 procent. “Zo zullen de fabrikanten in de toekomst in de 27 landen van de EU niet meer tabak kunnen leveren dan de markt vraagt.” In afwachting daarvan moet Frankrijk, een van de landen die het meest getroffen wordt, het goede voorbeeld geven.

Het voorstel tot aanpassing van de Franse belastingwet gaat volgens de opstellers de bron van parallelle markt doen opdrogen, het gezondheidsbeleid weer in handen geven van de politiek, 5 miljard euro extra aan accijnsinkomsten opleveren en door het verminderen van de consumptie (doordat rokers nu de hogere prijs moeten betalen) de sociale kosten van het roken drastisch verlagen.