De jaarlijkse bijeenkomst van landen die het internationale Kaderverdrag inzake tabaksontmoediging van de WHO ondertekend hebben, gepland voor eind november in Panama, is uitgesteld vanwege onrust in het land.

Door de webredactie

De tiende Conference of the Parties (COP10) van de ondertekenaars van de Framework Convention on Tobacco Control (FCTC) van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), die voor eind november op het programma stond, is uitgesteld tot 2024, zo meldt een bericht van het FCTC-secretariaat. Hetzelfde geldt voor de derde editie van de Meeting of the Parties (MOP3) van de landen die het Protocol ter uitbanning van illegale handel in tabaksproducten ondertekenden. Tijdens deze bijeenkomsten bespreken 180 landen nieuwe maatregelen om tabaksgebruik en illegale handel in tabaksproducten tegen te gaan.

Het uitstel hangt samen met de veiligheidssituatie in Panama. Sinds drie weken is er onrust in het Midden-Amerikaanse land over het besluit van de regering om de concessie van de grootste kopermijn van Centraal-Amerika voor 40 jaar te verlengen, aldus Franceinfo. De beslissing zorgt voor een felle controverse tussen milieuactivisten en voorstanders van het economische belang. Op 3 november was er een grote demonstratie in Panama Stad. Op 7 november zijn twee milieudemonstranten die een snelweg blokkeerden vermoord door een boze inwoner.

Economie vs. milieuschade

De open kopermijn op 240 kilometer van Panama Stad strekt zich uit over een gebied van 17.000 hectare en exporteert 300.000 ton koper per jaar. De mijn is goed voor 4 procent van het bruto binnenlands product en voor 75 procent van de inkomsten uit export van Panama.

Milieuactivisten zien echter vooral de enorme milieuschade door de mijn: vervuilde rivieren, dode vissen, huidproblemen bij mensen die in de omgeving van de mijn wonen. Bovendien ligt de mijn in een beschermd natuurgebied waar inheemse gemeenschappen wonen. Schimmige politieke processen rond de verlening van de concessie, die eerder door het hooggerechtshof ongrondwettelijk was verklaard, zorgden voor olie op het vuur.

Meer tijd voor tabakslobby

De COP en MOP, die van 27 tot 30 november gehouden zouden worden, zijn uitgesteld nadat de regering van Panama de WHO had laten weten dat de veiligheid van de conferentiegangers niet kon worden gegarandeerd. De bijeenkomsten worden nu zo snel als mogelijk in 2024 gehouden, in principe nog steeds in Panama.

Het uitstel biedt tabaksfirma’s meer tijd om alsnog ingangen bij het landenoverleg te vinden. De WHO waarschuwde voorafgaand aan de bijeenkomsten dat elke invloed van de tabaksindustrie op de besluitvorming moet worden tegengegaan. Iedereen die banden onderhoudt met de tabaksindustrie is nadrukkelijk uitgesloten van deelname. Op de agenda van de COP10 staat onder meer overleg over nieuwe regels om het gebruik van alternatieve tabaksproducten als e-sigaretten en verhitte tabak te beperken.

De industrie wil echter dat deze producten om de vermeende beperkte schadelijkheid ervan juist onder de aandacht van rokers gebracht worden. ‘Harm reduction’ is hun mantra en rokers van traditionele sigaretten zouden daarover geïnformeerd moeten kunnen worden. In werkelijkheid zijn de alternatieve producten een manier om nieuwe groepen rokers aan de nicotine te krijgen. Eind oktober bracht een gelekte interne e-mail van een Philip Morris International-topman aan het licht dat het tabaksbedrijf alles op alles zet om invloed op de COP10-beraadslaging te kunnen uitoefenen. Personeel wereldwijd werd opgeroepen om “iedere connectie, iedere ingang, politiek of technisch” bij deelnemers aan de COP te vinden om de standpunten van de tabaksfabrikant onderdeel van de onderhandelingen te maken.

Blijvende bescherming tegen tabak

Het FCTC-secretariaat blijft ondertussen, aldus het uitstelbericht, “de partijen bij de WHO-FCTC en het Protocol ter uitbanning van de illegale handel in tabaksproducten ondersteunen bij het nakomen van hun verplichtingen uit hoofde van de verdragen en bij het beschermen van huidige en toekomstige generaties tegen de verwoestende gevolgen voor de gezondheid, de maatschappij, het milieu en de economie van tabaksconsumptie en de blootstelling aan tabaksrook.”