René Moerland, net vier jaar hoofdredacteur van NRC, stapt over naar de Europese politieke website Euractiv. Deze website neemt geld aan van de tabaksindustrie voor betaalde artikelen die bedoeld zijn om het Europese tabaksbeleid te beïnvloeden.

Door de webredactie

NRC maakt vandaag bekend dat zijn hoofdredacteur René Moerland begin 2024 overstapt naar de website Euractiv. Deze website, die in meer dan tien talen over het beleid van de Europese Unie bericht, plaatst regelmatig door de tabaksindustrie gesponsorde artikelen. Dat wordt bij de artikelen ook vermeld, met de bewering dat de berichtgeving niettemin onafhankelijk is. Topmensen van de sponsorende bedrijven Philip Morris International en Japan Tobacco International krijgen desondanks in die artikelen ruim gelegenheid om hun visie te delen. Daarmee is Euractiv zonder meer een vehikel voor de lobby van de industrie.

Euractiv werd dit voorjaar overgenomen door de Belgische uitgeverij Mediahuis, dat ook NRC, De Telegraaf en de regionale kranten Noordhollands Dagblad, Haarlems Dagblad, Leidsch Dagblad, IJmuider Courant en De Gooi- en Eemlander, Leeuwarder Courant, Dagblad van het Noorden en Friesch Dagblad en De Limburger uitgeeft.

‘Belangrijk publiek domein’

Moerland is sinds 2019 hoofdredaceur van NRC. In het bericht in de krant staat dat Moerland de afgelopen maanden al betrokken was bij het opstellen van een strategisch plan voor Euractiv. Mediahuis heeft met de site de ambitie “een belangrijke journalistieke speler in het Europese politieke veld te worden”, schrijft de krant. In een toespraak tot het personeel van NRC zei Moerland: “Het is een belangrijk publiek domein, van beslissende invloed voor onze democratieën, maar het journalistieke veld is nog onvolwassen. Naast Politico en grote Engelstalige media zijn eigenlijk alle belangrijke media gericht op maar een fragment van de Europese politieke dynamiek – namelijk hun nationale publiek.”

Betaalde inhoud  

Vorig jaar oktober berichtte TabakNee voor het eerst over de sponsoring van Euractiv door PMI en JTI. De website plaatste toen een dossier onder de titel ‘The EU future of novel tobacco products’ (De toekomst van nieuwe tabaksproducten in de EU). Dit Special Report in de categorie ‘Health’ wordt gesponsord door PMI. Die sponsoring, die duidelijk wordt vermeld, “stelt Euractiv in staat om aanvullende redactionele middelen te besteden aan het breder en dieper behandelen van het onderwerp”, staat erbij. En ook dat Euractivs redactionele inhoud onafhankelijk is van zijn ondersteuners.

In werkelijkheid helt het dossier overduidelijk over naar promotie voor ‘harm reduction’, de term waarmee de tabakslobby bij politici en beleidsmakers de handen op elkaar probeert te krijgen voor alternatieve tabaksproducten (e-sigaretten, verhitte tabak, snus) die minder schadelijk zouden zijn voor de gezondheid dan traditionele sigaretten. 

Beleidsdebat van Euractiv en PMI

Op een aparte pagina over corporate sponsoring beschrijft Euractiv dat Special Reports onder het kopje betaalde ‘Content Productie’ vallen. De pagina noemt ook de voordelen voor de adverteerder, zoals reputatieopbouw en promotie. Maar ook het vergroten van het bewustzijn over een onderwerp wordt genoemd, met als toelichting: “Informeer beleidskringen in Brussel en de lidstaten over de specifieke EU-beleidskwesties die het belangrijkst zijn voor uw organisatie.”

Euractiv biedt adverteerders ook de mogelijkheid om in gezamenlijke workshops of presentaties een onderwerp verder uit te diepen. Ook daar maakte PMI gebruik van. Deze zomer organiseerden Euractiv en PMI samen een beleidsdebat over illegale handel in tabak. Het ‘debat’ vond plaats in het Euractiv Network Office recht tegenover het Berlaymont, waar de Europese Commissie zetelt. De discussie werd gevoerd met een voormalige brigadier van de Colombiaanse politie, een belastingexpert, een econoom van de Poolse werkgeversvereniging en PMI’s hoofd Preventie illegale handel. 

Tijdens de bijeenkomst werd gewaarschuwd dat de illegale handel in tabak in Europa stijgt, waarbij werd verwezen naar het jongste rapport van KPMG in opdracht van PMI. Als opdrachtgever weet PMI die rapporten te manipuleren, waardoor ze volstrekt onbetrouwbaar zijn. Om die reden plaatste KPMG in het jongste rapport een disclaimer, waarin onder meer staat dat de gegevens niet zijn bedoeld om gebruikt te worden door toezichthouders of beleidsmakers. Euractiv plaatste uiteraard een verslag van de bijeenkomst op de site.

TabakNee vroeg René Moerland om een reactie, maar die wilde niet antwoorden.