Het gebruik van e-sigaretten zorgt voor ten minste evenveel DNA-schade als het gebruik van tabak, blijkt uit Amerikaans onderzoek. Dat betekent dat ook het roken van e-sigaretten de kans op kanker significant verhoogt.

Door de webredactie

De e-sigaret wordt door de nicotine-industrie gepresenteerd als de oplossing voor de tabaksepidemie. Bijna twintig jaar na de introductie van de eerste e-sigaret op de Amerikaanse markt is er echter nog steeds geen hard bewijs dat dit product een positief effect heeft op de volksgezondheid. Toch geloven veel mensen, voornamelijk jongeren, dat vapen niet schadelijk is. “Het is gewoon waterdamp, alsof je in de sauna zit. Dat is ook niet ongezond, toch?” zei een winkelmedewerker in 2019 tegen een undercoverjournalist van Radar. Lobbyisten, frontgroepen voor de tabaksindustrie en medewerkers van vapewinkels blijven op basis van selectief gekozen wetenschappelijk onderzoek beweren dat de e-sigaret 75 tot 95 procent minder schadelijk is dan de tabakssigaret en niet leidt tot kanker. Onderzoek dat positief is over de e-sigaret wordt vaak gesponsord door de tabaksindustrie, soms zonder dat te vermelden. Bij verwijzing naar het langlopende Britse Cochrane-literatuuronderzoek naar de e-sigaret als stophulpmiddel blijft onvermeld dat de conclusies veel slagen om de arm houden en dat nader onderzoek nodig is voordat definitieve conclusies kunnen worden getrokken.

Steeds meer aanwijzingen voor gezondheidsschade

Het analyseren van de gezondheidsgevolgen van het roken van e-sigaretten is complex en tijdrovend. E-sigaretten kunnen namelijk enorm van elkaar verschillen qua samenstelling en in de e-vloeistoffen worden duizenden verschillende onbekende chemicaliën gebruikt. Daarnaast roken veel e-sigaretgebruikers ook tabakssigaretten. Toch brengen steeds meer onderzoeken het gebruik van e-sigaretten in verband met dezelfde levensbedreigende ziekten die we associëren met tabaksrook. Zo hebben Amerikaanse onderzoekers vorig jaar aangetoond dat langdurig vapen kan leiden tot chronische longziekten. Daarnaast waarschuwden ze voor de mogelijkheid dat het fijnstof in e-sigaretrook longkanker kan veroorzaken.

Nieuw Amerikaans onderzoek van de Keck School of Medicine van USC laat zien dat het gebruik van e-sigaretten inderdaad zorgt voor een aanzienlijk verhoogd risico op kanker. Vapen veroorzaakt namelijk evenveel DNA-schade als het roken van sigaretten. De onderzoekers maken voor het eerst duidelijk onderscheid tussen mensen die exclusief e-sigaretten roken en mensen die alleen sigaretten roken.

DNA-schade in mondcellen

De onderzoekers bestudeerden mondcellen van 72 mensen verdeeld over drie groepen: sigaretrokers, e-sigaretgebruikers en mensen die helemaal niet roken. Ze keken specifiek naar mondcellen, omdat die als eerste in contact komen met de chemicaliën in de rook. Deelnemers die alleen e-sigaretten rookten, werden ook gevraagd naar het type apparaat en de gebruikte smaken. Door middel van vragenlijsten, interviews en biochemische tests werden de waargenomen gezondheidseffecten rechtstreeks in verband gebracht met het roken.

De sigaretrokers vertoonden 2,2 keer meer DNA-schade dan niet-rokers. Deelnemers die e-sigaretten rookten, hadden zelfs 2,6 keer meer DNA-schade dan mensen die nooit hadden gerookt. Bovendien werd er gevonden dat hoe vaker mensen e-sigaretten rookten, des te meer schade er optrad in de mondcellen, vergelijkbaar met het gebruik van tabakssigaretten. Het roken van ‘vape-pods’ (naast wegwerp-vapes de voor jongeren meest toegankelijke e-sigaretsoort) en zoete, fruit- of muntsmaakjes leidde tot hogere niveaus van DNA-schade in vergelijking met andere soorten e-sigaretten en tabakssmaak.

‘Hoe meer DNA-schade, hoe groter de kans op kanker’

Longarts en activist tegen de tabaksindustrie Pauline Dekker benadrukt in een aflevering van Radar over het onderzoek naar DNA-schade en e-sigaretten dat de resultaten uiterst serieus moeten worden genomen. “De schade aan het DNA zorgt ervoor dat cellen ongecontroleerd kunnen delen. Een ongecontroleerde celdeling zorgt voor kanker. Hoe meer DNA-schade, hoe groter de kans op kanker”, legt ze uit. Naast kanker kan DNA-schade ook leiden tot een verhoogd risico op andere chronische ziekten, zoals ontstekingsziekten.

In Nederland zullen vanaf 1 oktober van dit jaar alle smaken voor e-sigaretten, behalve tabak, definitief uit de handel worden genomen, een positieve stap om e-sigaretten minder aantrekkelijk te maken voor jongeren. Het is echter belangrijk dat nieuwe informatie over de schadelijkheid van e-sigaretten, zoals de onderzoeksresultaten van de Keck School of Medicine, jongeren ook snel bereikt. “Als iemand op zijn 15e begint met roken, zien we meestal pas rond het 40e levensjaar kanker ontstaan. Moeten we 25 jaar wachten tot we verschillende vormen van kanker gerelateerd aan e-sigaretten zien ontstaan voor we actie ondernemen? Natuurlijk niet”, aldus Dekker. Als je op tijd stopt, dan is het lichaam nog in staat is om DNA-schade te repareren, benadrukt ze.