De Tsjechische nationaal coördinator drugsbestrijding Jindřich Vobořil gebruikt het huidige voorzitterschap van Tsjechië van de EU om het tabaksbeleid van de EU richting ‘schadebeperking’ te bewegen. Want ‘een verslavingsvrije wereld is een utopie’. Europarlementariërs lijken gevoelig voor zijn verhaal.

Door de webredactie

“Als ik een dochter van 16 heb die ergens gaat roken, dan heb ik liever dat ze een nicotinezakje of een elektronische sigaret meeneemt.” Deze quote werd door iDNES opgetekend uit de mond van de Tsjechische nationaal coördinator drugsbestrijding Jindřich Vobořil. Deze propagandist van ‘harm reduction’ (schadebeperking) gebruikt het huidige voorzitterschap van Tsjechië van de EU om in Brussel e-sigaretten en andere alternatieve nicotineproducten als oplossing van de tabaksverslaving te positioneren.

Vorige week organiseerde het Tsjechische Institute for Rational Addiction Policies (IRAP), dat door Vobořil wordt geleid, in Brussel een bijeenkomst van nationale beleidsmakers en experts op het gebied van verslaving om het Tsjechische voorzitterschap van de Raad van Ministers te bespreken en de beste manieren om verschillende verslavingen (alcohol, tabak, gokken, digitale technologie) op Europees niveau aan te pakken.

“Een wereld zonder drugs, tabak en alcohol is niet realistisch en misschien niet gezond voor mensen hun geestelijke gezondheid. Extreme maatregelen hebben weinig effect op verslavingsgedrag”, zei Vobořil daar volgens een door BusinessWire verspreid persbericht. “Wat we effectief kunnen doen is de impact minimaliseren. Verslavingsbeleid zou volwassenen toegang moeten bieden tot minder verslavende producten en mensen hun eigen keuzes laten maken.” Een lobbyist van de nicotine-industrie had het niet beter kunnen formuleren.

‘Rookvrije generatie is onhaalbaar’

Aanwezigen kregen een ‘wetenschappelijk’ rapport voorgeschoteld met voorbeelden van succesvolle schadebeperking op het vlak van alcohol en tabak in Tsjechië. En ook Aleš Rod, directeur van het Tsjechische Centrum voor Economische en Marktanalyse (CETA) en een verklaard liberaal, presenteerde een studie naar best practices in de aanpak van tabaksverslaving, in het bijzonder in Tsjechië en Zweden. Dit rapport ‘A new approach to tobacco legislation’ (Een nieuwe benadering van tabakswetgeving) heeft als ondertitel ‘The case for harm reduction in CEE and the EU’ (Pleidooi voor schadebeperking in Centraal- en Oost-Europa en de EU).

Het rapport stelt dat met de bestaande regelgeving het doel van een rookvrije generatie per 2040, waarbij geen jongeren meer roken en minder dan 5 procent van de volwassenen nog rookt, niet wordt gehaald. ‘Abstinentie en verboden’ zijn niet de weg hiernaartoe, dus “zouden Europese beleidsmakers schadebeperking als een alternatieve benadering moeten overwegen.” En zulk beleid “omvat ook een actieve betrokkenheid van de beleidsmaker met zowel de academische wereld als de industrie om informatie uit te wisselen met het doel geïnformeerde en op bewijs gebaseerde beleidsbeslissingen te nemen.”

EP-lid: ‘Luister naar de experts’

Kortom, ruim baan voor e-sigaretten, snus en andere nicotine-alternatieven, en artikel 5.3 van het antirookverdrag FCTC van de Wereldgezondheidsorganisatie over het beschermen van tabaksbeleid tegen de invloed van de industrie moet overboord. Het werd in Brussel onder meer aangehoord door het Tsjechische Europees Parlementslid Radka Maxová van de Tsjechische Sociaal Democratische Partij, die onder meer lid is van de Commissie Milieu, Volksgezondheid en Voedselveiligheid. Volgens het persbericht zei zij bij de bijeenkomst: “Het Europees Parlement heeft een helder signaal afgegeven in zijn rapport over Europe’s Beating Cancer Plan door het belang te benadrukken van realistisch, op bewijs gebaseerd beleid. De Europese Commissie zou moeten luisteren naar de experts en een rationele, wetenschappelijk gefundeerde benadering moeten volgen.”

Invloedrijke stem in Brussel

Jindřich Vobořil blijkt een invloedrijk pleitbezorger van de ‘harm reduction’-fabel, die compleet uit de koker van de nicotine-industrie komt. Vobořil wist de huidige regering van Tsjechië te overtuigen van een geïntegreerde aanpak van alle verslavingen op basis van risicobeperking. Als nationaal coördinator drugsbestrijding rapporteert Vobořil rechtstreeks aan de premier van Tsjechië. Vanuit die positie is Vobořil zeer actief in Brussel om er beleidsmakers en parlementsleden te winnen voor zijn gedachtegoed. The Brussels Times biedt hem ruimte om te beweren dat een verslavingsvrije wereld een utopie is, en in een tweede artikel om toe te voegen dat Europarlementariërs die van zijn visie horen als een blad aan een boom draaien en overtuigd raken van de voordelen van risicovermindering. Maar, schrijft hij ook, “onze reis naar een gezonder Europa is nog niet voorbij. We zullen de complexiteit van verslavingen moeten blijven uitleggen en verslavingsgedrag moeten humaniseren en destigmatiseren.” Ook Euractiv, een pan-Europees nieuwsmedium dat zich door de tabaksindustrie laat sponsoren, biedt Vobořil een podium.

Hierom is schadebeperking geen goed idee

Voor de goede orde nog even de argumenten waarom schadebeperking niet de goede weg is om nicotineverslaving tegen te gaan:

• E-sigaretten bevatten ook schadelijke stoffen en de effecten daarvan op langere termijn zijn nog volstrekt onduidelijk.
• Voor zover van ‘minder schadelijk’ sprake kan zijn bij e-sigaretten, geldt dit alleen voor rokers van traditionele tabakssigaretten. E-sigaretten (vapes) hebben echter vooral grote aantrekkingskracht op jongeren die nog niet roken. Het inademen van e-sigaretdamp is per definitie schadelijker dan het inademen van schone lucht.
• Jongeren die met e-sigaretten beginnen hebben drie keer meer kans om (ook) tabakssigaretten te gaan roken, dan jongeren die geen e-sigaretten roken.
• Nicotinegebruik leidt bij kinderen tot concentratieverlies en verminderde ontwikkeling van de hersenen.