Eens in de zoveel tijd probeert Philip Morris met nieuw woordgebruik de aandacht te trekken. Nu doet de tabaksfabrikant dat in een nieuw rapport met het woord disruption (‘verstoring’). Het doel blijft hetzelfde: reclamemaken voor zijn alternatieve tabaksproducten en de klanten nicotineverslaafd houden, om zo lang mogelijk geld aan ze te blijven verdienen.

Door de webredactie

“De geschiedenis leert ons dat inspiratie ontstaat in tijden van verstoring”, begint Jacek Olczak, CEO van Philip Morris International, een ronkende quote aan het begin van een nieuw rapport van PMI, ‘Rethinking Disruption: Innovating for Better in an Era of Division’. “De grootste bedreiging van die inspiratie is niet in actie komen…”. Daarna opent het rapport met een gedurfd statement: “Verstoring is geen toevallige interesse van Philip Morris International. Het is onze levenskracht, onze belofte aan aandeelhouders en onze weg naar een transformatie ten goede. Het bevat de mogelijkheid voor een historische volksgezondheidsdoorbraak, die we aanbevelen aan beleidsmakers, gezondheidsexperts, de civiele maatschappij om te grijpen.”

Engelenzang en hemelvaart

Het is een statement dat vergezeld zou moeten gaan van engelenzang en alle tabakslobbyisten van minstens tien stoelen in de hemel moet verzekeren: zij zijn klaar met verdienen aan de verkoop van traditionele sigaretten en willen voortaan alleen nog verdienen aan iets dat volgens hen minder slecht zou zijn voor de gezondheid: hun alternatieve tabaksproducten. Ze voelen zich daarbij gesteund door eigen onderzoek, omdat 64 procent van de ondervraagden heeft gezegd dat ze het ermee eens zijn dat “nieuwe technologieën en innovaties een belangrijke rol spelen in het helpen vervangen van sigaretten door minder schadelijke alternatieven voor volwassen rokers”.

PMI probeert aan te haken bij VN-vergadering

Het rapport werd afgelopen week gelanceerd terwijl de Verenigde Naties haar Algemene Vergadering in New York hield, de jaarlijkse samenkomst van wereldleiders waar de grote wereldproblemen worden bediscussieerd. Philip Morris probeerde op allerlei manieren daarbij aan te haken. En het lukte ook om aandacht te krijgen, want CEO Olczak mocht aanschuiven bij CNN om hakkelend zijn nieuwe verstoringsevangelie te verkondigen. En ook het zakenblad Fortune gaf hem kritiekloos een podium. Eerder beschreven we al een symposium in New York waar achter de schermen vele lijntjes naar PMI liepen.

PMI werpt zich op als de oplossing voor de 8 miljoen doden die er jaarlijks te betreuren zijn ten gevolge van tabaksgebruik, juist veroorzaakt door de producten die het bedrijf zelf op de markt brengt en waar het jaarlijks miljarden aan verdient. Precies de reden waarom PMI en andere tabaksbedrijven door beleidsmakers en gezondheidsexperts dus zelf als het probleem worden gezien.

Omwenteling van de eigen markt

En terwijl Philip Morris onbekommerd miljarden tabakssigaretten blijft produceren, zegt het nu die markt te willen openbreken en verstoren met zijn ‘rookvrije’ alternatieven. Daarmee probeert het bedrijf al enige tijd aan te haken bij het wereldwijd steeds algemener wordende streven naar een rookvrije generatie. Nu wil het ons doen geloven dat het een omwenteling wil veroorzaken zoals de iPod de muziekmarkt op zijn kop zette. Om dat erin te hameren, komt het woord ‘disruption’ 154 keer langs in het rapport. Het moge duidelijk zijn: tijdens een topoverleg onder grootverdieners van de marketing- en lobby-afdeling van de sigarettenfabrikant, is bedacht dat het gebruik van ‘verstoring’ een nieuwe weg zal openen naar aandacht voor zijn rookalternatieven.

‘Rookloos’ met rook

Philip Morris moet ook wel met iets nieuws komen, want onlangs bleek uit onafhankelijk onderzoek dat uit de als ‘rookloos’ aangeprezen opwarmsigaret voor de IQOS, wel degelijk rook vrijkomt. En in die rook zitten schadelijke stoffen, zo blijkt uit onderzoek van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). De opwarmsigaretten bevatten bovendien veel hogere concentraties nicotine dan Philip Morris zelf stelt, zo bleek uit onderzoek van The Bureau of Investigative Journalism, wat ze aanmerkelijk verslavender maakt dan PMI wil doen geloven.

Verstoring is niet meer dan verschuiving

De IQOS is geen iPod, zoveel is duidelijk, en de verstoring van de eigen markt is niet meer dan een verschuiving van het ene nicotine-afleverende product naar het andere. Rokers moeten in de een of andere vorm blijven roken en vooral verslaafd blijven aan nicotine, want dat is nu eenmaal het businessmodel van de fabrikant. Minder schadelijk is nog steeds schadelijk, en de enige echte gezonde uitweg uit een rookverslaving is stoppen met iedere vorm van tabaks- en nicotinegebruik.

Ondertussen tracht de tabaksgigant, tegen de regels van het internationale Kaderverdrag inzake tabaksontmoediging van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO-FCTC) in, beleidsmakers te doen geloven dat ze zij aan zij staan in de strijd voor een ‘rookvrije’ toekomst. In werkelijkheid zoekt de nicotineproducent zo toestemming voor het voortzetten van zijn op verslaving gebaseerde miljarden-business. ‘Disruption’ is het zoveelste rookgordijn dat de tabaksindustrie probeert op te trekken. Pas als er een eind komt aan de nicotineverslaving in de wereld, is er sprake van een werkelijke omwenteling.