De regering van president Biden is van plan een wet te maken waarmee tabaksfabrikanten verplicht worden om het nicotinegehalte in sigaretten zo te verlagen dat ze niet meer verslavend zijn. Daarmee zouden in een jaar tijd 5 miljoen Amerikanen hun laatste sigaret roken.

Door de webredactie

Ruim 80 procent van de rokers in Nederland zegt te willen stoppen met roken, volgens het Trimbos-instituut. Maar er zijn meerdere stoppogingen nodig om de laatste sigaret daadwerkelijk uit te drukken, omdat nicotine zo ontzettend verslavend is en de verslaving moeilijk het hoofd geboden kan worden.

In Amerika kunnen rokers als het aan de regering Biden ligt daarom binnenkort een steuntje in de rug verwachten: in een lijst met nieuwe wetgeving die op stapel staat is het voornemen van de Food & Drug Administration (FDA) opgenomen om het nicotinegehalte in sigaretten verplicht te verlagen tot een niveau dat niet meer verslavend is. Doel van de maatregel is om roken door jongeren, de verslaving en de sterfte door roken te verminderen. Elk jaar gaan 480.000 Amerikanen dood aan ziekten die door roken zijn veroorzaakt, wat roken de grootste oorzaak van vermijdbare sterfte maakt. Daarbij komt dat tabaksgebruik de Amerikaanse samenleving elk jaar 300 miljard dollar aan directe ziektekosten en verloren productiviteit kost.

Sigaret zonder nicotine-‘fix’

Rokers die willen stoppen, zullen door gereduceerde nicotinegehaltes in sigaretten weinig reden meer hebben om opnieuw te beginnen, omdat de nicotine-‘fix’ die ze zoeken, niet meer van een sigaret kan komen. En het betekent dat zij die met tabak willen experimenteren daadwerkelijk een vrije keuze hebben om daar al dan niet mee door te gaan, omdat ze niet verslaafd zullen raken aan de nicotine.

In het persbericht van de FDA stelt arts en FDA-medewerker Robert M. Califf: “Sigaretten en andere verbrande tabaksproducten minimaal of helemaal niet-verslavend maken, helpt levens redden. De Amerikaanse Surgeon General heeft vastgesteld dat 87 procent van de volwassen rokers voor de leeftijd van 18 jaar met roken begint, en ongeveer tweederde van de volwassen dagelijkse rokers begon met dagelijks roken op 18-jarige leeftijd. Het verlagen van het nicotinegehalte tot minimaal of niet-verslavende niveaus, zal de kans verkleinen dat toekomstige generaties jonge mensen verslaafd raken aan sigaretten en zal meer nu al verslaafde rokers helpen om te stoppen.”

Onderdeel van kankerplan

President Biden wil de maatregel onderdeel maken van zijn Cancer Moonshot plan waarmee het aantal doden ten gevolge van kanker in 25 jaar gehalveerd moet worden. Roken is een van de belangrijkste veroorzakers van kanker: in Nederland wordt 30 procent van alle kankergevallen veroorzaakt door roken. De sterk verslavende nicotine in tabak zorgt dat mensen blijven roken en de kankerverwekkende stoffen in sigarettenrook blijven inhaleren.

Uit berekeningen blijkt dat met het verlagen van het nicotinegehalte in tabaksproducten, meer dan 5 miljoen rokende Amerikanen binnen een jaar na de implementatie zullen stoppen. Volgens de Amerikaanse Centers for Disease Control roken er nu nog 30,8 miljoen Amerikanen (12,5 procent van de bevolking).

Enkele jaren nodig voor wetgeving

Volgens The Daily Mail zal het wel nog enkele jaren duren voordat de maatregel er komt. Dat heeft te maken met het wetgevingsproces. De FDA moet de regels eerst inkaderen en daar onderzoek naar doen. De FDA heeft zelf mei 2023 als datum genoemd wanneer het wetsvoorstel klaar kan zijn, maar waarschuwt dat dat niet is bedoeld als ‘nauwkeurige schatting voor wanneer het noodzakelijk werk om een voorstel te maken is voltooid’. Ook is er daarna een publieke consultatieronde nodig.

In 2018, nog onder de regering Trump, maakte de FDA ook al bekend erover na te denken om nicotinegehaltes verplicht te verlagen. Maar die plannen verdwenen in 2019 in de ijskast, hoewel er onder de bevolking groot draagvlak voor bestaat. In april 2021 kwam het plan voor het eerst weer op tafel. 

Industrie zal tegenwerken

The Wall Street Journal verwacht wel dat de tabaksindustrie langs juridische weg zal proberen de maatregel tegen te houden of zo lang mogelijk te vertragen. Vooralsnog lijkt de aankondiging van de maatregel ook weinig effect te hebben op aandeelhouders van tabaksfabrikanten. De aandelenmarkt reageerde zo goed als niet op het nieuws. Bij eerdere aankondigingen van het plan daalden de koersen van tabaksproducenten wel fors.

Maar als de maatregel er eenmaal is, zal het een enorme klap voor de tabaksindustrie betekenen. Haar inkomsten zijn immers hoofdzakelijk afhankelijk van de nicotineverslaving van haar klanten, die telkens terug naar de winkel komen om een nieuwe voorraad tabak aan te schaffen.

Snellere overstap naar alternatieve producten?

Bonnie Herzog, managing director bij Goldman Sachs, heeft naast de tijd die het zal kosten om de maatregel erdoor te krijgen nog een andere kanttekening geplaatst. Zij denkt dat rokers door de maatregel sneller zullen overstappen op alternatieve tabaksproducten die wel nog nicotine bevatten. Deze producten zijn echter ook schadelijk voor de gezondheid.

In het eigen persbericht stelt de FDA dat zij de alternatieven voor de traditionele sigaret streng in de gaten blijft houden. Inmiddels heeft de dienst bijna 6,7 miljoen alternatieve nicotineproducten onder de loep genomen, waarvan er meer dan 1 miljoen niet zijn toegelaten op de Amerikaanse markt. De meest recente afwijzing betreft de in de VS populaire e-sigaret Juul.

Low nicotine sigaret is al op de markt

Dat het mogelijk is om sigaretten met een laag nicotinegehalte te maken, bewijst tabaksfabrikant 22nd Century Tobacco Group, die begin dit jaar toestemming van de FDA heeft gekregen om zijn sigaretten met een zeer laag nicotinegehalte (95 procent minder dan traditionele sigaretten) op de markt te brengen als ‘tabaksproducten met een gewijzigd risico’. Het gaat om de merken VLN King en VLN Menthol King. De fabrikant mag van de FDA in zijn marketing stellen dat deze sigaretten helpen om ‘nicotineconsumptie te verminderen’ of dat ze ‘uw nicotineconsumptie aanmerkelijk verminderen’.

Blokhuis was ook voor nicotinereductie

In Nederland heeft Rookpreventie Jeugd, de initiatiefnemer van TabakNee, in 2018 ook opgeroepen om tabak minder verslavend te maken. Toenmalig staatssecretaris Blokhuis stelde in 2021 dat hij een voorstander van dat idee was, maar dat verplichte nicotinereductie alleen in Europees verband geregeld kan worden en noemde het ‘een mooie uitdaging voor een volgend kabinet’.

Het is belangrijk dat zo’n maatregel voor alle sigaretten gaat gelden, zodat sigaretten met een lager nicotinegehalte niet naast traditionele sigaretten in de schappen komen te liggen en zo juist een opstapje kunnen vormen voor jongeren om met roken te experimenteren en daarna over te stappen op zwaardere, verslavendere sigaretten.