Arts-epidemioloog Esther Croes van het Trimbos-instituut waarschuwt in een nieuwe blog voor de schijnveiligheid van sigarettenfilters, die ooit als een ‘gezonder’ alternatief werden gepresenteerd. Sinds de introductie van dit filter is er zelfs een toename van bepaalde longkankers, schrijft ze.

Door de webredactie

Onderzoeksjournalist Joop Bouma wijdde er in 2019 al een boek aan: de filtersigaret is een sjoemelsigaret die schijnveiligheid creëert. Esther Croes legt in haar nieuwste blog op de site van het Trimbos-instituut opnieuw de vinger op de zere plek. Croes: “Sinds de introductie van het sigarettenfilter is er een toename van sommige longkankers. En naast gezondheidsschade brengen sigarettenfilters ook schade aan het milieu.”

De schade aan het milieu is inmiddels ook tot de regering doorgedrongen. Een motie van GroenLinks, waarin de partij pleit voor het monitoren van de omvang van sigarettenfilters in het zwerfafval, is aangenomen. De motie van de Partij voor de Dieren om een verbod op plastic sigarettenfilters in te stellen, is nog aangehouden. “Dat sigarettenfilters slecht zijn voor de natuur is klip en klaar”, schrijft Croes. “Ze zijn gemaakt van het slecht afbreekbare celluloseacetaat, dat uiteenvalt in microplastics en daarna nog vele jaren in het milieu achterblijft.”

Toename kankerverwekkende stoffen

Sigarettenfilters waren aanvankelijk bedoeld om te voorkomen dat rokers sliertjes tabak in hun mond kregen, schrijft Croes. Echt een vlucht namen de filters in de jaren 50 van de vorige eeuw toen de tabaksindustrie ze bracht als antwoord op de vele onderzoeken die aantoonden dat roken longkanker veroorzaakt. De industrie promootte de filters als middel om de gezondheidsrisico’s van het roken te verminderen. Met succes, het idee dat filters ook echt filteren is nog steeds de overheersende gedachte. “Helaas”, schrijft Croes, “wordt de roker die meent dat hij door het roken van filtersigaretten ‘iets’ doet om het risico op kanker te verkleinen door de tabaksindustrie ernstig om de tuin geleid.”

Want filtersigaretten leiden onder andere tot een toename van kankerverwekkende stoffen, de zogeheten tabak-specifieke nitrosamines (TSNA’s), in de rook van een filtersigaret. Deze stoffen kunnen een bepaald type longkanker (adenocarcinoom) veroorzaken. Croes: “Het is daarom schrikbarend om te zien dat vanaf de jaren 70 een toename zichtbaar is in juist dit type longkanker.”

Gaatjes in filter beïnvloeden metingen

Ondertussen zijn de filters een handig instrument voor de tabaksindustrie gebleken om de metingen van de emissies van schadelijke stoffen te corrumperen. Gaatjes in de filters maken van alle filtersigaretten ‘sjoemelsigaretten’, die in het werkelijk gebruik een veel hogere afgifte van teer, nicotine en koolmonoxide geven dan wat de machines meten. Croes: “De roker heeft namelijk behoefte aan een bepaalde hoeveelheid nicotine, en zal de intensiteit van het roken zo aanpassen dat hij de gewenste nicotinespiegel bereikt. Dat maakt ook duidelijk waarom filters niet helpen: een roker rookt intenser om te compenseren voor de in het filter ‘verloren’ nicotine. En bij dat intenser roken komen met de nicotine ook andere schadelijke stoffen mee de longen in.”

Californisch voorstel voor verbod op filters

Om alle bovengenoemde redenen heeft in de Amerikaanse staat Californië het Democratische parlementslid Luz Rivas inmiddels een wetsvoorstel ingediend om de verkoop van sigarettenfilters en e-sigaretpods voor eenmalig gebruik in de staat te verbieden. Ze verwijst daarbij naar de schade die deze producten aan zowel het menselijk lichaam als het milieu toebrengen. Via deze wet zouden lokale overheden een boete van 500 dollar kunnen opleggen aan iedereen die het verkoopverbod overtreedt.

Lees de hele blog ‘De sigaret mét filter: schadelijk voor mens en milieu’ op trimbos.nl