De omstreden overname van het farmaceutische bedrijf Vectura door Philip Morris International is definitief. Met de overname denkt de tabaksfabrikant duurzame beleggers te kunnen verleiden. Maar artsen doen Vectura in de ban. 

Door de webredactie

Philip Morris International (PMI) heeft inmiddels meer dan 75 procent van de aandelen van het farmaceutisch bedrijf Vectura in handen. Dit betekent dat de alom bekritiseerde overname van de Britse producent van inhaleerbare medicijnen tegen astma en COPD definitief is. PMI is begonnen om Vectura van de Londense beurs te halen en om te vormen tot een besloten vennootschap, zo meldt Investment Week. Investeerders die nu nog aandelen Vectura bezitten hebben tot eind september om die aan PMI te verkopen. Doen ze dat niet dan zullen ze minderheidsaandeelhouder in de bv blijven. Zodra PMI 90 procent van de aandelen in handen heeft, zijn de overige aandeelhouders verplicht hun aandelen te verkopen.

Vorige week maakte PMI ook bekend dat het de overname van het Amerikaanse Fertin Pharma, producent van nicotinevervangers, had afgerond. Eerder is ook de overname van de eveneens Amerikaanse producent van inhaleerbare medicijnen bij acute hartaanvallen OtiTopic afgerond. 

‘Positieve impact op de samenleving’

PMI noemt in een persbericht de overname van de farmabedrijven een belangrijke stap in de strategie van het bedrijf om uit te breiden naar producten zonder nicotine. Sterker nog, het persbericht meldt dat “PMI’s toekomst draait om gezondheid, wetenschap, technologie en duurzame businesspraktijken waarmee innovatieve producten en oplossingen worden afgeleverd die als doel hebben de levens van mensen te verbeteren en een netto positieve impact op de samenleving creëren.”

Meeliften op ESG-hype

Dat is nogal een cynische uitspraak van een tabaksgigant die in de geschiedenis van zijn bestaan inmiddels miljoenen doden op zijn geweten heeft. Maar het is ook een nogal doorzichtige poging om mee te liften op de groeiende belangstelling van investeerders voor bedrijven die duurzaamheid en sociaal welzijn hoog in het vaandel hebben staan. In de financiële wereld wordt daarvoor doorgaans de afkorting ESG gebruikt, die staat voor Environmental, Social & Governance. Investeerders zijn steeds meer op zoek naar investeringen waar financieel rendement in balans is met zorgvuldige omgang met milieu, grondstoffen en het welzijn van mensen.

ESG-obligaties van PMI

Dat PMI investeerders probeert te paaien die willen dat hun geld bijdraagt aan een betere wereld, bleek eind augustus ook al, toen PMI volgens Bloomberg aankondigde zogenaamde ESG-obligaties uit te gaan geven. Bij zulke leningen stelt het bedrijf dat de obligaties uitgeeft doelen, zogenaamde key performance targets, die doorgaans zijn gekoppeld aan de Duurzame Ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties. De uitgever van de obligaties belooft de investeerders die geld lenen een boete te betalen in het geval hij de gestelde doelen niet haalt. Het doel dat Philip Morris zich in dit verband stelt is het verkleinen van zijn sigaretten-business. 

Duurzame beleggers kiezen niet voor tabak

“Als groot bedrijf hebben we een grote ecologische en sociale impact, maar de grootste impact komt van het product dat we verkopen, en we willen niet alleen laten zien hoe het bedrijf het ene product voor het andere inruilt, maar hoe we onze hele waardeketen transformeren”, citeert Bloomberg Jennifer Motles, Chief Sustainability Officer van Philip Morris. 

Dat PMI ESG-investeerders wil verleiden ligt voor de hand, naar schatting wordt dit jaar voor een biljoen dollar in groene en sociale obligaties geïnvesteerd. Maar of milieubewuste en sociaal geëngageerde investeerders zullen toehappen is de vraag. Voor ESG-investeerders staan tabaksfirma’s op een lijn met wapenhandelaren: daarin zullen ze, mooie praatjes ten spijt, niet investeren.

Medici boycotten Vectura

Ondertussen zal de toekomst uitwijzen of PMI veel plezier gaat beleven aan de overname van de farmaceutische bedrijven. Medici dreigden eerder al geen medicijnen van Vectura meer te gebruiken en het bedrijf uit te sluiten van academisch onderzoek als de overname door PMI zou worden doorgezet. Inmiddels heeft het farmaceutisch congres Formulation & Delivery UK van Oxford Global afscheid genomen van Vectura als sponsor omdat artsen dreigden het congres te boycotten. 

Hetzelfde gebeurde met The Drug Delivery to the Lungs-conferentie (DDL), een van de belangrijkste congressen en beurzen voor inhaleerbare medicijnen in Groot-Brittannië. The Times citeert een memo van de organisatoren waarin staat dat “in het licht van de recente acquisitie van Vectura door PMI, het organisatiecomité met droefenis heeft besloten dat ze niet langer steun van Vectura kunnen accepteren.”

En de European Respiratory Society (ERS) heeft inmiddels de Britse regering gevraagd om in te grijpen en de overname ongedaan te maken. De ERS uit haar grote zorgen over de overname die het grootse tabaksbedrijf ter wereld de controle geeft over een producent van medicijnen tegen ziekten die door tabaksgebruik worden veroorzaakt.

‘Australië kan Vectura-medicijnen niet blijven subsidiëren’

Ook in Australië is onder artsen onrust ontstaan over de overname en de onbestaanbare situatie dat zij met het voorschrijven van astma- en COPD-medicijnen van Vectura indirect bijdragen aan de winst van een tabaksfabrikant. En Bronwyn King, de radioloog/oncoloog die zich wereldwijd inzet om investeerders te bewegen hun tabaksaandelen op te geven, voorziet zelfs dat door de overname de Australische overheid het FCTC-verdrag van de Wereldgezondheidsorganisatie zal overtreden. Subsidies die de overheid in Australië aan mensen betaalt om de inhalers te kunnen gebruiken, zouden immers in de zakken van PMI vloeien. 

Ook longarts Wanda de Kanter, voorzitter van Rookpreventie Jeugd, riep eerder al haar collega-longartsen op om producten van Vectura voortaan te boycotten en patiënten alternatieve medicijnen voor te schrijven. Ze spreekt van greenwashing door een bedrijf dat tegelijkertijd zeer agressief bezig is om in Afrika nieuwe rokers verslaafd te maken. 

“Twee keer winst maken op sigaretten, op mensen die verslaafd zijn gemaakt. Het kan, het mag, het gebeurt”, stelt De Kanter met afschuw vast. “Gaat de tabaksindustrie naast COPD ook longkanker behandelen? En blaaskanker? En hart- en vaatziekten? Als het aan de aandeelhouders ligt wel.”