OPINIE
Het CBS meldt dat bij alle klappen die de economie in het coronatijdperk krijgt er in ieder geval één ‘positieve’ uitzondering is, de Nederlandse tabaksindustrie zag haar omzet met 10 procent stijgen.

Door Frits van Dam

De productie van tabak in Nederland is in het tweede kwartaal met 10 procent gestegen. Maar betekent dat nu ook dat er in deze periode meer mensen zijn gaan roken of dat de rokers meer zijn gaan paffen? Zo eenvoudig ligt dat niet. Om te beginnen wordt maar een heel klein deel van de in Nederland gerookte sigaretten ook in Nederland geproduceerd. En alleen over dat kleine deel heeft de gemelde 10 procent stijging betrekking.

Maar er is meer: precies in deze periode is de prijs van sigaretten in Nederland fiks verhoogd. Dit jaar zijn er twee accijnsverhogingen doorgevoerd op tabaksproducten. Op 1 januari werd een pakje sigaretten (20 stuks) 14 cent duurder. Op 1 april kwam daar nog 1 euro bovenop. Ook shag werd duurder: de prijs van een pakje (50 gram) werd met 2,50 euro verhoogd.

‘Wijselijk’

Uit onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) blijkt dat met de prijsverhogingen tabak in een jaar tijd 19 procent duurder is geworden. Dit waren maatregelen die lang van tevoren aangekondigd waren en waar iedereen zich dus op kon voorbereiden, en dat gebeurde ook. Tabakswinkeliers begonnen op grote schaal sigaretten voor de oude prijs te verkopen uit voorraden die ze vóór die tijd, van hun kant bezien ‘wijselijk’, hadden ingeslagen. Door Henk van Gerven zijn hier Kamervragen over gesteld.

Onderzoek naar rookgedrag

Een mogelijkheid die niet uitgesloten moet worden is dat door Covid-19 er meer gerookt is, maar dat is allerminst zeker. Er zijn aanwijzingen dat doordat mensen aan huis gekluisterd zijn ze uit eenzaamheid meer gaan roken. Door het Trimbos-instituut wordt onderzoek gedaan naar rookgedrag tijdens de coronapandemie, maar daarvan zijn de resultaten nog niet beschikbaar. In het Verenigd Koninkrijk is door Action on Smoking and Health (ASH) een dergelijk onderzoek al wel afgerond. Daaruit blijkt dat daar sinds Covid-19 het hoogste aantal rokers in tien jaar gestopt is: 41 procent vertelde met roken gestopt te zijn door de coronacrisis.

Hamstergedrag

Zolang de gegevens over concreet rookgedrag in Nederland tijdens corona niet beschikbaar zijn, houd ik het erop dat de stijging van de omzet van in Nederland geproduceerde tabak vooral te maken heeft met hamstergedrag van de tabakswinkeliers, die met het oog op de prijsverhoging op grote schaal extra sigaretten zijn gaan inslaan.