OPINIE
Het bedrijf Kentucky BioProcessing, onderdeel van British American Tobacco, zegt met behulp van tabaksplanten een coronavaccin te willen maken. Maar de tabaksindustrie is de laatste om te vertrouwen als het gaat om het bevorderen van de volksgezondheid. Het gaat er de industrie vooral om dat zo veel mogelijk mensen zo veel mogelijk blijven roken.

Door de webredactie

‘Al 90 bedrijven werken aan coronavaccin: ook sigarettenreus meldt zich nu’, kopte De Telegraaf. De desbestreffende tabaksfabrikant is British American Tobacco (BAT). Die is namelijk eigenaar van het Amerikaanse bedrijf Kentucky BioProcessing (KBP), dat eerder in het nieuws kwam omdat het een ebolavaccin had helpen ontwikkelen. Normaal richt KBP zich op het ontwikkelen van technologie om tabaksplanten sneller te laten groeien, maar dat laat het nu even voor wat het is, om zich toe te leggen op het vinden van een coronavaccin.

Volgens een ander stuk in De Telegraaf beweert BAT dat de gepatenteerde technologie voor snelgroeiende tabaksplanten een aantal voordelen biedt in het maken van vaccins: “Zo kunnen de planten geen ziektekiemen dragen die mensen ziek kunnen maken, en bouwen de elementen die in vaccins gebruikt worden zich sneller op in de planten dan in ‘conventionele methodes’. Daarnaast is in tegenstelling tot conventionele methodes geen koeling nodig.”

‘Tabakspolitiek kan hier even buiten blijven’

Het onderzoek is nog in een premature fase, maar BAT hoopt al wel vanaf juni wekelijks tussen de 1 en 3 miljoen vaccins te kunnen produceren (opvallend omdat andere bedrijven zeggen dat ze 12 tot 18 maanden nodig zullen hebben voor het maken van een vaccin). Volgens De Telegraaf heeft BAT niet de intentie om winst te maken met het coronavaccin, maar echt het allerbeste met de mensheid voor te hebben. “Je moet het zo zien: hoe gaan we de geschiedenisboeken in als we onze capaciteiten níét beschikbaar stellen nu de wereld in crisis is?” zegt Kingsley Wheaton, chief marketing officer van BAT, tegen De Telegraaf. “We hebben geen keus. We spelen onze rol, we leveren een stukje in de puzzel. Tabakspolitiek kan hier even buiten blijven.”

U leest het goed, nu de wereld in crisis verkeert, vindt de tabaksfabrikant dat hij er alles aan moet doen om de wereld ‘beter’ te maken. Dat terwijl de wereldwijde volksgezondheid al decennia in een crisis verkeert door de producten die de tabaksindustrie maakt. Ieder jaar sterven er volgens de WHO wereldwijd 8 miljoen mensen aan de gevolgen van tabaksgebruik. In Nederland zijn dat er volgens het Trimbos-instituut jaarlijks 20.000, ongeveer het zesvoudige van wat er inmiddels aan coronadoden in Nederland te betreuren is.

Corporate social responsibility

Dat BAT zich nu opwerpt als weldoener heeft een andere oorzaak. BAT doet net als andere grote tabaksfabrikanten aan goede doelenwerk dat corporate social responsibility of ‘CSR’ wordt genoemd. Dat goede doelenwerk moet afleiden van het feit dat de industrie een zwaar verslavend en dodelijk product maakt. Dan kan het in de media roepen: kijk eens, wij doen aan ontwikkelingswerk, zoals Japan Tobacco International doet. Of: kijk eens, wij willen echt een rookvrije wereld, zoals Philip Morris doet. Daar kunnen de media dan over schrijven, zodat de mensen thuis kunnen denken: och, zo slecht zijn die tabaksfabrikanten nou ook weer niet. Ondertussen blijven zij, juist in ontwikkelingslanden, doorgaan met reclamemaken voor producten en richten ze zich erop kinderen zo jong mogelijk verslaafd te krijgen.

Dat BAT nu zo hoog van de toren blaast over de ontwikkeling van een coronavirus is dus een mooie (en succesvolle) manier om media-aandacht te krijgen en zijn naam weer een beetje te zuiveren.

Stoppen met de verkoop van tabak

Als de industrie écht iets bij wil dragen aan het bestrijden van het coronavirus kan zij iets veel effectievers doen: stoppen met de verkoop van tabaksproducten. Of in de woorden van Gan Quan, directeur Tabaksontmoediging van de International Union Against Tuberculosis and Lung Disease (IUATLD): “Het beste wat de tabaksindustrie kan doen om Covid-19 tegen te gaan is per direct te stoppen met de productie, marketing en verkoop van tabak.”

Over de hele wereld hebben artsen en gezondheidsexperts rokers opgeroepen om de uitbraak van het coronavirus aan te grijpen om te stoppen met roken. TabakNee meldde eerder al dat er grotere risico’s voor rokers zijn die Covid-19 krijgen. “Als we de cijfers uit China mogen geloven dan belanden besmette rokers twee keer zo snel op de intensive care als een besmet persoon die niet rookt”, zei longarts Wanda de Kanter in De Telegraaf. “Een pakje per week kan er al voor zorgen dat je tot de risicogroep hoort.”

‘Gevaarlijk tabaksverkoopverbod’

In Zuid-Afrika heeft de regering ervoor gekozen om met de lockdown ook een verbod op de verkoop van alcohol en sigaretten in te voeren. Maar daar is onze weldoener British American Tobacco tegen in opstand gekomen. Volgens BAT brengt de Zuid-Afrikaanse overheid de bestrijding van het virus juist in gevaar door een tabaksverkoopverbod, omdat 11 miljoen Zuid-Afrikaanse verslaafde rokers er nu alles aan zullen doen om hun huis te verlaten om alsnog aan tabak te komen. Maar wat BAT niet zegt is dat de Zuid-Afrikaanse overheid met deze maatregel vooral de winst van BAT in gevaar brengt, omdat verslaafde rokers niet meer aan tabak komen. Want daar gaat het hier maar om: zolang de mensen door blijven roken, zullen ze de kas van BAT blijven spekken. Het ergste wat er voor BAT kan gebeuren is niet dat het coronavirus om zich heen blijft grijpen, maar dat rokers de crisis aangrijpen om te stoppen met hun verslaving. Hoe langer de crisis en de (al dan niet intelligente) wereldwijde lockdown duurt, hoe groter de kans dat de aandeelhouders van BAT ontevreden zullen worden.

Daarom wil BAT dat er een vaccin komt: opdat alle winkels maar weer open mogen gaan en de verkoop van zijn tabaksproducten – die het opzettelijk extreem verslavend heeft gemaakt, ondanks de verwoestende gevolgen voor de volksgezondheid – door kan blijven gaan. En ondertussen is er een mooie bijkomstigheid: de schone schijn in de media voor het willen bijdragen aan een vaccin tegen een virus dat de wereld in zijn greep houdt.