Japan Tobacco International (JTI) is een van 's werelds grootste tabaksproducenten. Ze hebben ook een kantoor in Nederland, in Amstelveen. Wat voor bedrijf is het? Een korte serie. Deel één: JTI wil meer dan alleen maar sigaretten. Zij zit ook in de medicijnen, hamburgers, vastgoedverhuur en in de rampenbestrijding. En heeft het zelfs voor elkaar dat de Nederlandse Rijksoverheid met haar samenwerkt.

Door Stella Braam

Als tabak in het nieuws is, staat Japan Tobacco International (JTI) zelden op de voorgrond. Het bedrijf staat in de schaduw van concurrenten Philip Morris en British American Tobacco. Toch is het een speler op de markt om rekening mee te houden. Er werken ruim 27.000 mensen bij JTI, verdeeld over 120 landen. In 2013 behaalde de tabaksfabrikant wereldwijd een winst van ruim 4,6 miljard dollar, op een omzet van ruim 12 miljard dollar. Met grote merken als Winston, Camel, Benson & Hedges, Silk Cut en – 'speciaal voor de dames' – Glamour-sigaretten, zoals de Glamour Pinks Superslims, volledig afgestemd op een jeugdige vrouwelijke, trendy doelgroep.

Voedingsindustrie

Wat opvalt is dat JTI, met de tabakspoot in Genève, meer doet dan alleen sigaretten produceren. Zij is samenwerkingsrelaties aangegaan met grote bedrijven zoals bijvoorbeeld hamburgergigant Burger King. Dat onthult het boek International Joint Ventures: Theory and Practice van Aimin Yan en Yadong Luo. In 1996 vroeg Burger King hulp aan JTI om de concurrentie aan te kunnen in Japan. Burger King maakte zich toen overigens wel zorgen over het negatieve imago van een tabaksfabrikant als partner, maar dat weerhield de hamburgergigant niet.

JTI is ook betrokken bij het Japanse bedrijf Tablemark dat de door JTI geproduceerde (instant-)noodles, brood en mineraal water (in Japan) vermarkt.

Medicijnen en sport

Naast fastfood houdt JTI zich ook graag bezig met de ontwikkeling van nieuwe medicijnen. Via een joint venture helpt de tabaksgigant het Japanse Torii Pharmaceuticals bij de ontwikkeling van 'Riona tabletten' (voor nierpatiënten) en 'Truvada tabletten' (voor anti-virale chemotherapie). Ook de Amerikaanse farmaceut Augoron (inmiddels overgenomen door Pfizer) kreeg een duit uit het JTI-zakje voor de uitvoering van zogenaamde klinische trials van de door Augoron ontwikkelde hiv-remmer Viracept.

Niet alleen met medicijnen profileert JTI zich als een organisatie die het goed voorheeft met de volksgezondheid. Dat doet zij ook met sport, via filmpjes zoals deze op YouTube, waar we zien hoe JTI-teams voetballen, volleyballen, tafeltennissen, hardlopen of zwemmen.

Goede doelen & CSR

Daarnaast doet JTI, zoals alle tabaksfabrikanten, aan goede doelen. Onder de noemer corporate social responsibility of 'CSR' proberen zij te verhullen dat ze een dodelijk product op de markt zetten. In ons land is Japan Tobacco International – vanaf 2010 – een van de grote sponsors van het Rijksmuseum. Ook internationaal doet dit bedrijf veel aan CSR, onder andere via de in Zwitserland gevestigde JTI Foundation. Deze stichting, geheel gefinancierd door de tabaksfabrikant, doet aan ontwikkelingswerk en rampenbestrijding (in Japan, maar ook ver daarbuiten). En dat terwijl ze ook een ramp veroorzaakt door wereldwijd sigaretten te verkopen: jaarlijks 6 miljoen tabaksdoden. Ook is er JTI Clean City Lab, dat mooie asbakken in de openbare ruimte wil plaatsen en een wedstrijd heeft uitgezet bij Europese universiteiten. De deelnemers moeten een stadsplek ontwerpen waar rokers en niet-rokers elkaar kunnen treffen "met respect voor elkaars behoeften".

JTI is uiteraard ook haar verslaafde klanten graag ter wille, zij bouwt bijvoorbeeld gesponsorde 'rooklounges' op luchthavens wereldwijd. En heeft meebetaald aan de rookruimte in Nieuwspoort (het knooppunt van de lobby), die geopend werd door de toenmalige minister van Volksgezondheid Klink.

Samenwerking met gemeenten en Rijksoverheid

In het verlengde van de mooie asbakken in de openbare ruimte ligt de hulp aan Nederlandse gemeenten om peuken van het strand op te ruimen en daarmee goede sier te maken. De strandgemeenten die met JTI samenwerken, overtreden het internationale antirookverdrag FCTC van de Wereldgezondheidsorganisatie. Daarover kunt u hier meer lezen. Sterker, zelfs de Rijksoverheid werkt samen met dit tabaksbedrijf, al sinds 2011, in de de 'Green Deal Schone Stranden'. Dit soort samenwerking is echter niet toegestaan, waarschuwde staatssecretaris Van Rijn in november 2015. Zo krijgt JTI tal van mogelijkheden om te lobbyen voor haar dodelijk product en het imago van een keurig bedrijf op te houden en maakt graag gebruik van adviseurs, zo weten we. Want op eigen bodem heeft onze nationale lobbyprofessor Rinus van Schendelen toegegeven JTI wel eens van advies te hebben voorzien.

In Ierland heeft JTI een website tegen plain packaging opgezet. Ierland wil namelijk identiek uitziende sigarettenverpakkingen invoeren en dat zou flink nadelig kunnen zijn voor de inkomsten van de tabaksgigant. JTI's lobby is onlangs in Vlaanderen in opspraak geraakt toen de tabaksgigant parlementsleden trakteerde op een bezoek aan dansfestival Tomorrowland.

Begin februari 2015 werd bekend dat JTI haar drankenhandel zoals Roots (koffie) en Momono Tennen-sui (flessenwater met een smaakje) verkoopt. Deze tak zou te weinig winst opleveren, aldus het nieuwsbericht. JTI's productie en verkoop van dranken, goed voor ongeveer 7,7 procent van JTI's totale omzet, had in 2014 een omzet van omgerekend 426 miljoen dollar. JTI zegt vooral te willen blijven investeren in tabak, geneesmiddelen en bewerkte voedingsmiddelen.

Wie zijn de kopstukken die geld verdienen aan het opstuwen van de tabaksverkoop? Dat lees je in deel 2, klik hier. Het laatste deel staat hier.

Wilt u lezen over de concurrenten van Japan Tobacco International?
Klik hier voor British American Tobacco (BAT) - deel 1
Klik hier voor Imperial Tobacco (IT) - deel 1
Klik hier voor Philip Morris International (PMI) - deel 1