De Foundation for a Smoke-free World van Philip Morris is de zoveelste poging van de tabaksindustrie om de rookontmoedigingsactivisten uit elkaar te spelen, schrijven vooraanstaande wetenschappers in een gezamenlijk stuk. Nieuw onderzoek is niet nodig zeggen zij: “Er zijn voldoende ideeën om tabaksgebruik tegen te gaan.”

Door de webredactie

“Degelijke wetenschappers en organisaties moeten ver weg blijven van de nieuwe Foundation for a Smoke-free World,” schrijft Stanton Glantz, hoogleraar medische wetenschappen aan de universiteit van Californië, op de site van het Center for Tobacco Control Research and Education. Het door Philip Morris International (PMI) gestichte fonds voor de financiering van ‘wetenschappelijk’ onderzoek naar vermindering van de schadelijkheid van tabaksproducten is niets anders dan greenwashing, van het soort dat de tabaksindustrie in het verleden vaker heeft laten zien.

Vooraanstaande wetenschappers

Glantz citeert met grote instemming een stuk van een groot aantal vooraanstaande wetenschappers op het gebied van tabaksontmoediging op de blog van Tobacco Control onder de titel A Frank Statement for the 21st Century?. Daarin stellen zij dat de tabaksindustrie sinds de publicatie van haar Frank Statement to Cigarette Smokers in 1954 het publiek een rad voor ogen probeert te draaien met mooie praatjes over onderzoek ter bevordering van de gezondheid van haar klanten.
In de advertentie stelden de tabaksbedrijven dat “de gezondheid van onze klanten een doorslaggevende zorg voor ons” is en dat ze daarom een Tobacco Industry Research Committee in het leven hadden geroepen. Dit comité moest worden gezien als een ‘onafhankelijke’ wetenschappelijke organisatie die de opdracht had de ‘tegenstelling tussen roken en gezondheid’ tot de bodem uit te zoeken.

Teleurstelling

De wetenschappers geven in hun stuk uiting aan hun grote teleurstelling over het feit dat het voormalig hoofd van het Tobacco Free Initiative van de Wereldgezondheidsorganisatie, Derek Yach, zich heeft laten verleiden om leiding te gaan geven aan de Foundation for a Smoke-free World (FSFW), waar PMI de komende twaalf jaar elk jaar 80 miljoen dollar in belooft te steken. Eerder liet de WHO zich al uitermate negatief uit over de carrièreswitch van haar voormalige employé.

Vermommen

Het is voor de onderzoekers glashelder dat PMI zich met de FSFW als een sociaal-maatschappelijk verantwoordelijk bedrijf probeert te vermommen. Het fonds past ook naadloos in de marketingstrategie voor de heatstick-smeltsigaret. Daarin zijn ‘schadelijkheidsbeperking’ en het ‘uitfaseren van de gewone sigaret’ steekwoorden. Het bedrijf gaat ondertussen onverdroten door met het promoten van zijn gewone sigarettenmerken, waaronder Marlboro. Tegelijkertijd blijft men zich met hand en tand verzetten tegen tabaksontmoedigingsbeleid van regeringen in de hele wereld.

Twijfel zaaien

Hoewel PMI beweert geen enkele invloed te zullen hebben op de besteding van het geld door de Foundation for a Smoke-free World, is dat precies wat de tabaksbedrijven altijd hebben gezegd in dit verband, stellen de onderzoekers. Maar feitelijk gaat het daar niet eens om, vervolgen zij. Het pure feit dat PMI Yach heeft weten over te halen, is een grote pr-slag voor de tabaksfirma. Daarmee kan het bedrijf namelijk doen wat de industrie altijd heeft gedaan: “twijfel zaaien, bijdragen aan bestaande discussies binnen de mondiale tabaksontmoedigingsbeweging, zijn eigen concurrentiepositie verstevigen en zo lang als mogelijk doorgaan met het promoten van zijn sigaretten.”

Kennis is er voldoende

Het uit elkaar spelen van de partijen die zich wereldwijd bezighouden met de bestrijding van het tabaksgebruik is dan ook de gevaarlijkste bedreiging van dit nieuwe fonds, schrijven de wetenschappers. De auteurs stellen dat er geen ‘nieuwe gedachten’ nodig zijn in dit veld, zoals Yach beweert. Er is voldoende kennis en er zijn genoeg ideeën om het tabaksgebruik tegen te gaan en het grootste struikelblok bij de invoering daarvan is de tabaksindustrie zelf, omdat die op alle mogelijke manieren antirookmaatregelen probeert tegen te werken.

Wat nodig is

Kopstukken uit de rookontmoedigingswereld moeten zich niet voor het karretje van de tabaksindustrie laten spannen, concluderen de wetenschappers. “Wat nodig is, zijn leiders die de bescheidenheid hebben om met de rookontmoedigingsbeweging te werken en beleidsmakers die de rug recht houden tegenover de industrie bij het invoeren en implementeren van stevige tabaksontmoedigingsmaatregelen.” Daartoe horen “accijnzen, rookverboden, effectieve campagnes om het roken en tabaksbedrijven te de-normaliseren en regels voor verpakkingen, marketing en verkoop die deze dodelijke producten minder alomtegenwoordig maken.”