Uit nieuwe cijfers van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit blijkt dat jongeren nog makkelijk aan tabak kunnen komen en dat het rookverbod op festivals en in shishalounges massaal wordt overtreden.

Door de webredactie

Uit een nieuwsbericht van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) blijkt dat er nog veel te winnen valt in het tegengaan van jeugdroken. De NVWA, die verantwoordelijk is voor de handhaving van de Tabakswet, heeft in 2018 namelijk bij 115 inspecties op evenementen en festivals 55 boetes en twee schriftelijke waarschuwingen gegeven omdat het rookverbod niet goed werd nageleefd. In shishalounges werd zelfs bij 60 procent van de controles een boete uitgedeeld, omdat er in de waterpijp mengsels met tabak waren aangetroffen.
De naleving van het rookverbod bij festivals en in shishalounges is beduidend slechter dan in cafés en discotheken. “Het is daarom belangrijk dat bezoekers van festivals zich houden aan het rookverbod in festivaltenten en dat organisatoren zorgen dat het rookverbod goed wordt ingesteld, aangeduid en gehandhaafd,” schrijft de NVWA op haar website.

Risicogerichte controles

Naast controles op het rookverbod zien inspecteurs van de NVWA er ook op toe dat bedrijven geen tabak en e-sigaretten verkopen aan jongeren onder de 18 jaar. Bij 4923 risicogerichte controles op naleving van de leeftijdsgrens hebben inspecteurs 589 keer gezien dat een jongere die mogelijk nog geen 18 jaar was probeerde tabak te kopen. Bij 139 van deze kooppogingen (24 procent) werd de leeftijd door de verkoper niet of niet goed gecontroleerd. Deze bedrijven hebben een boete gekregen. Twee maal is de verkoop stilgelegd omdat er sprake was van het herhaaldelijk overtreden van de regels.

De NVWA liet ook Breuer&Intraval onderzoek doen naar het koopgedrag van jongeren en de slagingskans van jongeren onder de 18 jaar om tabak te kopen. Daaruit is gebleken dat minder jongeren tabak proberen te kopen ten opzichte van 2016, maar dat de jongeren die het proberen het wel makkelijker meekrijgen bij tabakswinkels en supermarkten. Bij tabakswinkels is de slaagkans gestegen van 62 procent in 2016 naar 94 procent in 2018. Bij supermarkten is de slaagkans gestegen van 53 naar 81 procent (cijfers die de branchevereniging voor de supermarkten CBL in twijfel trekt).

Staatssecretaris bezorgd

Volgens De Telegraaf is staatssecretaris Blokhuis bezorgd over deze ontwikkeling. Hij wil dat de sociale omgeving van jongeren aandacht krijgt in de campagne ‘NIX 18’. Blokhuis wil ook dat er extra onderzoek naar de naleving van de leeftijdsgrens wordt gedaan.
In april van dit jaar zei hij nog iets anders, in antwoord op Kamervragen van Anne Kuik (CDA) nadat uit onderzoek van de Universiteit van Twente was gebleken dat de naleving van de tabaksleeftijd te wensen over liet. Toen vond Blokhuis nog dat in het Nationaal Preventieakkoord dat hij in november 2018 presenteerde genoeg maatregelen stonden om die naleving te verbeteren.

Vergunningstelstel

Blokuis’ voorganger, Martin van Rijn, probeerde tijdens zijn termijn als staatssecretaris ook meerdere malen afspraken met de branche te maken om naleving van de tabaksleeftijd te verbeteren. Hij gaf hen telkens meer tijd in de hoop geen harde wetgeving te hoeven invoeren om de naleving af te dwingen. Het resultaat anno 2019 is dat jongeren nog altijd zeer makkelijk aan tabak kunnen komen.
Een van de beste maatregelen die ervoor kunnen zorgen dat jongeren niet meer zo makkelijk aan tabak kunnen komen, is het invoeren van een tabaksvergunningstelsel, zodat het makkelijker te controleren wordt wie tabak verkoopt en waar die tabaksproducten te koop zijn. Dan zou de NVWA de Tabakswet beter kunnen handhaven.